De beginjaren van mijn professionele carrière, midden jaren ’80, stonden helemaal in het teken van videotex. Mijn eerste job was bij een nieuwsdienst die via videotex nieuws verspreidde naar een 70-tal lokale radio’s. Van daar stapte ik over naar een tijdschrift (VTX&Com voor de nostalgici onder ons) dat mee zou surfen op de golf van videotex in België (en effectief mee met videotex kopje onder ging). Toen ik afgelopen zomer las dat zelfs France Télécom ophoudt met de ondersteuning van de Minitel wist ik het zeker: ik word oud.

De Minitel was de meest succesrijke voorloper van het internet. De Franse PTT introduceerde de Minitel in 1982, en op zijn hoogtepunt eind vorige eeuw had deze videotex-terminal in negen miljoen Franse gezinnen een vaste plek. De Minitel genereerde toen een omzet van net geen miljard euro, een omzet die netjes opgedeeld werd tussen France Télécom en de dienstenleveranciers. Bijna de helft van de Fransen gebruikte toen de videotexterminal om online reizen te boeken, kleren te kopen (La Redoute en 3Suisses haalden 15% van hun omzet via de Minitel), aandelenprijzen op te vragen of simpelweg om telefoonnummers op te zoeken op ‘3611’. Want zo was de Minitel groot geworden in Frankrijk: de PTT gaf de gezinnen liever één keer een videotex-terminal dan ze ieder jaar een telefoonboek te bezorgen. Een voorloper van groene it, dus.

Uit het verhaal van de Minitel kunnen vele wijze lessen getrokken worden. Eén: alles komt terug. De Minitel was een domme terminal die niets anders deed dan gegevens ophalen van een centrale server en die op een scherm tonen. Op die manier was videotex inderdaad een voorloper van internet en van cloud computing. Uiteraard is de technologie intussen geëvolueerd: hogere bandbreedte, grotere opslagcapaciteit, betere grafische mogelijkheden.

Tweede les: technologie is mooi, maar stelt op zich niets voor. Iedere gebruiker was verrukt met voor die tijd hoge datasnelheden als 1200 bit/s (downlink) en 75 bit/s (uplink), maar wat had je aan die snelheid als er niets te bekijken viel. In België is videotex nooit een succes geworden omdat er nauwelijks diensten waren waar de consument iets aan had. Videotex in België was grotendeels een verhaal van b2b-communicatie over beurskoersen of vrachtvervoer, en de financiering van auto’s. Er was nooit een voldoende kritische massa aan videotexterminals in België om grootschalig diensten aan te bieden. De ‘consumerization’ van it is dan ook iets van de laatste jaren.

Derde les: het ene succes kan het andere in de weg staan. De Fransen waren (en zijn) zo verknocht aan hun Minitel dat internet bij onze buren veel trager doorbrak dan in andere landen. De wet van de remmende voorsprong deed daar zijn werk. De Minitel had zo’n ruim aanbod aan diensten (tot en met pornosites) dat internet harder zijn best moest doen om zich te laten gelden.

Vierde les: de rol van de overheid kan van belang zijn om een technologie te laten doorbreken. Frankrijk is het enige land waar videotex echt groot werd en het ook 30 jaar uitzong omdat een overheidsdienst de Minitels gewoon gratis uitdeelde. Onze overheden hebben videotex nooit gestimuleerd, maar anderzijds wel veel sneller en massaler geïnvesteerd in breedbandnetwerken, waardoor het pad naar internet sneller geëffend werd.

“Minitel sterft een natuurlijke dood,” zei een woordvoerder van France Télécom, dat in de zomer van volgend jaar definitief zijn videotexnetwerk stillegt. De Franse recyclageparken krijgen volgend jaar een klein miljoen dode Minitels te verwerken…