Generatie Y bestaat uit feedback junkies. Het zijn medewerkers die graag respons krijgen over hun prestaties. Ze zijn ook mondiger, stellen duidelijke grenzen en houden sterk vast aan hun authenticiteit. Om ze aan boord van een bedrijf te krijgen – en te houden – moet de liefde van twee kanten komen.

Katleen De Stobbeleir is professor in Human Resources Management & Leadership aan Vlerick Business School. Ze doceert onder meer leiderschap, coaching en diversiteitsmanagement. “De diversiteit neemt toe”, zegt ze. “Wanneer we praten over generatie Y, komen we vanzelf bij die vaststelling terecht.” Een eenduidige afbakening van generatie Y bestaat niet. Het gaat om de jongste generatie die vandaag in het bedrijfsleven actief is. Het zijn de medewerkers die geboren zijn tussen pakweg 1979 en 1997 – al bestaat er in de literatuur erg veel discussie over die data. Tegelijk heeft diversiteit natuurlijk met meer te maken dan leeftijd alleen. “We zien in de bedrijfswereld niet alleen verschillende generaties, maar ook diverse nationaliteiten en een toenemend aantal vrouwen. Die diversiteit zal in de toekomst alleen maar toenemen. De belangrijkste vraag is dan ook : hoe laat je al die verschillende mensen met elkaar samenwerken ?”

Van de jongste generatie mogen we veronderstellen dat ze al met een zekere diversiteit vertrouwd is. “Dat klopt maar voor een stuk”, stelt Katleen De Stobbeleir. “Op school is er alleen culturele diversiteit.” En dan nog : in heel wat Vlaamse scholen blijft de instroom van andere nationaliteiten of leerlingen met een andere culturele achtergrond eerder beperkt. “Tijdens hun studie hebben tieners en jonge twintigers bovendien niet moeten samenwerken met veertigers en vijftigers. Dat is in de professionele omgeving vaak de eerste uitdaging.” Dat de diversiteit bij de bedrijven in de toekomst alleen maar verder zal toenemen, hoeft volgens Katleen De Stobbeleir niet noodzakelijk problematisch te zijn, integendeel. “Met diversiteit kun je twee kanten uit. De stijgende diversiteit kan inderdaad tot een stroeve organisatie, spanningen en mindere resultaten leiden. Maar met een goede aanpak draagt diversiteit net bij aan het succes en de innovatiekracht van een onderneming.”

OPTIMAAL VERSCHILLEN BENUTTEN

Succesvolle diversiteit hangt af van de mate waarin het leiderschap binnen de onderneming zorgt voor inclusie. “Dat is een belangrijke vaststelling”, zegt Katleen De Stobbeleir, “één waar bovendien veel misverstanden over bestaan. Bij diversiteit gaat het niet noodzakelijk om aantallen. Het is niet omdat een bedrijf meer vrouwen of meer medewerkers van generatie Y aanwerft, dat het succes automatisch volgt.” Dat succes komt namelijk maar wanneer de onderneming optimaal gebruik maakt van de verschillen die met de diversiteit onder de medewerkers samenhangen. Maar hoe kun je als bedrijf zo’n inclusief beleid uitstippelen ? “Daarvoor moet je de ‘traditionele’ organisatie in vraag durven stellen. Lange tijd was het gebruikelijk dat de oudere medewerkers hun ervaring overdroegen op de nieuwkomers.” Een bedrijf dat de aanwezige diversiteit optimaal wil benutten, stapt – minstens gedeeltelijk – van die benadering af.

Er moet met andere woorden tweerichtingsverkeer tot stand komen, waarbij er bijvoorbeeld ook ruimte is voor de ideeën van jonge medewerkers. Het heeft weinig zin om een divers personeelsbestand uit te bouwen, om die mensen dan allemaal in hetzelfde traditionele keurslijf te dwingen. Katleen De Stobbeleir : “Bovendien zou dat met generatie Y niet eens zomaar lukken. Het is typerend voor die generatie dat ze veel belang hecht aan authenticiteit. Die medewerkers willen niet zomaar assimileren wat iemand anders hen voordoet. Generatie Y heeft vaak moeite met de traditionele normen en cultuur van een bedrijf. Dat zorgt voor een spanningsveld.” Houdt het bedrijf te sterk aan die traditionele aanpak vast, dan krijgt het de medewerkers van generatie Y niet mee. Dat is dan een gemiste kans, omdat de medewerkers van de andere generaties best veel van generatie Y kunnen opsteken. “Het is een generatie die graag innovatief en creatief werkt. Lijkt een idee wat prematuur, dan kan een meer ervaren medewerker daar op inspelen. Diversiteit moet in de eerste plaats tot dat soort wisselwerking leiden.”

BALANS

Komt die respons er niet, dan haakt generatie Y af. “Het gaat vaak om echte feedback junkies”, zegt Katleen De Stobbeleir. “Ze zijn opgegroeid in een omgeving vol feedback. Ze zijn vertrouwd met games die onmiddellijk laten zien wat de gevolgen van een bepaalde actie zijn. Tijdens het sporten dragen ze een hartslagmeter.” Diezelfde nood aan constante feedback brengt generatie Y mee naar de werkvloer. “Het zijn medewerkers die geen jaar willen wachten op een officieel evaluatiegesprek. Ze willen continu informele feedback, in de vorm van een dialoog met collega’s en leidinggevenden.” Generatie Y zou gevoeliger zijn voor burn-out, en daarom nood hebben aan constante feedback. Bovendien geeft ze zelf ook voortdurend feedback. “Voor het management is dat vaak nieuw. Het is iets waar het zich open voor moet durven stellen.”

Behalve aan feedback, hebben medewerkers van generatie Y nood aan een gevoel van balans. Het is een generatie die niet langer een strakke grens ziet tussen werk en privéleven. “Het is zeker niet zo dat generatie Y minder wil werken dan vorige generaties”, aldus Katleen De Stobbeleir. “Niet zozeer het aantal uren is van tel, wel het gevoel dat er een goede balans bestaat tussen werk en vrije tijd.” Wellicht is dat de reden waarom medewerkers van generatie Y een stuk minder leiderschapsambitie vertonen. “Leiderschap heeft bij generatie Y geen al te beste reputatie”, stelt Katleen De Stobbeleir. “De recente schandalen rond managers en bedrijfsleiders – denk maar aan de bankencrisis – heeft voor een negatieve perceptie gezorgd.” Bovendien haalt generatie Y graag haar hang naar authenticiteit en duurzaamheid aan. Die eigenheid wil ze niet opofferen om de top te bereiken. “Het is aan de organisatie om aan te tonen dat je als individu ook kan evolueren zonder je authenticiteit op te geven. Nu verwijst generatie Y naar authenticiteit als excuus om niet uit haar comfortzone te moeten treden.”

X, Y EN Z

Het neemt niet weg dat generatie Y zichzelf beter kent dan de vorige generaties. Ze weet daarom niet per se wat ze wil, maar wel wat ze niet wil. En er zijn duidelijke grenzen die ze niet overschrijdt. Tegelijk vraagt een onderneming een flexibele ingesteldheid. De bedrijfsdoelstellingen veranderen snel. “In die context verliest de traditionele jaarlijkse evaluatie aan relevantie. Dat beginnen de bedrijven ook in te zien.” De manier waarop we werken zal de komende jaren sterk veranderen. Het lijkt erop dat generatie Y zich daar bewust van is, meer dan de andere generaties. De uitdaging vandaag bestaat er echter vooral in om de verschillende generaties op een efficiënte manier met elkaar te laten samenwerken. Katleen De Stobbeleir : “En dat lukt maar wanneer de inspanningen van twee kanten komen.” Een oudere, ervaren medewerker heeft automatisch de neiging om de ideeën van een nieuwkomer in twijfel te trekken. De reactie ligt voor de hand : ‘Ik werk hier al twintig jaar. Ik weet het toch wel beter, zeker ?’

“En toch. Het is aan het management om ook de ideeën en voorstellen van generatie Y te omarmen, want dat is de voorwaarde om die generatie aan boord te krijgen.” Makkelijk is dat niet altijd. Het vraagt geduld om tot een goede samenwerking komen, en geduld is niet meteen de sterkste eigenschap van generatie Y. “Wat me nog het meeste opvalt”, zegt Katleen De Stobbeleir, “is dat de grootste spanning niet ontstaat tussen de babyboomers en generatie Y, maar tussen de medewerkers van de generaties X en Y.” In tegenstelling tot generatie Y heeft generatie X zich wel stelselmatig aangepast aan de vereisten en verwachtingen van de vorige generatie. Generatie X verwacht nu van generatie Y hetzelfde, maar blijft daar duidelijk op haar honger zitten. Wanneer nu blijkt dat beide partijen een inspanning moeten leveren, stuit dat op verzet bij generatie X. Zij heeft zich al eens aangepast, klinkt het dan. “Met generatie Z zal de transitie wellicht minder stroef verlopen”, besluit Katleen De Stobbeleir. “Generatie X heeft de digitale wereld zien ontstaan, Y leerde er als eerste in werken, maar Z is er echt in geboren.”

Dries Van Damme