‘Google cars’ maakten de voorbije zomer gedetailleerde en panoramische foto’s van onze steden. Is de Street View-dienst van Google een 2.0 bedreiging met een voorlopig niet te meten impact?

Het Engelse dorpje Broughton heeft de Google car niet toegelaten op zijn grondgebied. Ook de rosse buurt in Amsterdam ontsnapt aan de nieuwe vorm van digitale nieuwsgierigheid. Het Pentagon heeft Google verboden om in of rond zijn militaire bases opnames te maken. Griekenland weigert de toegang tot zijn grondgebied zolang het niet meer opheldering krijgt over de opslag en bewaring van de beeldbestanden.

De Duitse overheid ging nog een stapje verder en verplichtte Goo-gle om gezichten, huizen en andere kentekens wazig te maken (of zelfs te verwijderen) voor ze op internet worden gezet en de burgers op de hoogte te brengen van de opnames.

In België verkreeg de privacycommissie van Google een “verklaring van gegevensverwerking”. Daarin verbindt de onderneming zich ertoe om, als ze daar via de website van Google Street View om verzocht wordt, foto’s van mensen, huizen of auto’s te verwijderen als de aanvrager als reden opgeeft dat de beelden “ongeschikt” zijn of een inbreuk vormen op de privacy. Die verklaring wordt als afdoende beschouwd “omdat ze aangeeft dat Google erkent dat de privacywet van toepassing is op Street View”.

Hoe waziger hoe beter?

Toch weekt de aanpak van Goo-gle heel wat vragen los. Volgens sommige waarnemers kan de Street View-dienst inbrekers helpen om verkenningstochten te organiseren. Andere hebben er problemen mee dat mensen kunnen worden geïdentificeerd op een bepaald moment en op een bepaalde plaats, waar ze niet worden geacht te zijn en waarvan de foto’s dus kunnen dienen als ‘bewijs’ (bijvoorbeeld in het raam van een echtscheidingsprocedure!).

Google stelde al gauw voor om op verzoek gezichten, kentekens en bepaalde huizen wazig te maken om de privacy van de gefilmde personen te vrijwaren. Er is een functie waarmee de surfers zelf kunnen bepalen welke beelden ze willen elimineren. De techniek van Google om beelden wazig te maken laat immers soms te wensen over en bovendien volstaat het om door een straat te scrollen om ondanks alles een wazig gemaakte plek of persoon te herkennen. Het op verzoek weghalen van beelden is bovendien een manier voor Google om het probleem van de voorafgaande instemming te omzeilen. “Het zou voor Google natuurlijk moeilijk zijn om vooraf aan iedereen de toelating te vragen, maar dat mag geen reden zijn om het principe met voeten te treden”, vindt Johan Vandendriessche, advocaat bij Bird & Bird. “Google werkt altijd volgens het afterthought systeem: eerst informatie verzamelen en daarna de problemen proberen oplossen…”. Google zou op zijn minst iedereen die gefilmd wordt, moeten laten weten dat ze bezwaar kunnen maken.

Een andere vraag is: wat betekent “ongeschikte beelden”? Het is een bij uitstek subjectief en niet-juridisch woord. Hoelang gaat Google de gegevens (beelden) bewaren en wat gaat het ermee doen? De onderneming houdt zich op de vlakte en geeft te kennen dat de bewaartijd afhangt van de toepassing waarvoor de foto’s gebruikt worden. Google ziet blijkbaar meerdere toepassingsmogelijkheden en denkt eraan om Street View te integreren met andere services (voorlopig is de applicatie enkel geïntegreerd met Google Maps).

Inbreuk

“Het belangrijkste effect van de Google-applicatie is dat ze een reeks gegevens systematiseert die tot nog toe niet gesystematiseerd waren en dat ze die gegevens voor iedereen ontsluit. Hier komt het begrip inbreuk om de hoek kijken. Het feit dat informatie makkelijker toegankelijk en verwerkbaar is, werd door de verschillende nationale privacywaakhonden nog niet behandeld”, zegt Johan Vandendriessche. “De herziene Europese richtlijn 2002/58 zal het precies over deze nieuwe vorm van privacyinbreuk hebben”.

Vandendriessche heeft ook vragen over het toekomstige gebruik van al die gegevens en beelden en wat de gevolgen daarvan zijn. “Street View is een ideale manier om winkels te identificeren en GPS-achtige verplaatsingen aan te raden, maar dan in 3D en voor commerciële doeleinden. Als Google Street gebruikt wordt voor reclamedoelen, belanden we in het domein van direct marketing en alles wat daar in Europa bij komt kijken, zoals de privacywetten”. Bovendien heeft hij zijn twijfels bij de stelling van Google “u wordt gefilmd maar niet herkend”. “Met Google Image zijn de beelden geïndexeerd. Zo wordt het gemakkelijker om iemand te vinden… Neem een getagged beeld van Google Street in combinatie met een trefwoord en wat je krijgt is een soort databank die niets anoniems meer heeft. Een en ander zou dus duidelijk kunnen uitdraaien op de verwerking van persoonsgegevens”.

Er kunnen nog meer reacties volgen. Architecten zouden bijvoorbeeld kunnen schermen met een inbreuk op hun auteursrechten. Bedrijven zouden hun reclame (op aanplakborden, affiches, uithangborden…) ‘vereeuwigd’ zien, voor altijd vastgelegd door Google. Hoe reageren de concurrenten daar op? “Zal Google regelmatig de billboards op Times Square aanpassen? Het gaat hier om de duurste reclamedragers ter wereld, die in werkelijkheid om de twee maand veranderen… Zullen bedrijven Google betalen om een welbepaalde straat op een welbepaalde dag te filmen omdat hun eigen reclame dan in beeld komt?”

Brigitte Doucet