Metaverse: ooit sciencefiction, binnenkort al realiteit

Virtual reality en augmented reality waren maar om te spelen: waar techbedrijven écht naartoe willen is een digitale wereld die bovenop de fysische realiteit komt te liggen. Zet je schrap voor de komst van het Metaverse.

In zijn roman ‘Snow Crash’ beschreef de Amerikaanse sciencefictionschrijver Neal Stephenson in 1992 een computergegenereerd oord dat voor hoofdpersonage Hiro, zoals hij het benoemde in het boek, ‘wordt getekend in zijn bril en in zijn oortelefoontjes wordt gepompt.’ De cyberpunks uit Stephensons roman noemden die plaats het Metaverse. Precies de benaming die vandaag, dertig jaar na verschijning van dat bijna profetische ‘Snow Crash’, ook wordt gehanteerd door techbedrijven als Microsoft, Google en Nokia Labs, voor een technologisch concept dat de volgende stap voor augmented reality moet worden. Al gaan er meerdere benamingen op, zoals de ‘Mirrorworld’ of het ‘Spatial Internet’. Maar het idee is overal min of meer hetzelfde.

Dat voorlopig nog eerder theoretische idee klinkt, zelfs in de droge, feitelijke beschrijvingen van de partijen die ermee bezig zijn, nog altijd even futuristisch als in ‘Snow Crash’. Denk aan een toekomstige samensmelting van AR en VR: een volledig digitale kopie van onze fysieke wereld. Een nieuwe laag boven de waarneembare werkelijkheid, die beschikbaar zal zijn via gespecialiseerde augmented reality-brillen. Zet zo’n bril op uw kruin, waar u zich ook bevindt, en u ziet niet alleen de fysische realiteit maar ook een op het internet aangesloten digitale laag daarbovenop.

Slimme bril

Vergelijk het met de parallelle, abstracte wereld die Frodo Balings ziet wanneer hij in ‘Lord of the Rings’ die ring om zijn vinger doet, of het moment waarop Keanu Reeves’ personage Neo in ‘The Matrix’ het cijfermodel achter de simulatie ziet. Het is geen aparte virtuele wereld zoals we vijftien jaar geleden al het mislukte ‘Second Life’ hebben gekend, maar iets wat overal zal zijn: een ander, digitaal bestaansniveau. Een waar de virtuele assistenten als Siri en Google Assistant, die u momenteel alleen hoort, misschien ook een virtueel lichaam zullen hebben. Een waar onze computertoepassingen, maar ook robots, zelfrijdende auto’s, artificiële intelligentie en blockchain, rechtstreeks data zullen kunnen uitwisselen met de fysische werkelijkheid.

Dat klinkt misschien allemaal compleet ridicuul, maar deze wereld komt er effectief aan, gelooft onder meer Sven Van de Perre. Die is, met zijn in Groot-Bijgaarden gevestigde bedrijf Tropos AR, nu al bezig aan toekomstige Metaverse-toepassingen. ‘Alle technologie die ervoor nodig is, bestaat al’, zegt hij. ‘ Augmented reality zit bijvoorbeeld al tien jaar te wachten op een doorbraaktoepassing. Dat volgt gewoon dezelfde paden die alle andere technologie heeft afgelegd in de acceptatie ervan. Ik heb altijd veel waarheid gezien in de Gartner Hype Cycle: eerst is er een fase waarin er veel enthousiasme is, gevolgd door een dip van desillusie, waar de technologie uiteindelijk ook weer uit kruipt, op een tragere maar duurzame manier. Zo zal dat ook gebeuren voor augmented reality. En voor slimme brillen, die ergens binnen de komende tien jaar gewoon zullen terugkeren, daar ben ik rotsvast van overtuigd. Ten tijde van Google Glass was het gewoon nog veel te vroeg. Net zoals ik ook wel vermoed dat die bril uiteindelijk zal evolueren naar slimme lenzen, waarvoor de kiemen ook al zijn gelegd. Maar net zo goed moet het Metaverse bereikbaar zijn via een toestel met een scherm en een camera, zoals onze smartphone nu.’

Digitale tweeling

Ook bij Microsoft zitten al die toegangswegen – van de smartphone via brillen tot slimme lenzen en zelfs miniprojectoren in interieurs – in de roadmap voor de toekomst. De techgigant is, met Microsoft Mesh, eveneens bezig aan een platform waarop bedrijven geavanceerde AR-toepassingen kunnen bouwen, die in dat ooit misschien geünificeerde Metaverse aan elkaar kunnen worden geregen. ‘Maar belangrijk is dat we nu al toepassingen ervoor beginnen te ontwikkelen, met de technologie van vandaag’, zegt Nick Trogh, Developer Engagement lead bij Microsoft BeLux. ‘Voor ons betekent dat momenteel: mixed reality via VR-brillen, onze HoloLens, en ook gewoon de klassieke weg via de smartphone of pc. Qua visualisatie neem je gewoon de technologie die momenteel in handen van de gebruikers is, en die evolueert verder wel. Belangrijker dan dat is wat daarachter zit: het is bijvoorbeeld ook een volgende stap in de evolutie van het Internet of Things. Daarin krijgen bestaande data een rol, zoals BIM (building information modeling)-gegevens die voor moderne gebouwen gewoon voorhanden is. En de integratie van digital twin-technologie, die er per definitie voor zorgt dat objecten van technologische aard hun digitale gelijke hebben.’

Voor complexe objecten, zoals apparatuur, is die ‘digitale tweeling’ gebaseerd op de ontwerpinformatie die eraan gekoppeld is. Ruimtevaartorganisatie NASA begon ooit met digital twins om bij eventuele defecten aan de delicate apparatuur die ze de ruimte inschiet hier op aarde te checken wat er aan de hand kan zijn. Van de Perre en Trogh zijn het erover eens dat die data al bijzonder veeltallig aanwezig is op de wereld: het zijn gewoon de gegevens van Computer Aided Design (CAD), achter ieder gefabriceerd object, een technologie die al zo’n veertig jaar courant is.

Maar hier wordt het écht hightech: natuurlijke objecten als bomen, of eenvoudige objecten als paaltjes of bankjes, kunnen gewoon in het Metaverse terechtkomen. Ze worden door individuele gebruikers geregistreerd via de camera op hun smartphone (of binnenkort misschien bril, dus), en vervolgens automatisch ingeladen – en bijgehouden – in het Metaverse. ‘Ook op dat gebied staat de huidige technologie al veel verder dan je denkt’, stelt Van de Perre. ‘In de recentste versie van de iPhone zit bijvoorbeeld een LiDAR, waarmee je gewoon via de camera objecten uit je omgeving in 3D kunt inscannen. Dat past perfect in het Metaverse-plaatje.’

Allemaal goed, maar wat zou u effectief gaan doen in dat Metaverse, die Mirrorworld, of hoe het ding ook zal heten als het er komt? Volgens Trogh zal het beginnen bij zakelijke applicaties. ‘Voor de designbusiness zien we meteen een match, maar ook voor de medische wereld. Alles waarbij driedimensionale data op een heel hands-on manier moet worden gehanteerd. En waarbij er op een heel directe manier moet worden samengewerkt, ook wanneer de samenwerkende personen niet in elkaars buurt zijn. De technologie in kwestie brengt je voor een stuk nog altijd los van je fysieke locatie: je zult jezelf kunnen ‘holoporteren’ naar de plaats waar de andere personen zijn.’

Maar evengoed vallen er zo voor de vuist weg consumententoepassingen op te noemen. In videogames bijvoorbeeld: stel dat een speler van een toekomstige ‘Grand Theft Auto’-game gewoon maar zijn slimme bril hoeft op te zetten om zichzelf in de kleren van zijn personage in de game te zien. En in, om een ander voorbeeld te noemen, de reclamesector zijn de mogelijkheden – mits de nodige opt-in-garanties uiteraard – bijna eindeloos.

Lange weg

De weg ernaartoe is in ieder geval nog lang en hobbelig. Verwacht niet om morgen die bril op uw kruin te zetten en te doen alsof u Neo uit ‘The Matrix’ bent. Er wordt eerder op een periode van een decennium gerekend voordat alles min of meer op poten staat voor early adopters, en tot dertig jaar voordat het een brede acceptatie zal krijgen. Onderweg spelen er uiteraard ook elementen als privacy en veiligheid mee. Maar een wellicht nog belangrijkere kwestie op dit moment is: wie zal dat Metaverse bouwen? ‘Als we dit aan de grote spelers overlaten, zitten we weer in het straatje van het sociale internet’, zegt Van de Perre. ‘De toepassingen die wij bouwen hebben een software development kit die we gewoon vrij beschikbaar maken. De belofte van het Metaverse is zo groot en ingrijpend, dat we er absoluut voor moeten zorgen dat het uiteindelijke platform waarop die wereld zal draaien van niemand is. Of liever: van iedereen.’