Arthur Philips, directeur-generaal van Cipal, is op pensioen vertrokken. Dertig jaar aan het hoofd van dezelfde organisatie: geen wonder dat er af en toe aan de telefoon naar ‘mijnheer Cipal’ gevraagd werd.

Wanneer u dit leest, is Arthur Philips al als directeur-generaal bij Cipal feestelijk uitgewuifd op een academische zitting. Het is het einde van een tijdperk voor de ‘dienstverlenende intergemeentelijke vereniging’ die ict-diensten levert aan de Vlaamse lokale en regionale overheden. Want Philips was er al bij het prille begin van Cipal. In de jaren ’70 zat hij bij de Antwerpse drinkwaterintercommunale Pidpa, als bureauchef van de personeelsdienst. Pidpa deed toen ook een aantal computerverwerkingen (loonberekeningen) voor gemeenten. “Dat mocht niet, want het paste niet binnen de opdracht ‘water’ van Pidpa”, weet Philips. “Naar analogie met de andere provincies – waar ook al afzonderlijke informaticaorganisaties gecreëerd waren (onder meer Liric in Limburg en Cevi in Oost-Vlaanderen, nvdr) – is daarom de vzw en later intercommunale ‘Cipa’ op poten gezet.”

Slechts één Pidpa’er wilde overstappen naar Cipa: Arthur Philips zelf. “Ik vond al die nieuwe technologieën erg boeiend. Nu ja, ‘nieuw’, we spreken hier over het ponskaartentijdperk.” Op 1 januari 1980 ging Cipa van start. Dat wil zeggen: Arthur Philips zelf en een secretaresse die gedetacheerd was vanuit de provincie. “Ik kreeg ongeveer 40 miljoen Belgische frank omzet mee vanuit de loonberekeningen van Pidpa. We hadden 36 vennoten.” Philips grinnikt: “Een tijd van soms heroïsche vergaderingen. Een hele avond vergaderen in Heist-op-den-Berg voor een project van ocharme 1000 euro, voor belastingverwerking in batch. Met vragen als ‘is de privacy wel gewaarborgd?’ Klassiek.”

Verbreding

In 1984 kwam vanuit de provincie Limburg de vraag om de krachten van Cipa en de Limburgse tegenhanger Liric te bundelen. Zo ontstond Cipal. “Wij waren altijd vrij snel mee met de technologische evolutie. Op dat moment was dat ‘teleprocessing’ met onze IBM-mainframe en de opkomst van de Unix-computers. In Limburg werkte men nog met ponskaarten.” Van loonverwerking voor lokale besturen groeide het takenpakket van Cipal naar ict-diensten voor financiën, bevolking, ruimtelijke ordening, … Ook voor ocmw’s ging Cipal aan de slag.

De stad Antwerpen en diens ocmw waren nog geen vennoten, maar op ict-vlak was dringend vernieuwing nodig. Rechtstreeks samenwerken met IBM was te duur, waardoor in 1988 een deal met Cipal werd beklonken. Binnen Cipal werd ICA (Informatica Centrum Antwerpen) opgericht, volledig ‘afgesloten’ van de rest van Cipal. ” Wij hadden op dat moment meer dan 100 vennoten. De stad Antwerpen wilde niet gestoord worden door al die kleintjes en vice versa. Dat heeft op die manier 15 jaar gewerkt.” ICA werd wat later omgedoopt tot Telepolis Antwerpen, dat op z’n toppunt 300 mensen in huis had. In 2003 bundelden Antwerpen en Gent de krachten om samen de aparte intercommunale Digipolis op te richten, die dus uit Cipal gelicht werd.

Nog een belangrijke uitbreiding was de toevoeging van de haveninformatica, onder de naam Amaris. Die poot groeide uit tot een team van 30 mensen en werd later weer aan de haven overgedragen. En ook de overname van Vlabric, de Vlaams-Brabantse informatica, verbreedde weer de focus van Cipal.

Bommen

Eind jaren ’90 wist Cipal onder leiding van Philips enkele belangrijke aanbestedingen bij de Vlaamse overheid in de wacht te slepen: de inning van het kijk- en luistergeld, van de milieubelasting en van onroerende voorheffing. “De inning van het kijk- en luistergeld was een totale outsourcing: de ict-oplossing om de belastingen te innen, de mensen en het dossierbeheer. Er bestond nog niks voor de belastingverwerking, de voorbouw voor het kijk- en luistergeld, … Daar hebben we echt goed werk geleverd.” ( zie kader)

Philips is nog altijd trots op het feit dat Cipal die grote contracten in de wacht wist te slepen. “Dat waren bommen in de ict-wereld. Dat zijn toch prachtige projecten die onder meer de prijsdruk voor de gemeenten wat verlicht hebben. Die winsten kon je opnieuw investeren.” Uiteindelijk is de milieubelasting enkele jaren geleden bij de watermaatschappijen beland. De onroerende voorheffing is in 2009 verhuisd naar het Vlaamse outsourcingcontract. In die outsourcingcontracten (oorspronkelijk IBM-Siemens, later EDS-Telindus, dat nu HP-Belgacom heet) ging de invloed van Cipal langzaam achteruit. Vandaag verzorgt Cipal enkel nog via het vroegere EDS enkele mainframe-taken voor de Vlaamse overheid.

Complot

Intussen, in 2003, waren Cipal en Philips in een waar scenario voor een goedkope B-film beland. Er werd langs twee kanten gevuurd op het bedrijf en zijn toplui. Enerzijds werden 3 Cipal-medewerkers aangeklaagd – onder meer voormalig Vlaams e-governmentmanager Filip De Graeve – voor het opzetten van een handeltje in Moldavische vrouwen. Hoewel Philips en co altijd buiten schot zijn gebleven, werd er in de pers de jaren erop nog geregeld het tegendeel geïnsinueerd.

Anderzijds waren er klachten die rechtstreeks op Arthur Philips werden gericht, rond valsheid in geschrifte, gebruik van vervalste stukken en misbruik van overheidsgeld. Philips wordt somber als we die periode aankaarten. “Dat was een politiek complot”, stelt hij onomwonden. “Ze hebben er 15 maanden voor nodig gehad om dat te kunnen klasseren. Ik weet zelfs wie het georganiseerd heeft, maar dat is niet voor publicatie vatbaar. Ik had een honderdtal klachten tegen mij, een honderdtal! Die zijn allemaal weerlegd, maar je moet het wel allemaal doen. Er zijn er niet veel die dat zouden overleven, zo’n druk, zo’n stress. Maar ik dacht: ‘ze gaan mij hier niet pakken, niet met zulke onnozelheden’. Als je niets te vrezen hebt, waarom zou je dan een stap opzij zetten, goed wetende dat je dan toch niet meer terugkomt? Ook de raad van bestuur had mij opzij kunnen schuiven, maar ook zij hebben afgewacht. Gelukkig, of het complot was geslaagd.” Philips zucht: “Die wonden zijn nog niet genezen, bij niemand die dat meegemaakt heeft.”

Hij is nog steeds niet te spreken over hoe de Gazet van Antwerpen dat dossier heeft aangepakt. “We hebben, toen alles achter de rug was, een proces aangespannen tegen de Gazet Van Antwerpen, want die gingen er in hun commentaar wel over. Dat proces heb ik ook gewonnen. Op een zaterdageditie hebben ze dat wederwoord, tussen de zoekertjes van ‘te huur’ en ‘te koop’, gepubliceerd in minuscule lettertjes. Een schande.”

Zoeken naar groei

Zware impact op de business van Cipal heeft die periode niet gehad. Maar de organisatie moest de voorbije jaren wel op zoek naar groei, aangezien het Vlaamse outsourcingcontract doorheen de jaren veel taken van Cipal heeft opgeslorpt en de stad Antwerpen uit Cipal stapte. Vandaag werken er 280 mensen voor Cipal maar op het hoogtepunt waren dat er 850. “Uiteindelijk moet je ook zien dat je groeit, want je personeelskosten groeien ook. Of je moet oplossingen zoeken om de ontwikkelingskosten te drukken. Hoe ruimer het afzetgebied, hoe beter.” Philips heeft altijd gehoopt op een samenwerking met Cevi, in Oost-Vlaanderen en onderdeel van voormalig Dexia-dochter Adinfo. Maar het Waalse NRB nam het bedrijf voorbije zomer over. “NRB heeft veel geld in kas, maar wel een exploitatieverlies. Veel van hun activiteiten zijn weggevallen door het vrijmaken van de elektriciteitsmarkt. Volgens mij moest Adinfo dienen om dat exploitatieverlies op te vullen.”

Eén van de oplossingen is dat Cipal uit zijn intercommunale structuur tracht te breken door ook een nv Cipal op poten te zetten. “De dv zou dan, zoals vandaag, voor de decretaal toegelaten deelnemers en/of vennoten werken, de nv zal daarbuiten kunnen gaan. De expertise die je in de dv creëert zal je dan ten gelde kunnen maken in de nv.” Tegen de zomer van 2011 zou die nv Cipal op poten moeten staan. En daarnaast is er de stap naar het buitenland. We schreven hier in Data News al eerder over het bibliotheekautomatiseringsproject in Zuid-Afrika. “Na het stopzetten van de onroerende voorheffing is er een druk gekomen op onze organisatie. De bedoeling was om een aantal projecten te creëren die dat vervangen. Met het bibliotheekverhaal is dat gelukt. Dat brengt Cipal per jaar een paar miljoen euro op. Misschien zal men het ook in andere landen proberen. Maar je kan ook niet alles tegelijk doen.”

Niet te plots

Philips kijkt met enige fierheid terug op de voorbije 30 jaar. “Je moet een bepaalde creativiteit hebben om elk jaar iets te creëren. Je moet zoeken naar nieuwe wetgeving en nieuwe evoluties bij gemeenten en ocmw’s. En, zo het mogelijk, is de wetgeving mee gaan schrijven, zodat je uit eerste hand informatie hebt. Dat is wel een sterkte geweest.” En dat Cipal vandaag al ruim 200 vennoten telt, doet hem ook wel iets.

‘Mijnheer Cipal’ wil niet te plots stoppen, nu Nico Cras het van hem overneemt. “Dat zou ik niet kunnen. Ik voel me nog altijd creatief genoeg om een aantal dingen verder te zetten. Ze kunnen mij nog altijd enkele dagen per maand inschakelen. Ik kan mij nog nuttig maken met mijn contacten, want die heb ik over heel Vlaanderen, in de politiek, bij klanten, gebruikers, … Als de mensen beroep willen doen op mij, dan ben ik beschikbaar. En Zuid-Afrika zou ik voor Cipal ook graag verder doen.” Toch zal Philips niet vergeten te profiteren van zijn pensioen. “Ik heb vier kleinkinderen, allemaal meisjes, voor wie ik nu veel meer tijd heb.”

Stefan Grommen

” Ik voel me nog altijd creatief genoeg om een aantal dingen verder te zetten. Ze kunnen mij nog altijd enkele dagen per maand inschakelen.”