Het gaat het Belgische it-wereldje voor de wind, maar dat schreeuwen de betrokkenen liever niet van de daken. De jaarlijkse ‘kristallen bol’ sessie van Data News schilderde een 2008 dat een veelheid aan uitdagingen belooft.

In zijn eeuwige queeste naar zekerheid heeft een mens er veel voor over om een blik op de toekomst te kunnen werpen. Data News begint het jaar daarom alweer met een ‘Kristallen bol’ sessie, waarop ICT Managers en nu ook ICT Innovators of the year (zie kader) hun verwachtingen en verzuchtingen voor het komende jaar toelichten.

Gezocht

De huidige situatie is er een van intens zoeken naar mensen. Projectleiders, analisten – alle profielen, inclusief zakelijke analisten maar ook architecten en Javaspecialisten. Dat wijst op goede tijden voor ict’ers en weerspiegelt zich trouwens in het kostenplaatje dat in het voorbije jaar voor een aantal profielen met 15 procent steeg…. als je al iemand vond. Vooral mensen met inzicht in zowel de ict- als de zakelijke wereld zijn erg gegeerd. Allicht is hier “een taak voor de overheid weggelegd. Die moet de vorming van polyvalente krachten die een project van a tot z kunnen uitvoeren, stimuleren,” aldus Toon Vanagt (Casius). Reynald Lemaire van mediagroep IPM neemt geen it’ers aan onder het niveau van analist-programmeur, omdat die mensen niet alleen uitvoerend werk aankunnen maar ook in staat zijn inzicht te krijgen in een probleem en een oplossing te structureren. En wat met andere profielen, zoals programmeur? Hier luidt het oordeel haast unaniem ‘India of equivalent’.

Bij TVH heeft Kalman Tiboldi dan ook meerdere redenen om de kaart van modelgedreven ontwikkelen (MDA) te trekken. Die aanpak vermindert de nood aan en de impact van de ontwikkelaar, maar vergroot tegelijk de rol van de architect. MDA mag dan niet zo makkelijk te introduceren zijn, Tiboldi toont wel aan dat MDA niet alleen voor nieuwe omgevingen als Java en .Net is weggelegd, maar ook voor gevestigde waarden als bijvoorbeeld de Progress (4GL) omgeving. Die laatste combineert de vlotheid van een 4GL met object-oriëntatie en produceert toepassingen die perfect in een soa-architectuur passen, aldus Tiboldi. Oudere omgevingen als Progress, Powerbuilder en dies meer “lijken te lijden onder de doem van de ‘marketing’ [van de nieuwste omgevingen]”, aldus Patrick Kerff, “die maakt dat klanten en gebruikers verbaasd vragen ‘geen. Net?'” Maar het heeft wel tot gevolg dat voor projecten toch voor een omgeving wordt gekozen “in functie van de beschikbaarheid van experten,” merkt Willem Vandenameele op. Het onderwijs doet er derhalve goed aan weer wat meer aandacht te besteden aan gouwe ouwe als Progress, Powerbuilder, Cobol en andere. Ook moet service-architectuurgericht ontwikkelen worden bijgebracht als een ‘mindset’, een ingesteldheid, want nu wil een ontwikkelaar nog te snel gewoon een ‘c/s’ oplossing uit zijn mouw schudden.

Business beheert model

Dat alles wijst ook op het belang om ict’ers binnen bedrijven verder op te leiden, want het zijn niet de nieuwkomers met de nieuwste kennis die meteen zullen bepalen hoe een en ander zal worden aangepakt. Nieuwkomers inwerken is trouwens een taak die oudere ict’ers perfect op zich kunnen nemen. Die inrijperiode is weliswaar makkelijker te dragen door een groot bedrijf dan door een klein(er). Voor deze laatsten zou een bijdrage van de overheid in de vorm van een opleidingsfonds dan ook wat soelaas kunnen bieden. Voorts is het aan de zakelijke kant van het bedrijf om het businessmodel voor gebruik bij het ontwikkelingswerk te beheren. “Het ict-departement heet dan ook beter het ‘business process innovation department,” meent Tiboldi, terwijl wat dan nog het ‘ict-departement’ heet zich uitsluitend met infrastructuur moet bezig houden. Of de ontwikkelaars kunnen dan beter bij de businessdepartementen zitten, aldus Vandenameele. Trouwens, de zakelijke logica komst steeds meer los uit de code van de toepassingen en wordt vervat in externe toepassingen zoals workflow, orchestration enz. Met zo’n aanpak zou ook de klacht dat ict leidt tot een vlakke loopbaan met geringe promotie- en doorgroeimogelijkheden van de baan zijn. De cio zou dan geen pure techneut zijn, maar de rol van de ict in het zakelijke gebeuren kunnen aansturen. Hij moet over voldoende technologische kennis beschikken om het oplossen van problemen te organiseren en te onderhandelen met de andere cxo’s en eventueel leveranciers van oplossingen. De ict-manager biedt dan de puur technologische informatie-input bij strategische beslissingen.

Communicatie is ontmoeten

2008 wordt haast zeker hèt jaar van de nieuwe communicatiemogelijkheden. Web 2.0, blogs, wiki’s, de doorbraak van Skype…. Zijn die communicatiemiddelen ook populair bij de ‘kristallen bol’-kijkers? De reactie is gematigd enthousiast, met nadruk op gematigd. “Ik vind het teleurstellend,” merkt Kerff ronduit op, “communicatie is ontmoeten en praten!” Niet stiekem eindeloze hoeveelheden mail lezen tijdens vergaderingen, of meteen op antwoord rekenen. En chatten en instant messaging zijn nog erger. Kortom, de nieuwe kanalen komen wel in aanmerking, maar alleen als ze echt nodig zijn, bijvoorbeeld om een beter contact met klanten wereldwijd mogelijk te maken (o.a. bij TVH). Het gebruik van wiki’s komt dan weer in aanmerking voor de verspreiding van informatie. Wel doorgebroken is ip als basis voor telefonie, met als gevolg dat er vandaag weinig of geen belangstelling meer is voor klassieke telefoniecentrales bij de bedrijven.

Belangrijk voor een zinvol gebruik van de nieuwe communicatiemiddelen zijn een opleiding en een bedrijfsbeleid terzake, onderstreepten de aanwezigen. “Je moet uitleggen waarom een bepaalde vorm van communicatie niet kan, bijvoorbeeld omdat het openen van een bepaalde poort een filter vereist, wat dan weer duur kan zijn,” aldus Vanagt. Natuurlijk zijn de nieuwe communicatiemiddelen niet te stoppen, geeft iedereen toe, maar belangrijker nog is het creëren van samenwerkingsvormen. Hoe kunnen ideeën worden uitgewisseld, hoe passen de middelen in de bedrijfsorganisatie? Het zal nog heel wat tijd vergen eer bedrijven dat allemaal onder de knie hebben en inzicht krijgen in wat echt een meerwaarde biedt. Zo kunnen bedrijven gebruik maken van omgevingen als LinkEd, Facebook en dies meer om informatie over iemand in te winnen, terwijl mash-ups mogelijkheden bieden om verschillende informatiebronnen tot nieuwe ‘business intelligence’ samen te voegen. Hoewel een bedrijf dan wel heel erg afhankelijk kan worden van derden voor die informatie of zelfs inkomsten, wat bij geschillen allicht tot een ongelijke strijd kan leiden.

Duidelijk is wel dat vernieuwingen vaak pas na een poos in hun plooi vallen. “Onze eerste e-commerce toepassingen dateren al van 1994, nog onder Windows 3.1 en begonnen pas in 1999 in hun versie 4 door te breken. Vandaag verloopt 75 procent van onze dagelijkse activiteiten over het internet.” Kortom, iedereen leert nog alle dagen bij. “We installeren vandaag nieuwe drukpersen, die niet alleen zelf een netwerk vormen, maar over het internet door de producent kunnen worden opgevolgd. Hoe hou je daarmee rekening met je DMZ en dies meer,” aldus Vandenameele. Waarmee de aanwezigen ook onderstreepten dat de bedrijfsnetwerken nog moeten worden aangepast aan die nieuwe communicatie- en samenwerkingsvormen!

Virtualiteit hard gemaakt

Vanzelfsprekend houden de ‘kristallen bol’-kijkers ook de ontwikkelingen rond virtualisering in de gaten. Blijkbaar zitten de softwarebouwers in de knoop met hun licentieprijsmodel voor gebruik op multicore en gevirtualiseerde systemen. Een ‘use based’ systeem is te verkiezen, klinkt het, en hoewel de softwarebouwers wel werken aan veranderingen, gaat het teveel “met horten en stoten.”

Overigens is iedereen ervan overtuigd dat virtualisering zich niet zal beperken tot de servers maar in 2008 zal ingang vinden op de desktop. ‘Storage virtualisation’ wordt dan het volgende punt van aandacht want “momenteel zwaar onderschat en dus een knelpunt in wording.” De stap van een test- en ontwikkelingsomgeving naar een zware productiesituatie blijft vaak moeilijk voor opslagvirtualisering. Rond de tafel werd ook benadrukt dat virtualisering zowel voor disaster recovery als een spreiding van de productielast moet worden voorzien en niet mag worden geïmplementeerd met het oog op een van beide. Het zal er in ieder geval toe leiden dat bestaande hardware beter zal worden benut, zodat de aanschaf van nieuw materiaal allicht een generatie kan worden uitgesteld!

Guy Kindermans