Op de eerste werkweek van het jaar lopen we een dag mee bij Vlerick, dat in samenwerking met Data News een Winter School Digital Leadership organiseert. Vijf dagen worden deelnemers ondergedompeld in alles wat digitaal is. Niet technisch, wel de how-to’s, do’s & don’ts voor ondernemers en werknemers die beseffen dat de toekomst digitaal is en dat die toekomst intussen al een jaar of tien bezig is.

Digitaal moet de norm zijn. Dat heeft u ongetwijfeld al vaker gehoord, maar hoe begin je daar aan in een bedrijf waar de processen vastliggen, waar nieuwe spelers u het vuur aan de schenen leggen of waar u wel wil, maar u het management moet overtuigen ? Dat komt hier stap voor stap aan bod.

Professor Stijn Viaene leidt de studieweek samen met Joachim Van den Bergh (Researcher Digital Transformation bij Vlerick). Na een kleine opfrissing van de eerdere onderwerpen legt hij onder meer uit hoe je als bedrijf beter af bent in een ecosysteem, liefst een dat je zelf opricht. Maar ook hoe je aan zoiets begint. “Start met net genoeg partners en breidt pas uit als het nodig is”, klinkt het. Zo voorkom je dat spelers met overlappende belangen elkaar in de weg zitten. Zorg dat iedereen er baat bij heeft. Maar we leren ook waarom bedrijven zo graag start-ups kopen. “Omdat ze de digitale ziel van uw klanten weten te raken.” Waarbij hij enkele voorbeelden aanhaalt van bedrijven die in een start-ups hun digitaal verlengstuk hebben gevonden.

Zo gaat het de hele voormiddag aan een stevig tempo door. Terwijl buiten de spoorwegen staken, gaat Viaene als een sneltrein door zijn uiteenzetting afgewisseld met vragen en interacties met de klas. Zegt hij daar dingen die u als doorgewinterde Data News-lezer nog nooit hebt gehoord ? Ja en neen. Viaene bundelt wijsheden en ervaringen die u ongetwijfeld al eens hoorde bij een lezing of misschien zelfs in dit blad. Maar het wordt gecombineerd met cases en concrete duiding zodat u beseft waarom het belangrijk is en waarom uw bedrijf zich beter ontpopt tot digitale leider dan bang af te wachten tot het zelf opzij wordt geduwd.

Aan de Winter School nemen een 26-tal mensen deel. Onder hen C-levels, maar ook een gewezen cio die vandaag op zelfstandige basis aan de slag is en mee wil zijn met de digitale omslag waar veel bedrijven vandaag mee worstelen. Maar ook een salesverantwoordelijke van een grote ict-speler die zich meer op digitale transformatie wil richten en dus moet ook zij weten hoe je dat verhaal naar de klant brengt en waarmee je het verschil maakt.

De meeste deelnemers zijn veertigers en vijftigers die al meedraaien van voor digitaal de norm werd, maar die norm maar al te graag omarmen. Al zien we ook Ellen Van Den Berghe, onze Young ICT Lady of the Year 2015 mee aan tafel schuiven. Zij is vanuit haar job als Digital Channels Manager verantwoordelijk voor de digitale poot bij de Nationale Loterij. Daarmee doorprikken we meteen het vooroordeel dat dit soort opleidingen er zijn om mensen mee te krijgen omdat ze niet mee zijn. Neen, net zoals Viaene niet louter staat te vertellen dat er zoiets bestaat als een app store. Hij legt uit hoe zo’n ecosysteem tot stand komt. Om nadien zelf ideeën uit te werken en na te denken hoe je in je eigen bedrijf de verandering op gang kan trekken en tegelijk rekening te houden met de mogelijkheden en valkuilen.

DIGITAAL IN PRAKTIJK

In de namiddag bespreken we uitgebreid de situatie van VDAB. De Vlaamse arbeidsbemiddelaar ziet zijn rol evolueren naar een organisatie die ook mensen begeleidt in hun huidige loopbaan. “Ze evolueren van ‘je moet naar de VDAB’ naar ‘je wil naar de VDAB'”, zegt Viaene. Dat gaat gepaard met een hoop interne veranderingen gecombineerd met nieuwe projecten.

Viaene: “De cio en ceo moeten een team vormen bij zo’n zaken. Als je wil dat het slaagt dan moeten zij de nieuwe visie sponsoren”, zo is de kans groter dat die visie ook bij de werknemers wordt aanvaard. Maar het gaat ook om zekerheid. Zo vertelt hij dat VDAB nauw samenwerkt met onderzoekers om na te gaan of hun methodes ook kloppen.

Over grote budgetten om zo’n transformatie door te voeren is hij duidelijk. “Je gaat nooit het geld hebben om te doen wat je wil. Die spanning gaat er altijd zijn.” Al bezit een organisatie meer rijkdom dan enkel de bankrekening. Zoals in het geval van VDAB de eigen data. Net omdat de markt vertrouwen heeft in die gegevens, kan het openstellen ervan een meerwaarde betekenen. Maar de organisatie wist ook bepaalde digitale skills in huis te halen, in hun geval via Cegeka als partner.

Gelijk met de tandem cio-ceo is het ook belangrijk om de betrokkenen echt betrokken te maken. “Iets officieel krijgen in een bedrijf, bijvoorbeeld in een beheersplan, is een belangrijke stap. Op die manier breng je een visie naar alle stakeholders voor het op grote schaal wordt uitgerold. Zo is VDAB van een pure service provider naar een labor market conductor aan het gaan.”

TINDER VOOR UW CARRIÈRE

De voorbeelden en verwijzingen wijzen ons er op dat transformatie misschien niet overal vanzelfsprekend is, maar nergens onmogelijk zo lang ze op de juiste manier wordt aangepakt. Niet afwachtend in de marge aanmodderen, maar ook niet zonder nadenken ergens geld of consultants in pompen.

Na een introductie gaan we hands-on. Een van de diensten van VDAB is Mentor, best te omschrijven als ‘Tinder voor uw carrière’. Je kan een profiel aanmaken als mentor of mentee en zo in contact komen met anderen om van gedachten te wisselen over je carrièrre. We worden uit de leerruimte geschopt om in groepjes na te denken wat de app goed èn slecht maakt. Een opdracht waarbij je als deelnemer wordt gedwongen om na te denken over een digitaal platform, hoe het zich gedraagt in een organisatie en wat het wel of niet kan betekenen voor gebruikers.

Voor een tweede case neemt Wim De Waele het over van Viaene. De ex-ceo van iMinds werpt zich dezer dagen met Eggsplore op fintech en wijst er op dat er in die sector veel staat te veranderen op digitaal vlak. “De banken zijn er vandaag nog niet”, steekt hij van wal. “Maar niet omdat ze dom zijn. Wel omdat ze met legacy systemen zitten die zwaar gereguleerd zijn. Daar tegenover staat start-up technologie die wel snel implementeerbaar is.” En zo komen we terug bij het begin van de dag toen Viaene het over startups had die, in tegenstelling tot uw bank, wel uw digitaal leven kunnen bevatten. Maar De Waele nuanceert ook dat er momenteel een hype rond startups is. “Er gaat veel geld naartoe, maar velen brengen nog geen geld op en hebben nog geen groot klantenbestand. En in fintech moet je net veel klanten hebben. Over de rol van klassieke spelers is hij duidelijk : “Die blijven een rol spelen. Een andere rol, maar ze blijven van tel.”

De rest van de namiddag bestaat uit een overkoepelende opdracht die doorheen de week wordt uitgewerkt waarop ik het gezelschap verlaat. Terwijl ik in Brussel-Noord gestrande reizigers naar het bord zie kijken gooi ik de NMBS-app open om te kijken of er gestaakt wordt. Ik bestel meteen een sms-ticket en zo kom ik tot het besef dat ook een oerklassiek staatsbedrijf als de NMBS vandaag een groot deel van zijn dienstverlening via een app levert en intussen de klanten te woord staat via Twitter. Iets wat we vijf jaar geleden niet voor mogelijk hadden gehouden. Misschien wel het mooiste bewijs dat er zelfs in de moeilijkste bedrijven ruimte is om jezelf digitaal heruit te vinden.

Pieterjan Van Leemputten

“Je gaat nooit het geld hebben om te doen wat je wil”

“De cio en ceo moeten een team vormen, zij moeten de nieuwe visie sponsoren”