Voor Infrabel, de beheerder van het Belgische spoorwegnet, staat innovatie centraal in de bedrijfsstrategie, en speelt informatica een cruciale rol in de bedrijfsbrede automatisering, onder meer voor traffic control. Vooral nu de Europese markt voor personenvervoer wordt vrijgemaakt.

Infrabel is een jong bedrijf en tegelijk ‘s lands grootste investeerder.

DIMITRI VAN HECKE: Infrabel ontstond inderdaad op 1 januari 2005 in het kader van de liberalisering van de spoorwegen in Europa. Onze opdracht bestaat erin de spoorweginfrastructuur te beheren binnen een autonome, onafhankelijke organisatie, en daarnaast de toegang te regelen voor elke operator die onze infrastructuur wenst te gebruiken. De liberalisering is nu effectief voor het goederenverkeer en zal dat vanaf 1 januari 2010 ook zijn voor internationaal personenverkeer. Op termijn zal ook het binnenlandse personenverkeer worden opengesteld, maar de precieze datum daarvoor is nog niet bekend.

Daarom werd de it van Infrabel volledig losgekoppeld van die van de NMBS. Sinds 1 juni 2006 ben ik daar verantwoordelijk voor. De it moet een aantal behoeften invullen en voorts het budgetbeheer, de alignering van it en business, de definitie van de vereisten voor zijn rekening rekenen. Maar de operationele taken zijn uitbesteed, voornamelijk aan NMBS-Holding en voor een deel aan externe partners.

Wat waren de voornaamste projecten van de afgelopen jaren?

DIMITRI VAN HECKE: Het ict-departement blijft groeien en heeft het tal van antennes gecreëerd – voor projecten, exploitatie en micro-informatica – die zich verder ontwikkeld hebben. Wij focussen vooral op ict-projecten, bedrijfsprocessen, applicaties en micro-computing. Ontwikkeling, onderhoud en exploitatie worden grotendeels uitbesteed.

De laatste jaren hebben we onder meer de Prima- en Athena-applicaties ingevoerd die de periodiciteit van het infrastructuuronderhoud automatiseren. Onze ict-infrastructuur staat los van die van de NMBS, en we hebben zopas de vernieuwing van ons park met meer dan 2.000 laptops toevertrouwd aan RealDolmen en Lenovo.

En recenter?

DIMITRI VAN HECKE: Het spreekt voor zich dat de implementatie van SAP, een operatie die de naam Mind3 meekreeg, een van de grote ict-projecten is. Die zal een impact hebben op financiën, aankopen, logistiek en personeel. Eind dit jaar moet er een eerste go-live komen, en daarmee zitten we op schema.

Er worden nog andere, meer bedrijfskritieke projecten gestart, vooral op het vlak van de modernisering van het beheer en de controle van het verkeer. We beschikken nu over een reeks applicaties in het kader van het Artemis-project [met dit project voor een verkeerscontrolecentrum werd Infrabel in 2007 door Data News verkozen tot ICT Innovator of the Year nvdr]. Deze applicaties die in Forté en Snap werden geschreven, zullen worden herzien en gemigreerd in het kader van een gunning die zopas werd gepubliceerd. We willen deze applicaties migreren naar een objectgerichte omgeving, te beginnen met Forté, want Sun heeft aangekondigd zijn ondersteuning stop te zetten. Het project slaat op de migratie van de code en de analyse van de architectuur, en we willen daarbij zeker voor toegevoegde waarde zorgen. Deze opdracht zou dit jaar nog moeten worden gegund en de migratie zal twee jaar in beslag nemen.

Is traffic control uw kernactiviteit?

DIMITRI VAN HECKE: Het is duidelijk dat de vernieuwende projecten vooral op het beheer en de controle van het verkeer slaan. De rol van de ict-afdeling is essentieel in alle automatiseringsprocessen. Het spoorverkeer wordt steeds complexer, de capaciteit neemt af maar het aantal treinen stijgt. Daarom is het cruciaal dat we decision support tools gebruiken, of zelfs artificiële intelligentie. Een systeem voor traffic control werkt 24 uur op 24, 7 dagen op 7, en mag nooit worden stilgelegd. Het systeem telt meer dan 3.000 gebruikers, zowel op centraal niveau als in de seinhuizen, hoewel het aantal personeelsleden daar zal worden verminderd van 368 in 2005 naar 31 tegen 2012.

Een ander recent project is de TAF/TSI-applicatie of Telematics Applications for Freight/ Technical Specifications for Interoperability in het kader van een gemeenschappelijk project met onze collega-infrastructuurbeheerders in de buurlanden. Deze Europese richtlijn moet de interoperabiliteit in Europa verhogen in het zog van de vrijmaking van het goederenverkeer. Dit gemeenschappelijke project moet leiden tot het het uitdokteren van een nieuwe middleware voor berichten die alle spelers in Europa zal verbinden, zowel de operatoren als de infrastructuurbeheerders. Dit project ter waarde van ongeveer 10 miljoen euro wordt beheerd door een Common Component Group waarin Infrabel een grote rol speelt. Het Zweedse bedrijf Elog neemt de ontwikkeling hiervan voor zijn rekening. Het gaat om een vrij revolutionair project, aangezien het de eerste keer is in de geschiedenis van de spoorwegen dat een gemeenschappelijke middleware standaard gebruikt zal worden in heel Europa. Deze middleware zal de vrijmaking van de markt stimuleren en kan leiden tot een TAP/TSI voor het personenverkeer. De middleware zal uiteraard aan ons systeem voor traffic control worden gekoppeld.

Zijn er nog meer belangrijke recente projecten?

DIMITRI VAN HECKE: Informatieverspreiding aan het adres van de passagiers is ook zo’n belangrijke ontwikkeling. Sinds kort is er de website www.railtime.be waarmee je in real time de verkeerssituatie kan volgen, en die sinds iets meer dan een maand ook een mobiele versie heeft: http://m.railtime.be. Daarnaast zullen ook de aankondigingsborden en omroepsystemen in de stations verbeterd worden.

We investeren ook veel in de vernieuwing van ons B2B- en B2C-platform voor de operatoren en stellen die mensen applicaties ter beschikking voor het bestellen van capaciteit, de behandeling van facturen, de follow-up van hun treinen, enz. Onze klanten zijn zowel spoorwegbedrijven voor personenvervoer (nationaal en internationaal) als operatoren in de goederensector.

Gezien de omvang van onze infrastructuur ontwikkelen we ook onze GIS-tools (geographic information systems). We hebben zonet de Geohorus-tool geïnstalleerd voor de weergave op kaarten van de inventaris van de utilities-infrastructuur. Samen met het NGI (Nationaal Geografisch Instituut) zijn we begonnen met een programma voor het in kaart brengen en weergeven van onze assets.

Wat zijn de belangrijke technologieën voor de toekomst?

DIMITRI VAN HECKE: Mobiliteit is ontegensprekelijk een strategische pijler, niet enkel voor de klanten, maar ook voor het personeel dat belast is met het infrastructuurbeheer en dat langs de sporen werkt. Business intelligence zal worden toegepast op traffic control en ook onze datawarehouse wordt steeds belangrijker. De geografische informatiesystemen (GIS) en natuurlijk het traffic management zijn ook technologieën in volle ontwikkeling. SOA-architecturen en webdiensten zullen nog altijd worden gebruikt voor de onderlinge verbinding van de verschillende systemen, zowel voor B2B als voor B2C, onder meer met buitenlandse spoorwegoperatoren, maar ook op logistiek vlak met havenuitbaters enz.

Hoe evolueren uw ict-budgetten?

DIMITRI VAN HECKE: Onze budgetten stijgen, precies omdat innovatie en technologie voor ons zo doorslaggevend zijn. We zijn immers een zeer technisch bedrijf. Momenteel bedraagt ons ict-budget zo’n 50 miljoen euro, of ongeveer 5% van de totale investeringen.

Dat bedrag staat onder druk, maar het management is zich bewust van het belang van innovatie. Het ict-departement telt bijna 100 mensen, die vooral belast worden met het definiëren van de behoeften en de architectuur, de alignering, het beheer van de leveranciers, het vastleggen en de follow-up van de SLA’s, enz.. We hebben immers geen analisten of systeembeheerders. Gelukkig is het personeelsverloop laag. Dat neemt niet weg dat de rekrutering van ict-profielen- bedrijfsanalisten, architecten, veiligheidsspecialisten, projectbeheerders – moeilijk blijft voor een overheidsbedrijf zoals het onze.

Is de consolidatie van leveranciers voor u een goede of slechte zaak?

DIMITRI VAN HECKE: Op korte termijn kan de consolidatie positief zijn, omdat we kunnen samenwerken met een beperkt aantal leveranciers zoals Oracle of SAP, die een volledige stack met oplossingen leveren. Zo kunnen we ook aan schaalvergroting doen. Het moge duidelijk zijn dat we strategische keuzes gaan maken en ons daar zo veel mogelijk zullen aan houden, uiteraard met naleving van de regels inzake openbare aanbestedingen. Op lange termijn kan zo’n consolidatie echter de keuzemogelijkheden en alternatieven beperken, zeker als de relatie met een leverancier zou verslechteren.

Aan wie rapporteert u?

DIMITRI VAN HECKE: Als cio rapporteer ik aan de verantwoordelijke ‘Strategie, Internationale Zaken en IT’, zodat de ict kan worden afgestemd op de strategie van de onderneming.

Marc Husquinet