De laatste jaren is er in overheidsmiddens veel te doen rond open data. Tijdens de jaarlijkse Open Data Dag die de Vlaamse Overheid vorige week organiseerde, bleek dat Open Data nog steeds vol beloftes zit. Alleen is het nog zoeken naar hoe burgers en bedrijven daar het meeste kunnen uithalen.

“We hebben met de Vlaamse Overheid alles wat nodig is om vanuit een overheid aan open data te doen, eigenlijk al gerealiseerd de afgelopen jaren. Daar lopen we zeker voorop in vergelijking met het buitenland”, zegt Noel Van Herreweghe, programmamanager open data bij de Vlaamse Overheid. “Nu willen we kijken naar degenen die onze data gebruiken om te zien hoe zij toepassingen kunnen bouwen. Daarom lag de klemtoon van de Open Data Dag dit jaar op de gebruiker en op bedrijven die aan de slag willen met open data. Burgers en bedrijven zijn niet geïnteresseerd in data op zich, wel in welke dienstverlening je daar mee kan bieden.”

Ook wordt meer en meer duidelijk dat voor nuttige toepassingen vaak niet alleen data van de overheid nodig is, legt Noel Van Herreweghe uit: “De toekomst van open data ligt in een ecosysteem. De vraagzijde moet zeggen waar zijn prioriteiten liggen, en aan de aanbodzijde moet men meer op elkaar afstemmen en samenwerken. Zo werken we binnen België en ook binnen Europa met de verschillende overheden samen. Maar voor veel zaken moeten data uit verschillende hoeken komen, ook van bij bedrijven. Een ontwikkelaar die bijvoorbeeld een toepassing wil ontwikkelen voor bedrijven die hun energieverbruik willen benchmarken, heeft niet veel aan gegevens rond energie van de overheid wanneer energiebedrijven hun gegevens daar niet aan toevoegen. We zien echter dat veel privébedrijven daar nog ongemakkelijk tegen aan kijken.”

Dit was ook een opmerking van Ton Zijlstra, van het Nederlandse Ministerie van Binnenlandse Zaken, tijdens zijn presentatie: “De Nederlandse overheid is klaar voor open data, de burger ook, maar bedrijven in iets mindere mate. De echte impact blijft nog uit. Potentiële aanbieders van open data zien nog niet de economische of transparantie waarde, en vaak ook niet de waarde als beleidsinstrument. Toch zijn er genoeg voorbeelden van toepassingen die hun waarde kunnen bewijzen. De parkeerapp in Amsterdam helpt bijvoorbeeld zowel om tijd te besparen als om de mobiliteit te verbeteren omdat mensen minder lang moeten rondrijden om een vrije parkeerplaats te zoeken.”

BUSINESSMODEL

Een ander probleem dat tijdens de conferentie een paar keer aan bod kwam, is dat het voor bedrijven die diensten of producten willen aanbieden op basis van open data, alles behalve eenvoudig is om daar een winstgevend business model voor te vinden.

Iemand die dit aan den lijve mocht ondervinden, is Toon Vanagt. Samen met enkele partners richtte hij een paar jaar geleden Data.be op. “Wij zijn van de vraag vertrokken: waar vind ik relevante bedrijfsinformatie? Er zijn wel sites zoals die van het Staatsblad, waar veel bedrijfsgegevens publiek beschikbaar zijn, maar deze zijn moeilijk te vinden. Op onze nieuwe site hebben wij gegevens van 1,8 miljoen bedrijven bij elkaar gebracht.” Hoewel Data.be in 2011 gestart is en vorige week een nieuwe versie van zijn website lanceerde en daar indrukwekkende zoekresultaten kan op tonen, blijft het volgens Toon Vanagt moeilijk om met open data geld te verdienen: “Je moet heel veel geduld hebben. Bij een start-up als de onze moet je snel gaan, maar anderzijds gaat een aantal dingen heel traag, zoals het wetgevend kader of het aanleveren van bepaalde overheidsbronnen. Het kan soms jaren duren eer data beschikbaar is die je nodig hebt.”

Toon Vanagt ziet ook de overheid zelf op sommige vlakken als een concurrent. “Bepaalde overheidsdiensten verdienen geld aan data. Bijvoorbeeld met de gegevens van de KBO verdient het ministerie een half miljoen euro per jaar. Als ze die gegevens zomaar gratis weggeven, zijn ze dat geld kwijt.” Anderzijds ziet Toon Vanagt in de logs van zijn website dat er van de 10.000 bezoekers die ze per dag over de vloer krijgen, er heel veel vanuit de overheid komen. Daar zou potentieel wel geld mee te verdienen vallen, geeft hij toe. “Wij kunnen bijvoorbeeld zien naar welke bedrijven de fiscus zoekt, of wie de politie of de VDAB op onze website opzoeken. Zo kan je weten welke bedrijven men in het oog houdt. We moeten bekijken of we misschien met zulke metadata wel geld zouden kunnen verdienen. Voorlopig hebben we immers alleen nog maar geld verdiend met maatwerk te doen, gebaseerd op de ervaring die we met Data.be hebben opgedaan.”

Bruno Koninckx