Omdat programmeur een knelpuntberoep is, en informatica en technieken nog altijd wat schrik inboezemen. Daarom was er ook dit jaar weer een Europese Codeweek, die de liefde voor alles wat met computers te maken heeft, moet verspreiden. Dat gebeurde vooral in de klaslokalen, maar ook daarbuiten. Want leren programmeren, dat blijft u doen.
Zomaar een maandagochtend, zomaar een Vlaamse basisschool. Vooraan vier mannen in kleurrijke t-shirts met ‘WeGoSTEM’ erop. Een klas tien- en elfjarigen krijgt haar eerste initiatie in computerprogrammeren. En zoals dat dan gaat, gebeurt dat volledig zonder het toestel zelf. Want eerst moeten kinderen de logica onder de knie krijgen door zelf een computer te worden.
De blonde Kasper mag vooraan de ‘programmeur’ spelen die de rest van de klas instructies geeft. “Teken een vierkant!”, geeft hij aan. “En nu een driehoek met zijn punt naar beneden daar op.” En tot slot: “En nu een cirkel daar nog eens boven.” Hij draait zijn blad om. Hebben zijn vriendjes hem begrepen? Dat blijkt goed mee te vallen, op een lichte discussie na of dat voorbeeld nu een vierkant dan wel echt een rechthoek was. Details, meneer, ze zijn soms belangrijk, zeker als u daarna een echte schrijfrobot mag bouwen met behulp van wat meccano, twee motortjes en een klein moederbord dat door een laptop wordt aangestuurd.
Buiten de woelige klas legt Nele Van Beveren, één van de Data News Young ICT Lady Of The Year-genomineerden, het hele WeGoSTEM-project uit. Ze dacht het samen met medegenomineerde Laura Monten en laureaat Valerie Taerwe uit. “We stelden vast dat bij de al bestaande initiatieven die programmeren stimuleren altijd dezelfde groepen uit de boot vielen: meisjes, en jongeren met een kansarme achtergrond”, legt ze uit. “Zo was het al toen ik vroeger buitenschools mijn eerste pasjes op programmeervlak zette, en zo is het nog altijd. Samen met Dwengo vzw hebben we dus een didactisch programma op poten gezet dat de liefde voor STEM in de klas moet stimuleren. Een try-out op Internationale Vrouwendag was dit jaar een groot succes, dus nu willen we met steun van heel wat bedrijven en Digital Belgium Skills Fund breder gaan. Het is de bedoeling dat kinderen door onze sessie interesse krijgen om meer met STEM te doen, maar natuurlijk is zo’n eerste keer niet genoeg. Daarom voorzien we ook opvolging. De leerkrachten krijgen bijvoorbeeld een brochure met tips hoe ze meer met programmeren of technieken aankunnen in hun lessen.”
De sessie wordt vandaag gegeven door vrijwilligers die WeGoSTEM her en der vond bij bedrijven, maar ook door gepensioneerde leerkrachten. Willy Jacobs is dan weer een ingenieur op rust die via de beroepsvereninging Ie Net de weg naar WeGoSTEM vond. “Ik had nu eenmaal tijd, sinds ik met pensioen ben”, zegt hij bescheiden, “en het brengt me dichter bij mijn kleinkinderen die in het vierde en zesde leerjaar zitten. Zelf ben ik nog afgestudeerd in de tijd voor de computer gepopulariseerd werd, maar natuurlijk heb ik daar mee leren werken. Als ingenieur in een verantwoordelijke functie kan je daar niet buiten, en ja, er zijn nog altijd te weinig jongeren die iets in die richting willen studeren. Gelukkig merk ik dat projecten als deze echt een impact hebben, ik was heel blij om te zien hoe enthousiast de kinderen waren. Zelfs de meisjes vonden het heel leuk.”
Zo blijkt ook wanneer we even bij Lola en Keana neerhurken. De twee vijfdejaars hebben hun schrijfrobotje aan de praat gekregen en hun blijdschap is tastbaar. “Zo leuk!” vinden ze. En voor allebei lijkt een meer technische richting in hun middelbaar een erg denkbare gedachte. Lonkt een beroep in deze richting nog wat later? Daarvoor is het enthousiasme wat minder. De een wil dierenarts worden, de andere dokter. Als ik Keana vertel dat ook dokters tegenwoordig al eens met een robotarm opereren, gaan haar ogen echter blinken; soms is kiezen niet echt verliezen.
Leerkrachten in de leer
Aan de zijlijn staat Juf Eef het allemaal wat te bekijken. Of ze van plan is om nu in de toekomst meer te doen met technieken? “Dat weet ik nog niet”, geeft ze schoorvoetend toe. “Ik ga de brochure met tips die WeGoSTEM achterliet zeker eens bekijken, maar het is me om eerlijk te zijn allemaal behoorlijk vreemd. Ik geef elk jaar wel acht uur technieken maar dat gaat heel breed, tot het maken van wortelpuree toe. Gelukkig delen we in deze school onze talenten en hebben we een leraar informatica die hen wel wegwijs kan maken in de materie.”
Juf Eef is niet de enige met koudwatervrees en daar probeert EURid vzw, de organisatie die de registratie van .eu- en. ??-domeinnamen in goede banen leidt, dit jaar iets aan te doen. Nog voor de Codeweek van start ging, organiseerde ze een workshop programmeren voor leerkrachten van het basisonderwijs, zodat die tussen 7 en 20 oktober hun nieuw verworven skills konden delen met hun klas. Twintig leerkrachten uit Vlaams-Brabant gingen op het aanbod in en leerden in de kindvriendelijke taal Scratch programmeren. “Nadien waren de leerkrachten in principe klaar om zelf met hun leerlingen aan de slag te gaan”, zegt Ilze Sermole van EURid. “Daarvoor hoeven ze geen expert te zijn, ze kregen ook een presentatie en verschillende links om bij vragen de nodige informatie te vinden. En we gaven ook de nodige praktische tips om ook meisjes mee te krijgen.”
Of dat allemaal helpt, weet Inge Kiekens nog niet. De juf van de Sint-Jozefschool uit Vilvoorde ontving vorig jaar al een delegatie van EURid in haar vierde leerjaar voor een sessie Scratch-programmeren, nu zal ze het zelf proberen. Ze heeft echter pas de opleiding van de vzw achter de rug. “Het was even wennen”, puft ze, “want heel veel ervaring heb ik niet met programmeren. Maar dat maakt het natuurlijk ook uitdagend. Niet dat het moeilijk was om Scratch onder de knie te krijgen, want ik werk wel eens met een computer. Maar je moet het natuurlijk kunnen uitleggen. Het kan in elk geval geen kwaad om kinderen vroeg te leren dat een computer meer is dan internet, Facebook en wat spelletjes, dat er spannendere dingen mee mogelijk zijn.”
BHack To School
En dan is er nog die andere kant aan de Codeweek. Want leren programmeren stopt niet eenmaal u netjes uw talen beheerst. Bij Hackages beseffen ze dat, en sinds een jaar zetten ze regelmatig vervolgopleidingen op poten waar geroutineerde programmeurs nieuwe skills kunnen bijleren of bestaande skills kunnen uitdiepen. Dat gebeurt met vrijblijvende HackJams met bier en pizza, maar ook met volwaardige opleidingen. Tijdens de Codeweek werd dan weer een ‘bHack To School’-week op poten gezet, waarin drie met JavaScript verwante softwares werden toegelicht en aangeleerd: React, Angular en VueJS. “Dat doen we met een hands-on approach”, legt Liesbeth Hermans van @Hackages uit. “Niet enkel met een theoretische benadering, maar door de deelnemers zelf te laten spelen met de technologie. Zo bouwen we een app, die we vervolgens ‘kapot’ maken. Het is daarna de bedoeling dat de leerlingen samen met een oplossing komen. Zodoende leren ze hoe de software werkt en wat ze er mee aankunnen. Op die manier willen we de vaardigheden van onze programmeurs laten groeien, in plaats van mensen van nul op te leiden tot ze een bepaalde skill onder de knie hebben. In de informatica evolueert de technologie immers voortdurend. De programmeurs moeten mee. Door hen opleidingen te geven, bieden we een antwoord op de noden aan geavanceerde programmeursprofielen op de arbeidsmarkt.”
BHack To School neemt die opleidingen ernstig. Zo ernstig, dat ze zelfs Vue-JS-ontwikkelaar Evan You uitnodigde om een workshop van drie dagen te komen geven. “Een uitdaging”, glimlacht de Amerikaan, “want zo lang heb ik mijn publiek nog nooit moeten bezighouden. Het geeft me in elk geval de kans om eens wat dieper op de dingen in te gaan, en ook van absolute beginners meer gespecialiseerde ontwikkelaars te maken. Een erg interessante benadering dus. Ik had graag eens eenzelfde soort workshop mogen meemaken met mijn grote codevoorbeeld TJ Holowaychuk, maar helaas werkt hij ondertussen niet meer met JavaScript.” Jo Bollen vindt het in elk geval allemaal best. De freelance-programmeur werkt al enige tijd voor de VRT en voelde bij zichzelf de nood om zijn kennis van React bij te spijkeren. “Onze radiowebsites draaien op Drupal, maar de frontend is meestal via React gemaakt. Nu Drupal 8 straks helemaal met die technologie zal verbonden worden, is het goed om me er eens wat meer in te verdiepen.”
Het hele idee van de Codeweek bevalt hem wel. “Er mag zeker meer aandacht komen voor programmeren en technieken, zeker in de middelbare school en eigenlijk ook op de basisschool. Straks gaat mijn vijfjarige dochter naar het eerste leerjaar, en ik zou het niet slecht vinden als ze daar wat oppikte. Daar zijn, geloof ik, zelfs speciale apps voor, maar dat moet ik allemaal nog eens uitzoeken. Ik ga haar interesse in elk geval stimuleren.”
Misschien komt het zo straks wel vanzelf goed; als we programmerende papa’s en mama’s krijgen die hun liefde voor de code met de paplepel doorgeven.
MATTHIEU VAN STEENKISTE
“We willen dat kinderen door onze sessie interesse krijgen om meer met STEM te doen”
“Het kan geen kwaad om kinderen vroeg te leren dat een computer meer is dan internet, Facebook en wat spelletjes”
“We bouwen een app, die we vervolgens ‘kapot’ maken”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier