Kan je soms ‘te succesvol’ zijn? Natuurlijk niet, maar zelfs in een groep van schitterende ‘ICT Woman of the Year’-kandidaten steken sommigen nog met kop en schouder boven de anderen uit.

Data News brengt daarom dit jaar drie ict-topvrouwen samen in een eigen lijstje, telkens omwille van hun ‘out-standing’ buitenlandse carrière. De drie zijn Ingrid Daubechies (Duke University), Pattie Maes (MIT Media Lab) en Sophie Vandebroek (Xerox).

Een klasse apart

Met de titel ‘ICT Woman of the Year’ lauwert Data News al jaren ict-topvrouwen die bijzondere voorbeelden van leiderschap, persoonlijkheid en zichtbaarheid in het ict-gebeuren vormen. Die een duidelijke impact hebben op de ict-business. Dat alles geldt evenzeer voor de drie personen in dit ‘klasse apart’ lijstje, maar met het extra kenmerk van een internationale uitstraling, bevochten in vaak erg competitieve omgevingen. Ze gedijen immers in de hoogste toppen van de academische wereld en multinationals, waar de concurrentie vlijmscherp is en de druk om te presteren torenhoog. Waar je vooruitgang moet blijven boeken, want stilstaan is geen kwestie van achteruit gaan, maar van verdwijnen.

Niet alleen kunnen ze die druk aan, maar tevens geven ze in hun job blijk van een absolute passie – niet exuberant, maar gefocust en jarenlang volgehouden. Ze blijven dan ook jarenlang verbonden aan de organisatie of het bedrijf waar ze konden doorgroeien. Een groei die niet alleen de onmiddellijke taken van hun job ten goede kwam, maar ook toepassingen en ontwikkelingen daarbuiten – vaak met een even diepgaand en langdurig engagement.

Bovendien zijn ze bereid boude stappen te zetten, om er onvoorwaardelijk voor te gaan. Zo kwamen ze alle drie op hun wijze terecht in de Verenigde Staten, waar ze het vervolgens ook hebben waar gemaakt. Zo arriveerde Sophie Vandebroek een kleine 30 jaar geleden in de VS met een studiebeurs, 500 dollar op zak en een valies. Na het behalen van haar doctoraat aan de Cornell-universiteit werkte ze onder meer bij IBM, om vandaag president van de Xerox Innovation Group en cto van Xerox te zijn – verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de nieuwe producten voor deze multinational. Na het behalen van haar doctoraat in theoretische fysica, huwde Ingrid Daubechies een Amerikaanse wiskundige, die ze volgde naar de VS. Daar baande ze zich een weg langs de Bell Laboratories naar een positie als wiskundeprofessor aan de Princeton universiteit – de eerste vrouw in die positie – en sinds kort aan de Duke-universiteit. Voor Pattie Maes startte haar VS-carrière als ‘visiting professor’ aan het MIT Artificial Intelligence Lab, maar ondertussen is ze al jaren verbonden aan het prestigieuze en uiterst competitieve MIT Media Lab. Dus steevast voorbeelden van doorzettingsvermogen na vastberaden keuzes.

Wat ze doen

Naast doorzettingsvermogen hebben deze drie vrouwen in hun carrière tevens blijk gegeven van uitmuntendheid en uiterst creatief werk. Als hoofd van de Xerox Innovation Group en cto van Xerox is dat zelfs de dagelijkse taak van Vandebroek. In die functies is ze immers verantwoordelijk voor alle Xerox research centra in Europa, Azië en Noord Amerika. In die laatste regio overziet ze ook de Xerox activiteiten in het Palo Alto Research Center (PARC), de geboorteplaats van de huidige grafische gebruikersinterfaces en muis-interactie en vandaag een verzelfstandigd researchbedrijf. Voordien was Vandebroek al actief in de engineering centra van Xerox en als technisch adviseur voor de toenmalige coo van Xerox. Haar creativiteit vertaalde zich tevens in 12 patenten in de VS.

Van de creativiteit van Ingrid Daubechies genieten we allemaal, allicht zonder het te weten. De kruisbestuiving tussen fysica en wiskunde bracht haar tot baanbrekend werk inzake ‘wavelets’, wat een bijzondere bijdrage betekende in de wereld van signaalverwerking. Zo heeft ze bijgedragen tot de ontwikkeling van de JPG-2000 standaard, die een sterke compressie van beeldmateriaal mogelijk maakt. Dat betekent dat haar werk in heel wat van de fototoestellen, camera’s, smartphones en dies meer zit, waar miljoenen personen dagelijks gebruik van maken. Vandaag is ze tevens de (ook nu weer eerste vrouwelijke) voorzitster van de Internationale Wiskundige Unie.

Voor Pattie Maes is creativiteit zo mogelijk nog belangrijker, in haar functie als hoofd van de Fluid Interfaces Group (en voordien hoofd van de Software Agents Group). Immers, het werk in het Media Lab moet niet alleen ‘cutting edge’ zijn, maar tevens een stevige mate van relevantie bieden aan de bedrijven die deze instelling mee financieren. Het geesteskind van Negroponte heeft immers steeds een nauwe samenwerking tussen de academische wereld en de industrie nagestreefd, maar dat schept wel verplichtingen. Al meer dan 20 jaar weet Maes zich staande te houden in deze concurrentiële omgeving, met een stroom van projecten die zowel ict-toestellen meer intelligentie verschaffen (voor een makkelijker interface met de menselijke gebruikers), maar ook om die gebruikers meer en vlotter informatie te verschaffen. Een voorbeeld hiervan is het ‘SixthSense’ project, waardoor gebruikers moeiteloos in eender welke omgeving (zoals een winkel) van de gewenste informatie (zoals productinformatie) kunnen worden voorzien. Die informatie kan makkelijk met behulp van gebaren (gestures) worden opgeroepen, en op schier elk oppervlak worden geprojecteerd. Op haar research pagina in het Media Lab kan Maes op een hele reeks van dergelijke projecten wijzen!

En nog meer

Wat deze drie ‘outstanding’ ict-vrouwen zo bijzonder maakt, is dat ze zich naast hun stevige dagtaken ook – met een zelfde en zelfs grotere passie – op activiteiten en projecten buiten hun strikte job toeleggen. Zo wordt een bedrijf als Xerox – de eerste Fortune Top 500 onderneming waar een vrouwelijke ceo werd opgevolgd door een vrouw – gekenmerkt door een cultuur die diverse groepen van werknemers stimuleert om door te groeien in het bedrijf. Sophie Vandebroek speelt hierin een belangrijke rol als mentor en motiverende spreker doorheen heel het bedrijf. Ook zij stelt dat moeilijke omstandigheden mogelijkheden bieden om door te groeien, te veranderen. En zij benadrukt de noodzaak om jongeren – meisjes, teenagers, minderheden – warm te maken voor wetenschap en techniek, met het oog op een betere toekomst.

Ook bij Ingrid Daubechies zie je een breed spectrum activiteiten en interesses. Zo helpt ze technieken ontwikkelen waarmee schilderijen – zoals het Lam Gods – beter kunnen worden geanalyseerd. Ze heeft voorts ook aangetoond hoe je op basis van een analyse van de schildertechniek vervalsingen kan ontdekken – een test die ze deed aan de hand van schilderijen van Van Gogh. En voorts slaagde ze erin de reële kleuren van een overschilderd schilderij aan het daglicht te brengen, zonder het nieuwe werk te beschadigen. Haar aanwezigheid op de ‘Math Art Summit 2012’ in Brussel was dan ook geen toeval. Ook voor haar geldt dat kinderen en jongeren moeten worden aangemoedigd de ‘verwondering’ van hun jonge jaren te behouden en te vertalen in een drang om te weten ‘hoe iets kan’.

Voor Pattie Maes is het een vanzelfsprekendheid om het werk van haar en haar researchstudenten te vertalen in een spin-off bedrijf. Dat deed ze onder meer met Firefly Network, een bedrijfje dat een collaboratief aanbevelingssysteem (voor muziek) verder uitbouwde tot een bedrijf met onder meer expertise in privacybeheer. Het bedrijfje werd later opgekocht door Microsoft. Een recenter voorbeeld vormen ‘siftables’ – interactieve blokken waarmee kinderen kunnen leren rekenen – en die nu worden gecommercialiseerd door de spin-off Sifteo. Met een ware hoorn des overvloed aan fascinerende projecten, hoeft het niet te verbazen dat Maes een bijzonder populaire spreker bleek op de TED technologie-events.

Internationale onderscheidingen

Met dergelijke palmaressen ontbreekt het dit drietal ook niet aan internationale waardering en erkenning. Met ‘awards’ van Xerox, IBM, IEEE en Cornell-universiteit, werd Sophie Vandebroek in 2011 ook ingeschreven in de ‘Women in Technology International Hall of Fame’ en werd ze lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten. Ingrid Daubechies kreeg van deze laatste instelling in 2005 de Gouden Penning, en kreeg onder meer van de IEEE verschillende onderscheidingen, zoals de Jack S. KIlby Signal Processing Medal. In 2012 werd ze door koning Albert II tot barones gemaakt. Pattie Maes werd op haar beurt al vroeg erkend als een ict-vrouw die het ging maken. Zo werd ze gezien als één van de ‘100 Americans to watch for’ (door Newsweek) en lid van de ‘Cyber-Elite’ (Time Digital), terwijl het World Economic Forum haar als ‘Global Leader for Tomorrow’ lauwerde. Een kers op de taart vormde voor Pattie Maes allicht ook nog haar vermelding in de lijst van ’50 Most Beautiful People’ in People Magazine….

Of hoe uit alles moge blijken dat het drietal – Sophie Vandebroek, Ingrid Daubechies en Pattie Maes – echt wel als ‘outstanding’ mogen worden omschreven.

Guy Kindermans

Naast doorzettingsvermogen hebben deze drie vrouwen in hun carrière tevens blijk gegeven van uitmuntendheid en uiterst creatief werk.