De tijd dat alleen tankstations en hamburger-ketens een wifi-hotspot aanboden, ligt al lang achter ons. Maar naarmate de populariteit toeneemt, weerklinkt alsmaar luider de vraag naar een hoger gebruiksgemak.

Dat analistenbureau Informa voor de allereerste keer een ‘Wifi World Summit’ organiseerde, is een teken aan de wand: alsmaar meer operatoren kijken naar de draadloze technologie als uitbreiding voor hun traditionele mobiele netwerken. Maar ook operatoren met ‘fixed’ netwerken zijn ontzettend geïnteresseerd, zo bleek uit de aanwezigen met onder meer ook mensen van Europese operatoren als KPN, Belgacom, Orange, Ziggo, Zon, O2 en Telecom Italia. “Jammer dat Telenet hier niet is. We zijn uiteraard benieuwd naar hun ervaringen met homespots”, zei Jelle Duisterhout van de Nederlandse kabelaar Ziggo. Ziggo is net als Belgacom en Telenet bij ons begonnen met de installatie van wifi-modems bij klanten die dubbelen als ‘homespots’. “De uptake zit heel erg goed, maar we zoeken nog naar manieren om het gebruiksgemak te verhogen”, zei Duisterhout.

Meer dan offload

Waarom operatoren sinds kort zo massaal op de wifi-trein springen? Daar zit ongetwijfeld een offloading-verhaal achter: het ontlasten van de bestaande mobiele netwerken (3G) door trafiek om te leiden naar het goedkopere wifi. Dat zorgt bij de meeste operatoren voor ‘churn-reduction’ maar ook een terugdringen van zowel opex als capex-kosten. “Maar er zijn heel wat andere business modellen die opduiken als ‘core value drivers’ voor de implementatie van wifi”, zegt Thomas Wehmeier, principal analyst telcos strategy bij Informa. “Een geconvergeerd aanbod voor mobile broadband bijvoorbeeld. Dat zorgt meestal voor een hogere arpu (gemiddelde inkomsten per klant, nvdr), en kan ook nieuwe klanten aantrekken. Maar er kan ook een wholesale-model (voorbeelden zijn Towerstream en The Cloud) of een multiscreen-strategie (Sky, Cablevision) rond ontwikkeld worden”, zegt Wehmeier. Ook een advertentiemodel is overigens mogelijk. Onder meer O2 en AT&T doen dit nu al, net als Boingo – een aanbieder van wifi-roaming.

Onlangs nog raakte bekend dat niemand minder dan Google advertentieruimte kocht bij Boingo waarbij 4.000 Amerikaanse Boingo-hotspots gratis internettoegang bieden (na een splashscreen van de Google Play Android-winkel). Opmerkelijk: de campagne was enkel gericht naar laptop- en Android-gebruikers. Iemand met een iPhone, iPad of Windows Phone device moet wél nog steeds betalen voor de internettoegang in die hotspots.

Momentum

Maar het huidige wifi-momentum mag volgens Wehmeier zeker niet herleid worden tot een pure noodzaak van telco’s om aan offloading te doen. “Zeggen dat het alleen maar dient om cellular networks te ontlasten, is het verkeerd inschatten van het wifi-gebruik van klanten. Wifi is voor een groeiend aantal gebruikers het primaire netwerk bij uitstek. Iedereen met een smartphone zal wifi gebruiken als hij daar de kans toe heeft”, zegt de Informa-analist. “Bovendien verwacht een consument ook dat wifi beschikbaar is op alle plaatsen waar hij het nodig heeft”, klinkt het. “Dat is zelfs een ongeschreven wet in de sector. Een openbare plaats waar al een breedbandverbinding ligt, en waar mensen pauzeren – al is het maar voor eventjes, denk aan de kapper, de metro, de bus, winkels, enzovoort – zal uiteindelijk een hotspot worden”, aldus nog Wehmeier die ook een duidelijke transitie ziet naar gratis wifi. Bijvoorbeeld in luchthavens waar steeds vaker gratis wifi aangeboden wordt.

Ook Paul Miller, cmo van O2, gelooft niet in een offload-only model: “Je ziet duidelijk dat van zodra consumenten wifi gebruiken, dat ze andere dingen doen dan met een 3G. Ze weten dat het gratis en sneller gaat, en hun gebruik verschilt dus. Daar moet je als operator op inspelen.”

Indrukwekkende groeicijfers

Een van de grootste drivers is nog de groei van het aantal devices met wifi. ABI Research berekende dat vorig jaar in totaal 1,2 miljard wifi-devices verkocht werden. Het bureau ziet dat aantal toenemen dat 2,2 miljnard tegen 2015. Wereldwijd waren er vorig jaar overigens 1,3 miljoen wifi-hotspots. Tegen 2015 zal dat aantal volgens Informa zelfs tot 5,8 miljoen toegenomen zijn. Wifi in een thuisomgeving (vaak als ‘homespots’ omschreven) groeit nog spectaculairder. Eind 2011 was volgens Strategy Analytics al bij 1 op de 4 gezinnen een wifi-basisstation geïnstalleerd. Tegen 2016 zal die penetratie toegenomen zijn tot 42 %.

Technologische uitdagingen

Maar wifi dreigt ten onder te gaan aan het plotse succes, als er niet snel werk gemaakt wordt van een aantal technische verbeteringen én als ook een toekomstperspectief voor operatoren geschetst wordt. We mogen niet vergeten dat wifi ‘unlicensed’ spectrum gebruikt, terwijl voor het gebruik van 3G en 4G zware licentiekosten betaald worden door operatoren. Die kost moet op termijn uiteraard wél gerecupereerd kunnen worden door de telco. Een gebundeld aanbod met een aantrekkelijk prijsmodel zou een van de oplossingen kunnen zijn.

Maar daarvoor moet wifi ideaal opgenomen worden als een ‘volwaardige’ partner in het radio access network (ran) van een operator. Iets waar heel wat operators tot voor kort niet voor te vinden waren, omdat wifi geen onderdeel is van 3GPP: de overeenkomst waarbinnen mobiele telecommunicatiestandaarden gedefinieerd zijn. Bertrand Waels van de Orange-groep zei het tijdens zijn presentatie rechtuit: “De huidige login- en signup-procedures beletten een veralgemeend wifi-gebruik door de doorsnee consument. Ook kwaliteit in combinatie met hoog gebruik, de authenticatie en de integratie in bestaande draadloze netwerken stellen we nog in vraag.” Al zei Waels ook meteen dat Orange wel van plan is om trials te blijven uitwerken, zeker ook rond ‘Hotspot 2.0’: de benaming waarmee de volgende generatie van wifi bedoeld wordt.

Wifi: LTE voor thuis

“Hotspot 2.0 zal in 2013 eindelijk zorgen voor zorgenvrij gebruiksgemak”, zegt Steve Glapa van Ruckus Wireless dat wereldwijd de nummer 2 is in ‘carrier wifi’ en ook in de bedrijvenmarkt sterk staat. “Wat wij vaak horen van operatoren is dat ze wifi zien als de ‘small cell’ in hun LTE-strategie. Want maak je geen illusies. LTE-netwerken moet je niet binnenshuis gaan gebruiken als je belang hecht aan hoge capaciteit. Wij zien wifi als een technologie die mee geïntegreerd wordt in een nieuwe ran-oplossing”, klinkt het. Ruckus Wireless bestaat nu een tiental jaar en mag onder meer PCCW (10.000 access points in Hong Kong), KDDI (120.000 access points in Tokyo), O2 Telefonica en Time Warner Cable tot zijn referenties rekenen. “We zijn al vier jaar aan het evangeliseren. We hebben heel wat voorbeelden gezien van incumbants die te lang aarzelen. Wifi is zowat als Monopoly. Wie eerst de goeie plaatsen wegkaapt wint. Wie aarzelt, verliest”.

Sim-authentication

Wie met zijn Belgacom- of Telenet-abonnement nu gebruik wil maken van een wifi-hotspot, moet nog telkens inloggen op zijn smartphone. Die authenticatie zou in principe veel makkelijker kunnen via ‘sim authentication’. Kort door de bocht komt het er op neer dat je als consument géén verschil meer zou moeten merken in de procedure om verbinding te maken met een gsm/3G-netwerk of een wifi-netwerk. De pincode van je simkaart zou dan ook als inlogmiddel voor wifi-netwerken van de operator dienen. “Dat wil zeggen dat de beveiliging van een wifi-verbinding even veilig wordt als die van 3G en op dezelfde manier beheersbaar is. Dat zijn aantrekkelijke argumenten voor telco’s”, legt Darwis Nauli uit, technical sales engineer van Aptilo Networks: een van de gespecialiseerde aanbieders van ‘sim authentication servers’ en ‘service management platformen’. Via de technologie van het in 2001 in Stockholm opgerichte bedrijf kunnen overigens ook wimax- en lte-netwerken volledig geïntegreerd worden. Aptilo speelt in een heel gespecialiseerde niche-omgeving, maar kan wel prat gaan om mooie referenties als Cable & Wireless, TeliaSonera en Eircom. Ook de luchthavens in Kopenhagen en Zweden werden uitgerust met hun technologie.

Seamless connectivity

Waar door menig operator reikhalzend naar uitgekeken wordt, is ‘seamless connectivity’: een belofte die de Wi-Fi Alliance tracht in te vullen via de PassPoint-standaard. “PassPoint moet je zien als een carrier-grade wifi-innovatie”, legt Sarah Morris van de Wi-Fi Alliance uit: het forum met meer dan 500 service providers en vendors dat over interoperabiliteit en standaarden moet waken. Toestellen met het ‘Wi-Fi Certified Passpoint’ label zullen in staat zijn om automatisch netwerken te detecteren en selecteren, net zoals dat nu al gebeurt voor gsm-netwerken. Passpoint zal dus ook roamingovereenkomsten tussen providers ondersteunen. Voor de security wordt op WPA2 beroep gedaan. “Passpoint moet een roaming-kader schetsen in een ‘multi ven-dor’-omgeving”, vat Sarah Morris het samen. Op dit ogenblik wordt volop getest met access points en mobiele eindpunten zoals tablets, handsets en notebooks. Tegen midden volgend jaar moet ondersteuning voor operator policies en een online sign-up proces rond zijn. Een nieuwe ontwikkeling is volgens Morris dat sommige operatoren nu veel meer dan vroeger geïnteresseerd zijn in de Wi-Fi Alliance. “Ze zijn geëngageerd. Voor operatoren is het een manier om hun noden al heel vroeg kwijt te kunnen aan hardwarefabrikanten. Dat resulteert vaak in concrete cases”, zegt Morris. Sommige operatoren discussiëren over het gebruik van multi-band, terwijl anderen net zoeken naar oplossingen rond ‘video over wifi’ in een thuisomgeving.

Kristof Van der Stadt

“WIFI IS ZOWAT ALS MONOPOLY. WIE EERST DE GOEIE PLAATSEN WEGKAAPT WINT. WIE AARZELT, VERLIEST.”