Als speler en bevoorrechte waarnemer van de Belgische it-wereld kreeg Jean-Pierre Cardinael altijd een luisterend oor – en gehoor – van zijn collega’s, en is hij beducht bij de it-leveranciers. Maar hij geeft nu toe dat je je altijd bescheiden moet opstellen.

Jean-Pierre Cardinael begon zijn carrière lang voordat Data News zijn allereerste nummer uitbracht in het najaar van ’79. Al in ’67 gaf deze burgerlijk ingenieur elektronica en toegepaste wiskunde immers zijn eerste lessen aan het Instituut voor Informatica van de Universitaire Faculteiten Notre-Dame de la Paix in Namen, een functie die hij trouwens uitoefende tot hij in 2007 emeritus werd. Een bijzonder verrijkende ervaring, zowel voor hem als voor zijn studenten, die konden genieten van de ervaring van een “man uit de praktijk.” “Dit contact met jongeren noopte me om met een andere blik te blijven stilstaan bij fundamentele vragen, om de keuzes die bijna vanzelfsprekend werden gemaakt in twijfel te trekken”, herinnert hij zich nog. Hij betreurt wel het “bedroevende” huidige wiskundeniveau, want de basisbegrippen kennen ze niet meer, ze kunnen niet meer zonder rekenmachine en vierkantsvergelijkingen zijn verhuisd naar de achtergrond, terwijl wiskundige logica zo belangrijk is om te programmeren.

Als we hem vragen vanwaar de koele houding bij jongeren tegenover informaticastudies komt, zegt Jean-Pierre Cardinael dat “de studies misschien te theoretisch gericht zijn, zodat ze niet erg in trek zijn”, terwijl in Namen het aantal Vlaamse studenten de voorbije jaren sterk is afgenomen.

CARRIÈRE

Maar laten we terugkeren naar de loopbaan van Jean-Pierre Cardinael. Alles begon dus in ’69 aan de MBLE, waar zijn team de eerste complete compiler voor Algol 68 ontwikkelde (op een machine met 256K geheugen!). Hij publiceerde in die tijd bij uitgeverij Springer Verlag ook mee een boek dat een referentiewerk zou blijven: “An optimized Translation Process and its Applications to Algol 68”. Het was het tijdperk van kaarten en ponsbanden, die werden gecorrigeerd door gaatjes dicht te maken.

In ’73 ging Cardinael dan aan de slag bij de ASLK als informaticus in het data processing centre. Al snel werd hij verantwoordelijk voor het research & support department and teleprocessing management en in ’85 werd hij benoemd tot head of data processing center en in ’89 tot director of information Services. In ’93 werd hij uitvoerend directeur en lid van het directiecomité, belast met het personeelsbeleid, facility management en it, voordat hij managing director van de Generale Bank werd. In ’98 trad hij toe tot het directiecomité en de raad van bestuur van Fortis Bank en kreeg hij de verantwoordelijkheid van cio worldwide voor de bank. Hij ontving de titel van chief technology officer in 2005.

“Een van de grote lessen die ik uit deze carrière trek, is dat we er mijlenver naast zaten met de voorspellingen die op vele vlakken gemaakt werden. Zoals de programmeertalen, waarvan werd voorspeld dat ze de productiviteit van de informatici zouden verbeteren. Cobol wordt trouwens nog gebruikt, vooral in het bankwezen, maar het is wel moeilijk geworden om Cobolkenners te vinden. Maar ook en vooral in de tools voor het beheer van de codekwaliteit. We moeten erkennen dat we nog altijd zeer ambachtelijk te werk gaan op het vlak van programmering. Om nog maar te zwijgen over veiligheid, want op dat vlak lijken informatici altijd achter te staan op de reële marktsituatie.” Sommige ontwikkelingen waren ook niet voorzien, zoals de komst van cloud, ook al “is veiligheid een heikel punt, zoals we konden zien met het hacken van Apple’s cloud”, of mobiliteit of zelfs bedrijfscontinuïteit omdat de dienst 24/7 beschikbaar moet zijn – “een probleem dat te weinig wordt aangekaart”. Wie had zoiets als 3D printen kunnen voorspellen, dat een breed scala aan mogelijkheden zou kunnen openen, en dat nu al werkelijkheid is? “Dit is een zeer belangrijke technologische revolutie.”

Over technologie gesproken, Jean-Pierre Cardinael is nog steeds van mening dat “de druk eerder is terug te vinden bij de software en niet zozeer bij de hardware. Voor hardware hebben we het uiterste stilaan bereikt: het atoom, de lichtsnelheid of het absolute nulpunt. We zouden kunnen zeggen dat de hardware het fysieke is en software de kunst, want we staan nog nergens op het vlak van intelligentie, zelfs bij de robots.” Hij stelt ook vast dat een moderne onderneming steeds digitaler wordt “en dus digitaal moet denken”. Dit betekent dat ze steeds afhankelijker wordt van de informatica.

AANDACHTIGE WAARNEMER

Vanwege zijn leidinggevende functies in de bankwereld is Jean-Pierre Cardinael de aangewezen persoon om het te hebben over de veranderende rol van de cio en de relaties met leveranciers. “We gingen van het ene uiterste naar het andere met de verschijning van een central procurement office in tal van bedrijven. Vroeger was de klant/leverancierrelatie gebaseerd op vertrouwen en menselijk contact. Ik kon rechtstreeks terecht bij de baas van de leverancier om een probleem aan te kaarten, waarna we tot een regeling kwamen. Het was allemaal een kwestie van wederzijds vertrouwen. Maar nu werken we in een klimaat van wantrouwen en is alles gericht op de daling van de kosten en op de voorwaarden van het contract. Ideaal zou zijn om de it en inkoopafdeling beter te laten samenwerken.”

Jean-Pierre Cardinael vindt in dit verband dat “de cio zeker in het directiecomité moet zetelen, zoals bij mij het geval was. De cio moet trouwens niet noodzakelijk een informaticus zijn. Goede ideeën kunnen en moeten van overal komen, zoals het geval was voor outdoor printers van rekeningafschriften bij de ASLK, een verzoek dat afkomstig was van de business. Maar er moet geluisterd worden naar de cio en hij moet op hetzelfde niveau staan als zijn collega’s. Want uiteindelijk is het de it die dingen bewerkstelligt.” Hij noemt het voorbeeld van de integratie van it in de ASLK en de Generale Bank op 14 september 2011, “exact op de datum die 2 jaar tevoren was vastgelegd, ondanks de aanslagen van 11 september, waardoor Wall Street eerst moest sluiten tot vrijdag, dit wil zeggen tot in de namiddag in België. Fortis ging zijn kantoren sluiten vanaf vrijdagmiddag voor de integratie ASLK-GBank. Wij hebben in eerste instantie de operatie geannuleerd, die meer dan 1.000 mensen en een vijftigtal bedrijven op de been had gebracht. Op donderdag, toen Wall Street aankondigde dat het pas maandag terug zou opengaan, hebben we alles opnieuw opgestart voor de operatie. Die week was een heuse nachtmerrie. Maar gelukkig kon ik rekenen op het vertrouwen en de medewerking van het hele directiecomité.”

Wat betreft het fenomeen outsourcing – een term die meerdere definities kent – is Jean-Pierre Cardinael van mening dat er vaak sprake is van een visie die winstgevend is op korte termijn en vooral betrekking moet hebben op de activiteiten”, en niet op de applicaties. En nogmaals, hoe kun je zeker zijn dat je activiteiten goed geïsoleerd zijn? Bovendien verliest het bedrijf uiteindelijk toch de controle. En wat als we alles terug binnen de eigen muren willen brengen?”

AANWEZIG

Jean-Pierre Cardinael is dan wel met pensioen, hij blijft toch zeer actief. Zo is hij sinds 2006 voorzitter van de raad van Contraste Europe, een leverancier van it-diensten die de prestaties van de it-teams wil optimaliseren door middel van 3 divisies: technische consultancy en beheer, applicatiebeheer (architectuur, ontwerp, ontwikkeling en testen van applicaties) en managed services (gericht op de beschikbaarheid van het informatiesysteem en de productiviteit van de gebruiker). We zeggen er nog bij dat hij van 2007 tot 2011 lid was van de raad van bestuur van Credoc, een bedrijf dat diensten en oplossingen ontwikkelt voor notariële instellingen, die gebruik maken van vertrouwelijke gegevens.

Maar Jean-Pierre Cardinael leeft niet alleen voor it, want hij is voorzitter van de Cercle Sportif van BNP Paribas Fortis en een groot voetbalfan, vooral paars getint… Maar hij wil ook meer tijd doorbrengen met zijn vrouw Christine (die altijd aan zijn zijde heeft gestaan) en met zijn gezin, en ook genieten van het leven.

Marc Husquinet