Digitale transformatie in de haven gaat om meer dan de introductie van apps. Op zich is digitalisering er immers niet nieuw. In de haven schuilt de uitdaging van digitale transformatie in het delen van data en het koppelen van toepassingen: tussen transporteurs, logistieke dienstverleners en reders, maar ook toeleveranciers, verzekeraars, douane, loodsen en meer.
Een haven vormt per definitie een knooppunt waar diverse logistieke stromen – scheepvaart, wegtransport en spoorvervoer – elkaar ontmoeten. De digitalisering van die logistieke stromen neemt snel toe. Maar om van een echte digitale transformatie te spreken, is uiteraard net iets meer nodig. De digitalisering van een analoog proces is één ding, de transformatie ervan een ander. We hebben het over digitale transformatie wanneer de digitalisering van een proces voor een ingrijpende verandering zorgt, bijvoorbeeld op het vlak van productiviteit of kosten. De haven – en bij uitbreiding de hele logistieke sector – vormt bij uitstek een omgeving die uitblinkt in het nastreven van meer productiviteit tegen lagere kosten. En daar kan digitale technologie uiteraard een handje bij helpen.
Het capteren en delen van data vormen de sleutelelementen voor zowat ieder digitaal traject dat vandaag binnen de context van een haven plaatsvindt. Dat is ook het uitgangspunt van NxtPort, het digitale dataplatform van de Antwerpse haven, waarin ook het havenbedrijf zelf participeert. “We zien NxtPort als een innovatief dataplatform dat zorgt voor logistieke, maritieme en industriële vernieuwing en efficiëntiewinst in de haven”, verklaarde Jacques Vandermeiren, de CEO van het Antwerps Havenbedrijf, bij de start van NxtPort in 2017. “Big data vormen de brandstof van de economie van de toekomst.”
Datamoderator
Twee jaar later kan NxtPort terugblikken op een aantal succesvolle initiatieven. Het uitgangspunt is onveranderd gebleven: het platform bundelt data die de diverse partijen uit de logistieke keten met elkaar delen. Daarnaast levert het platform data die onmisbaar zijn bij de ontwikkeling van nieuwe applicaties. Eén van de early adopters van NxtPort is Port+, een bedrijf dat geïntegreerde diensten aanbiedt rond onder meer de opvolging van zeeschepen in opdracht van rederijen, scheepsagenten, nautische partners en toeleveranciers. De activiteiten van Port+ steunen op gecentraliseerde informatie over de aankomst en het vertrek van zeeschepen. In de begindagen – het bedrijf bestaat sinds 1905 – verzamelde Port+ data met bemande uitkijkposten, waarna de medewerkers de informatie via de telegraaf doorgaven. Vandaag verloopt alles digitaal.
“We bieden correcte informatie over de aanloop van een schip naar de haven”, zegt Benoit Lebrun van Port+. “Dat zorgt voor meer efficiëntie in de hele havengemeenschap. Scheepsagenten zijn op de hoogte van de aankomst van ‘hun’ schip, wat het mogelijk maakt de operaties aan de terminals beter te plannen. Toeleveranciers van brandstof, wisselstukken en voeding weten precies wanneer ze zich bij de kade moeten melden.” De info van Port+ stuurt op die manier de planning van alle betrokken partijen mee aan. Het bedrijf omschrijft zichzelf dan ook graag als een soort van datamoderator voor de bedrijven die in de haven werken.
Disruptie is nooit veraf
NxtPort is er vooral op gericht de innovatie in de haven te versnellen. Tegelijk zou het platform in principe niet beperkt mogen blijven tot de haven van Antwerpen alleen. De haven ziet NxtPort als één element in een groter netwerk van geconnecteerde platformen. Heel wat potentieel schuilt dan bijvoorbeeld in het feit dat de haven van Antwerpen na Houston wereldwijd de grootste chemische cluster huisvest. Alleen blijft er in de chemische sector op het vlak van digitalisering over het algemeen nog een behoorlijk lange weg af te leggen. Ook hier is optimalisering de grootste drijfveer: het traject van een product zo efficiënt mogelijk organiseren. Digitale technologie maakt daarbij een goede opvolging mogelijk. Maar het spreekt voor zich dat niet ieder bedrijf en niet iedere schakel uit de ketting daar een eigen platform voor hoeft te bouwen. Een gemeenschappelijk platform waarop bedrijven nauw samenwerken – zoals het model dat NxtPort vooropstelt – is dan wellicht veel interessanter.
Trouwens: dat nieuwe technologie even goed een bedreiging vormt voor bepaalde klassieke logistieke diensten, blijkt onder meer uit het voorbeeld van Abbott. Het bedrijf produceert zijn medische toepassingen – zoals hartklepprotheses – niet langer centraal in de VS. Abbott maakt lokaal 3D-prints van de protheses op maat van de patiënt, waardoor het transport beperkt blijft tot de inschakeling van een lokale koerierdienst. Wanneer Abbott zijn 3D-printer in het ziekenhuis zelf zou installeren, vallen de transportkosten zelfs helemaal weg. Niet dat we straks geen havens meer nodig hebben, maar het voorbeeld geeft toch te denken. Disruptie is nooit veraf.
Gestroomlijnd proces
Ook wanneer we andere voorbeelden van digitale innovatie bij havenbedrijven bekijken, merken we vaak een tweespalt. Initiatieven zijn in de eerste plaats vaak op de verhoging van de eigen efficiëntie en productiviteit gericht. Tegelijk schuilt het grootste potentieel telkens weer in het delen van data: ontvangen, bewerken, aanvullen en doorgeven naar de volgende schakel in de ketting. Een mooi voorbeeld daarvan is te vinden bij ICO. Dat bedrijf heeft via zijn terminals in Zeebrugge en Antwerpen een sterke positie uitgebouwd als partner voor de automobielindustrie. Jaarlijks passeren via de terminals van ICO in de Vlaamse havens zowat twee miljoen wagens: zowel import voor de Europese markt, als export van Europese productie.
De administratie van de controle op schade aan de wagens gebeurde vroeger in Excel. Dat bleek niet alleen een tijdrovende manier van werken, maar het bemoeilijkte ook de doorstroming van informatie naar de andere betrokken partijen, zoals de schadebeheerders bij de verzekeraars en de monteurs die de herstellingen uitvoeren. ICO slaagde er echter in het proces te digitaliseren en het tegelijk te stroomlijnen. Softwarebedrijf iAdvise uit Kontich – een bedrijf uit het Cronos-ecosysteem – ontwikkelde een maatwerkapplicatie op basis van Oracle APEX. De medewerkers van ICO maken van iedere wagen op de terminal een controlerapport. Is er schade, dan rapporteren ze die in de app. De externe experts gebruiken dezelfde app voor hun tegenexpertise. Ook de schadebeheerders en de monteurs gebruiken de app. Alle betrokken partijen delen dezelfde data, waardoor het hele proces veel efficiënter verloopt: van de controle, over de goedkeuring van de herstelling, tot de uitvoering ervan en het vrijgeven van de wagen. De foutenlast ligt lager en ICO slaagt er makkelijker in om de contractuele lead times voor het proces te respecteren.
Specifieke verkeersinfo in real time
Ook het havenbestuur van Zeebrugge trekt de kaart van de digitalisering. Eerder dit jaar lanceerde het de applicatie Flux Trucking. Het gaat om een toepassing die de haven uitwerkte in samenwerking met Be-Mobile, een Belgisch bedrijf dat in real time verkeersinformatie analyseert en terugkoppelt naar onder meer navigatiesystemen en mobiele applicaties. Via Flux Trucking ontvangen vrachtwagenchauffeurs onder meer realtime updates over de verkeerssituatie in de haven, over de toegang tot de terminals en over de stand van bruggen en sluizen. De app bundelt verschillende datastromen. Dat laat toe de chauffeurs een verwachte aankomsttijd te bezorgen die niet alleen rekening houdt met het verkeer, maar ook met de doorlooptijden in de terminals. Komt een vrachtwagen niet op het voorziene tijdstip in de haven aan, dan zullen de beheerders van de terminals daar op kunnen reageren. Zo zal het mogelijk zijn de vrachtwagen naar een parking af te leiden en daarna op te roepen wanneer er een nieuw slot beschikbaar is. De app levert zo een bijdrage aan de optimalisering van de complete supply chain.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier