Ik werk zelf al zo goed als heel mijn professionele carrière samen met Nederlanders. Mijn eigen schuld, ik weet het! Een van de verschillen tussen onze culturen is dat wij Belgen hebben geleerd eerst te denken en dan te spreken, terwijl bij onze Noorderburen het hart veel meer op de tong ligt. Ook vorige week maakten ze hun reputatie weer waar. Eerst in de ict-pers, en de dag nadien zelfs overgenomen in de brede Belgische pers, stond te lezen dat Nederlandse ict-bedrijven het salaris van oudere medewerkers willen verlagen om ze aan te passen aan de markttarieven. Revolutionair?

Ze hebben een punt. Het is een groot en fundamenteel probleem voor alle spelers in de dienstensector. Ook in België. We zijn met zijn allen in de sector schuldig aan de nonchalance waarmee we in de gouden ict-jaren zijn omgesprongen met salarissen en allerhande voordelen voor toen nog specialisten die nu ‘commoditizen‘ onder druk van de snelle technologische evolutie en de concurrentie uit off- en nearshore lageloonlanden. De marktprijzen dalen, de kosten blijven immer stijgen en zijn te weinig variabel.

Alle concullega’s worstelen ermee. Iedereen is bezig met oplossingen te bedenken maar durft er vooral niet over te spreken uit schrik voor de ‘war for talents‘. De eersten die zich aanpassen lopen immers het risico dat hun medewerkers worden weggelokt door concurrenten waar de gouden eieren nog wel vlot worden uitgedeeld in de hoop dat het zich allemaal vanzelf wel oplost en dat straks alles weer wordt zoals vroeger. Onzin. Het wordt nooit meer zoals vroeger. De ict-markt is fundamenteel en ingrijpend veranderd. Het is een volwassen industrie geworden waar de mondialisering met de lichtsnelheid werd ingevoerd.

Enkel een Belgische vakbondsafgevaardigde reageerde, op de gebruikelijke wijze: “nee, onaanvaardbaar”. Maar hoe gaan we dit dan wel oplossen?

Het is mijn stelling dat in België, en bij uitbreiding in Europa, diegene die zich het snelst zal aanpassen als enige een kans maakt om duurzaam te overleven in onze consoliderende sector. De simpele en veel gebruikte clichéwet van Darwin.

Maar laat nu net hier het grootste probleem zitten in België. Verandering en flexibiliteit in de arbeidsmarkt is niet ons sterkste punt. Er is geen draagvlak voor verandering bij de vakorganisaties vertegenwoordigd in onze ondernemingsraden. We houden angstvallig vast aan een uniek systeem van salarisindexering in percenten waardoor de duurdere medewerkers steeds sneller duurder worden. Bovendien is ons verteld dat in een succesvolle carrière het salaris jaarlijks continu en lineair moet stijgen met de leeftijd.

Als we willen dat we ook de ict-sector niet verliezen moeten we dringend en fundamenteel ingrijpen. We moeten met zijn allen ons carrière- en vooral salarismodel drastisch op zijn kop durven zetten. Loon naar werken, niet naar leeftijd. Resultaatgerichte systemen in plaats van verloning op basis van taken.

Is leeftijd daarin een factor? Wellicht, maar niet noodzakelijk en zeker niet de enige. We moeten een solidariteit accepteren tussen de duurdere (en ja, veelal de oudere) generatie ict’ers en de nieuwe generatie digital natives die de kans moeten krijgen om een correct loon te ontvangen en zich te ontplooien. De salariscurve moet een Gausscurve worden en geen eerste graad lineaire vergelijking. Zijn de mensen aan het rechtereinde van de Gausscurve bereid om niet alleen kennis en ervaring, maar ook salaris te delen met de volgende generatie? Geen gemakkelijke oefening. Zeker ook geen gemakkelijke implementatie in België met een overgeregulariseerde arbeidsmarkt en weinig mogelijkheden voor flexibiliteit. Bijna alles moet collectief worden geregeld, net niet Marxistisch maar het gaat wel die kant op. Het resultaat is, zoals de Nederlanders zouden zeggen, een arbeidssysteem met de flexibiliteit van een stoeprand.

Een groot deel van onze ervaren ict-rotten zijn inderdaad te duur geworden vergeleken met hun marktwaarde. Hun job wordt ondertussen bedreigd door de veel goedkopere (en meestal eveneens jongere) offshore en nearshore ict-specialisten die onze markten overspoelen. En onze eigen jongerengeneratie krijgt te weinig kans om voluit te kunnen participeren in die geweldige en nog steeds groeiende ict-economie.

Een collectieve invoering van een systeem van vast-variabel loon waarbij het variabele inkomen wordt herverdeeld ten voordele van de jongere generatie ict-specialisten dringt zich op. Ik ben voor!

In de brede economie ontlopen we als maatschappij onze verantwoordelijkheid en schuiven de financiële lasten onder de mat door naar de volgende generatie. Laten we ze wel nog helpen hun plaats te veroveren in onze diensteneconomie. Zodat het straks niet alleen Indiërs, Roemenen of andere nieuwe nationaliteiten zijn die onze informatiesnelweg controleren.