Vanaf 1 juni kunnen de leraars van het Vlaams onderwijs hun salarisbrief elektronisch ontvangen. Als alle 180.000 personeelsleden daarvoor kiezen, bespaart dat jaarlijks 2,5 miljoen vellen papier. Onderwijs gebruikt daarvoor de ZoomIt-dienst van Isabel, het beveiligde netwerk van de banken. Mensen die thuisbankieren kunnen facturen van verschillende bedrijven sinds begin dit jaar ook elektronisch laten aanleveren via ZoomIt. Het zijn welkome druppels op een hete plaat. Naar schatting 95 procent van alle zakelijke informatie wordt immers nog altijd op papier opgeslagen. Als elke werknemer de helft van zijn printopdrachten recto verso zou printen, zou dat het papierverbruik met een kwart doen dalen. We spreken dan over 2.500 vellen papier per werknemer. Elk jaar stijgt het wereldwijde papierverbruik nog met twee procent. In België verbruiken we per capita naar schatting 366 kg papier. Vijfendertig procent van alle vaste afval bestaat uit papier. De EU wil tegen volgend jaar 66 procent van alle papier recycleren. Die doelstelling wordt wellicht gehaald, we zitten er nu al dicht bij. Recycleren is echter niet voldoende. Papier recycleren verbruikt zelf ook water en energie. Bovendien treedt er verlies op; papier kan niet eeuwig worden hernieuwd. We moeten ons papierverbruik verminderen. Is het niet om milieuredenen, dan omwille van de kosten. Het papierverbruik met een kwart verminderen bespaart gemakkelijk 35 euro per werknemer per jaar (alleen voor het papier; als we de print- en andere kosten meerekenen kan de besparing oplopen tot meer dan 100 euro per werknemer). Waarom printen mensen? Omdat niemand van een computerscherm wil lezen. Lesmateriaal wordt tegenwoordig meestal elektronisch aangeleverd. Iedere student weet wat het kost om dat leermateriaal te printen. Aan de computer leren is gewoon onmogelijk.

Er is nochtans een alternatief: e-books. Onlangs testte ik de iRex Digital Reader 1000S, een dunne en lichte digitale “leesplank” met een 10,2-inch (25,9-cm) beeldscherm. Het reflectievrije scherm heeft een resolutie van 160 dpi en biedt vrijwel dezelfde leeskwaliteit als echt papier. De niet-verwisselbare Lithium-Ion accu houdt het tot 25 uur uit op een volle lading. De iRex 1000S is compatibel met PressDisplay.com, een innovatieve Amerikaanse website waar je meer dan achthonderd elektronische kranten kan lezen en downloaden. Die kun je vervolgens naar de e-lezer exporteren. Maar je kunt er natuurlijk ook elektronische documenten op lezen, onder andere in pdf-formaat. Dat kan ook op de Sony Digital Reader PRS-505, maar die is met zijn kleinere 6-inch (15-cm) scherm meer geschikt voor het elektronisch lezen van boeken dan van cursussen. Ik heb me afgelopen weekend gedwongen om verschillende kranten, magazines, cursussen en boeken elektronisch te lezen. Uiteindelijk bleek dit geen straf te zijn. Integendeel. Ik maakte zelfs naar hartenlust aantekeningen. Bij papieren documenten kun je de aantekeningen niet naar wens zichtbaar of onzichtbaar maken, noch ze exporteren en zelfs indien gewenst via OCR omzetten in computertekst. Bij de iRex en de Sony kan dat allemaal wel. Een van de boeken die ik elektronisch las, was The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable van Nassim Nicholas Taleb. Mocht u het nog niet hebben gelezen: een aanrader! Het e-book is voorlopig misschien meer een lelijk eendje dan een Black Swan. Maar ik durf te voorspellen dat het gebruik ervan binnenkort algemeen ingeburgerd zal zijn. E-lezen staat volgens mij eindelijk op het punt door te breken.

JOZEF SCHILDERMANS is journalist en hoofd van het Data Testlab, een onafhankelijk lab voor het testen van bedrijfsgerichte hard- en software. www.villapc.be

JOZEF SCHILDERMANS