Met naar schatting 538.000 verkochte nieuwe wagens in België – een record – deed de autosector gouden zaken in 2010. Wellicht helpt het autosalon voor lichte bedrijfsvoertuigen in Brussel ook 2011 goed inzetten. Informatica speelt een bepalende rol bij het succes van de autosector. Productie en logistiek zijn al jaren sterk geïnformatiseerd. En ook de wagens zelf lijken almaar meer op rijdende computers.

“Vandaag is it onontbeerlijk in onze sector”, zegt Ludo Vandervelden, Senior Vice President Accounting & Finance, Information Systems & Legal bij Toyota Motor Europe. “We streven voortdurend naar een betere planning en logistiek. Dat moet de leadtimes doorheen de keten inkorten – van bij de productie tot bij de klant – maar tegelijk ook de zogenaamde hit rate verbeteren. Concreet willen we de best mogelijke beschikbaarheid van nieuwe wagens via een zo klein mogelijke voorraad. Dat model uittekenen en afstemmen op de bestaande processen is simpelweg onmogelijk zonder it.” Bovendien zorgt de fragmentering van de Europese markt – in schril contrast met de homogene markten in de VS en Japan – voor bijkomende complexiteit die zonder it praktisch niet te beheersen is.

Planning is volgens Ludo Vandervelden de grote uitdaging van de automobielindustrie vandaag. “We moeten de processen nog verder doortrekken. Aan klantzijde denk ik daarbij aan sociale media, aan leverancierskant is er nog veel ruimte voor betere samenwerking.” De opkomst van het internet begin de jaren negentig leidde kortstondig tot een aantal ideeën, onder meer rond gecentraliseerde inkoop binnen de sector. Concreet kwam er echter weinig van in huis. Ludo Vandervelden: “Er is nog heel veel mogelijk op het vlak van supplier relationship management. Planning is daarbij cruciaal. Ook hier zal it het verschil moeten maken.”

Weg van het mainframe

De verwachting is dat heel wat van de toekomstige it-initiatieven niet noodzakelijk op het vertrouwde mainframeplatform zullen plaatsvinden. Nieuwe processen vragen een kortere reactietijd en meer performantie, bij voorkeur in combinatie met de graad van zekerheid en veiligheid die het mainframe altijd heeft geboden. Kan cloud computing hier een antwoord bieden? Ludo Vandervelden: “Via een private cloud misschien. De public cloud komt alvast niet in aanmerking. Het gaat om erg confidentiële bedrijfsgegevens.”

Het voorbije jaar kwam Toyota in het nieuws door enkele grote terugroepacties. Het merk voert daarom in 2011 een brandingcampagne die sterk op kwaliteit, veiligheid en zekerheid zal inspelen, maar ook op innovatie. Ludo Vandervelden: “Er komen nog meer it-componenten in de wagen, wat ook in Europa heel wat extra it-activiteiten met zich meebrengt.” Voor de Europese markt gebeurt dat grotendeels in Zaventem, waar Toyota over een onderzoek- en ontwikkelingscentrum beschikt met 740 medewerkers.

Operationele it

De sterke informatisering van de ontwikkeling van nieuwe wagens is tot op de productievloer voelbaar. “Wij hebben in de fabriek toegang tot de cad-data van de onderdelen van een auto”, zegt Luc Geleyns, ict-manager van de Ford-vestiging in Genk. “We gebruiken die data onder meer voor de kwaliteitscontrole van de wagens, via 3d-meetrobots. Even goed dienen de cad-data voor de bijsturing van de productiemachines.” In de praktijk ondersteunt het ict-team in Genk – elf it’ers en vijftien helpdeskmedewerkers – de operationele werking van een fabriek met vijfduizend medewerkers. Het team beheert 1.400 pc’s, staat in voor het eerstelijnsonderhoud van het netwerk en beheert de lokale servers met de applicaties voor productieondersteuning. Verder is het team ook verantwoordelijk voor telefonie, toegangscontrole en het branddetectiesysteem. Bij Ford is duidelijk te zien hoe de it-ondersteuning van de productie zich uitstrekt voorbij de grenzen van het eigen bedrijf. “We hebben vanuit ons productiesysteem een automatische koppeling naar de afroepsystemen voor de toeleveranciers”, legt Luc Geleyns uit. “Die leveranciers ontvangen in real time de productielijsten met de stukken die ze de komende uren moeten leveren, op welk moment dat moet gebeuren en in welke volgorde.”

Daarnaast neemt ook het belang van informatica in de wagens zelf verder toe. Spraakbesturing raakt steeds meer ingeburgerd. In de toekomst komen er toepassingen bij waarbij de gebruiker draadloos verbinding zal kunnen maken tussen zijn smartphone en de wagen. Die draadloze verbinding zal ook bruikbaar zijn tijdens het productieproces. Bij de integratie daarvan in de fabriek, zal het lokale it-team intens betrokken zijn. “Het is die voortdurende evolutie die een it-job in de automobielindustrie boeiend houdt”, vindt Luc Geleyns. Na vijfentwintig jaar in diverse functies – onder meer als hoofd onderhoud en procesmanager – stapte hij twee jaar geleden over naar de it-afdeling. “Dat ik de fabriek door en door ken, is daarbij natuurlijk een groot voordeel.”

Zonder voorraad

De Amerikaanse multinational Lear Corporation is één van de toeleveranciers van Ford Genk. Het bedrijf produceert en levert autozetels. “Informatica is cruciaal voor wat we doen”, zegt Patrick Meuris, systeemingenieur bij Lear. “Onze activiteiten zijn perfect afgestemd op de productie van Ford: just in time en just in sequence. We werken dan ook zo goed als zonder productvoorraad.” Tussen Lear en Ford bevindt zich een overdekte conveyor. Lear verstuurt de zetelonderdelen via dat systeem, waarna ze 1.200 meter verderop bij Ford aan de productielijn op het juiste moment bij de juiste wagen terechtkomen. Patrick Meuris: “Het is een prachtig, maar tegelijk ook een heel delicaat systeem.”

De impact op it is navenant. Lear werkt niet met onderhoudscontracten bij externe it-partners. Wat algemeen als een heel korte interventietijd geldt – twee uur – is hier nog veel te lang. Patrick Meuris: “Daarom hebben we veel reservemateriaal in huis én staat er een it-medewerker mee aan de productielijn om een oogje in het zeil te houden. Doet er zich ergens een probleem voor, dan kan hij direct ingrijpen.” Naast de it-manager, de analist-programmeur en de systeemingenieur heeft Lear zo twee it’ers in dienst die op de productielijn ondersteuning bieden.

Constant paraat

De meeste van de applicaties die bij Lear draaien zijn gebonden door de settings die het bedrijf internationaal hanteert. Tegelijk is er ook ruimte voor een stuk eigen maatwerk. Patrick Meuris: “De interfacing tussen onze systemen en het erp-systeem hebben we zelf ontwikkeld op IBM iSeries.” Rond die interfaces biedt Lear vanuit Genk ook ondersteuning aan de collega’s in Rusland en het Verenigd Koninkrijk. “Ford last regelmatig pauzes in, waarbij de fabriek stil ligt. Die dagen vullen we in met dienstverlening aan andere vestigingen.” Na tien jaar bij Lear weet Patrick Meuris bijzonder goed waarom hij graag als it’er in de automobielsector werkt. “Het is een heel uitdagende en afwisselende job. Het gaat om heel kritische systemen. Eigenlijk staan we constant paraat voor het geval er iets mis zou lopen, een beetje zoals brandweerlui of ambulanciers.”

Iedere minuut

De afhankelijkheid van it is intussen eigen aan zowat alle toeleveranciers van de autobouwers. Dat blijkt ook uit de praktijk van Tenneco – wereldwijd producent van onder meer uitlaatsystemen – dat van in de Gentse havenzone onderdelen aanlevert aan Volvo. “Via edi stuurt Volvo ons iedere minuut een bestandje door”, zegt Peter Maes, plant manager bij Tenneco in Gent. “Ons systeem leest die berichten in en zet ze in productieorders om.” De it-infrastructuur bij Tenneco Gent is volledig ontdubbeld om de beschikbaarheid van de systemen te garanderen.

Dat moet ook, want het bedrijf werkt doorlopend, in een regime met drie ploegen. Loopt er onverhoopt toch iets fout, dan bestaan er procedures om de communicatie via e-mail of – wanneer echt alles plat gaat – op papier te laten verlopen. “We werken inderdaad in een sterk geïnformatiseerde omgeving”, aldus Peter Maes, “maar de meeste it-ondersteuning is centraal georganiseerd, met name alles wat met de applicaties te maken heeft. Lokaal beschikken we aanvullend over een eigen technische dienst, die zowel de pc’s als de machines ondersteunt.”

Dries Van Damme

” Er is nog heel veel mogelijk op het vlak van supplier relationship management. Planning is daarbij cruciaal. Ook hier zal it het verschil moeten maken.”

” In de automobielsector staan it’ers constant paraat voor het geval er iets mis zou lopen, een beetje zoals brandweerlui of ambulanciers.”