Leidt Integratie tot Desintegratie?

BHV, huwelijken en een hele resem ict-bedrijven slippen schijnbaar over dezelfde struikeldraad.

BHV, huwelijken en een hele resem ict-bedrijven slippen schijnbaar over dezelfde struikeldraad. Hoe harder gepoogd wordt te integreren, hoe vernietigender de desintegratie. Fusies, Benelux-integraties (met Nederlands management…), organogramoptimalisaties (lees: zichzelf verzuilende matrixorganisaties), en dergelijke werken zelfvernietigend. Van spelen komt kwelen, van trouwen komt scheiden, bij BHV barst België en bij fusies en reorganisaties ontploft de payroll: het verloop stijgt even snel als exponentieel. Mensen vertrekken massaal.

Nochtans is veranderen (dus ook reorganiseren) positief, beweert menigeen. “When the winds of change are blowing, some build wind shelters, while others build windmills…” Mooie spreuk, maar letterlijk genomen zegt ze dat veranderen vooral over wind gaat. Misschien daarom dat veranderingen zoveel windbuilen aantrekken om het mooie weer te komen maken: managers die zogezegd staan voor ‘Win for Life’, maar die van ‘Wind for Life’ hun beroep gemaakt hebben.

Straffe wind is echter een teken van kwaad weer. Weermannen weten dat trouwens, het zit hen vaak al in de vaknaam: Frank Deboosere, Sabine Hage-l-doren. Wie wind zaait, zal storm oogsten. En zo vergaat het onze hijgende BHV-politiekers, briesende echtgenoten en blazende fusiemanagers. Want mensen laten zich niet zomaar ‘omverblazen’ door de ‘winds of change’. Veranderen is niet per definitie positief en warm, maar te dikwijls grauw en mistig als een IJslandse aswolk.

‘Integratie’ wordt te vaak gespeld als de koude fusie van twee spreadsheetpagina’s. Mensen zijn tweedimensionale cijfertjes in een tweedimensionale kolom, niets meer. Maar mensen werken voor mensen, niet voor rekenbladen. Hun hoogste aspiratie is niet ‘het bereiken van vak F115 in de corporate Excel sheet’. Een arbeidscontract is geen paar handboeien met aan één kant de bedrijfsradiator en aan de andere kant de medewerker. Zo krijg je of houd je ze niet warm, noch letterlijk, noch figuurlijk. Mensen worden warm van respect, betrokkenheid, erkenning, motivatie, niet van hoeveel de positieve verandering die hen slachtoffert, oplevert voor de carrière van de ‘Windmaker’ (naar analogie met het Engelse ‘Rainmaker’, ook zo’n slecht weer woord dat voor de Angelsaksen nochtans een gunstige betekenis heeft).

Mijn moeders meest gedeelde goede raad was: “Zoon, je moet de slimste zijn.” Waarmee ze bedoelde: zwijg en geef toe voor de goede vrede. Ik heb vaak toegegeven, maar daar nooit een merci of een compliment voor teruggekregen. Integendeel, voor de anderen was ik de loser, de vijg, de apfelstrudel. Het is vandaag niet anders. Mensen met gezond verstand die voor de goede vrede toegeven aan mensen met lucht in plaats van verstand, worden door hen beschouwd als bruikbare objecten. Gezond verstand wordt noch aangemoedigd, noch erkend, niet geraadpleegd en noch minder beloond. Gezond verstand maakt jaloers en ongemakkelijk. En nochtans is gezond verstand, met de terreinkennis, het professionalisme en de mensen die ermee samengaan, de toverdrank van fusies en reorganisaties. Maar ja, Panoramix en zijn magisch drankje leefden enkel ten tijde van Asterix en Obelix, niet meer ten tijde van Managerix en Ambitie-orix.

Jan Mertens