Is er een revolutie in de maak? Volgens sommigen hebben de smart meters potentieel hetzelfde ingrijpende effect voor de sector van de nutsbedrijven als de digitalisering van de switches destijds voor de telecomwereld.

Bij industriële klanten is het gebruik van elektronische meters ( smart meters) al goed ingeburgerd, maar bij particulieren varieert de implementatie zeer sterk van land tot land. België staat in dit opzicht zeker niet aan de spits. Maar de interesse groeit. De diverse regelgevers (CREG, VREG, CWaPE en Brugel) (1) en distributienetbeheerders (DNB’s) kiezen stilaan positie.

Eerste evaluaties

In het Brussels gewest heeft de intercommunale Sibelga een aanbesteding uitgeschreven om een proof-of-concept uit te werken, mogelijk gespreid over twee jaar. Het doel is een vergelijking te maken van de flexibiliteit, de betrouwbaarheid, het potentieel en de kostprijs van de diverse technologieën, en van de aanpassing die ze zouden meebrengen voor de bestaande installaties, zegt Philippe Massart, ombudsman bij Sibelga. De energiedistributeur wil de veiligheidsaspecten evalueren (authentificatie van de gegevens, niet-verwerpen, garantie van correcte lezing,…) evenals de (technische en economische) voor- en nadelen van elke communicatiemodus (elektriciteits- of telefoonlijn, gsm/gprs, internet, kabeldistributie) tussen de meter en het verzamelpunt. In dat verband moeten tal van factoren geëvalueerd en vergeleken worden: afstanden, bevolkingsdichtheid, dekking van de regio’s (o.a. op het vlak van gprs), dichtheid van de concentratiepunten (elektriciteitscabines), vermogen en regelmaat van het signaal, verwerking van ‘complexe signalen’ (zoals versleutelde gegevens) in PLC (power line communication), infrastructuur- en communicatiekosten, mogelijk dictaat van de dienstverlener,…

De geselecteerde oplossingen (het ideaal zou zijn een oplossing te testen in elke technologie) zullen zowel betrekking hebben op smart metering als op energiebeheer: meteropnames op afstand, analyse en modellering, netwerkbeheer, bewaking van de laadcurves, interactief beheer op afstand van de meters (onderbreking, wettelijk opgelegde minimumlevering,…).

De toekenning van de opdracht is voorzien voor eind februari of begin maart. Het opzet is om meerdere honderden, zelfs duizenden meters per technologie te testen. Na analyse van de resultaten zou men “ergens tussen 2011 en 2013” in het Brussels Gewest officieel van start kunnen gaan met smart meters (voor gas, elektriciteit en waarschijnlijk ook water). Waarom zo laat? “De markt is nog niet rijp genoeg om vandaag al een keuze te maken. We willen op het juiste ogenblik op de trein springen. Als we te vroeg beginnen, kunnen we de investering niet meer afschrijven alvorens al weer van technologie te moeten veranderen. We willen het de verbruiker niet aandoen om na twee of drie jaar 150 euro te betalen voor een nieuwe meter.”

Het voortouw van Belgacom

Aan de kant van de regelgevers heeft de VREG een werkgroep opgericht bestaande uit de voornaamste distributienetbeheerders en leveranciers. De andere regelgevers zetelen als waarnemer. Het doel is het vastleggen van de technische regels, minimumvereisten (functies van de meters, frequentie van de opnames,…) en te bereiken prestaties, het verbeteren van de werking van de markt, het evalueren van de kosten voor een veralgemeende implementatie, en het opstellen van een kosten/batenanalyse. Deze oefening zou nog heel dit jaar in beslag kunnen nemen.

Hopelijk komen de vier regelgevers en de verschillende DNB’s tot een echt overleg en vermijden ze op die manier dat er afwijkende technologieën en meerdere interfaces het licht zien. Overigens zijn ook de protocols die de meters gebruiken nog zeer heterogeen.

Op initiatief van Belgacom, dat naar eigen zeggen alle spelers van de sector heeft gecontacteerd, is intussen een bescheiden proefproject van start gegaan. Nuon is een van de deelnemers. Het doel voor Belgacom, dat de kaart van Proximus (mobiele communicatie) en Telindus (systeemintegratie, projectbeheer) (2) trekt, is “de sector overtuigen van onze goede bedoelingen en een zekere voorsprong nemen op de andere spelers”, zegt Philippe Rogge, vice-voorzitter Business Development. De uiteindelijke ambitie is “een managed smart metering service op poten te zetten met intelligente verbindingen, gegevens te verzamelen en die ter beschikking te stellen van de commerciële energiedistributeurs die diensten met toegevoegde waarde zullen moeten ontwikkelen. ” Belgacom staat echter niet afkerig van het idee om zelf een paar nog te bepalen ‘basisdiensten’ te ontwikkelen (afhankelijk van de regels die de regelgevers zullen uitvaardigen).

Ook voor Nuon dient het proefproject als een ‘uitstalraam’ en een middel om zich te onderscheiden. Het bedrijf kan knowhow opdoen vóór de anderen en de kosten/batenverhouding analyseren. Hoewel Nuon België volgt wat er al in Nederland gebeurt, gaat het om een zuiver lokaal initiatief. De test die nu op stapel staat, steunt op gprs/hsdpa-transmissies. “Die zijn flexibeler, eenvoudiger en goedkoper voor ons” zeggen ze bij Belgacom. Later zullen eventueel vaste en adsl-telefoonverbindingen worden getest. Het proefproject loopt bij maximaal 150 gezinnen (sinds de start eind oktober zijn er nog maar 50 geselecteerd) en zal zeker nog tot het einde van het jaar duren. Een klein voordeel voor de klanten-proefkonijnen is dat ze hun dagelijks verbruik (de frequentie van de meteropnames kan in de loop van de test worden gewijzigd) kunnen volgen via de website van Nuon. Om te profiteren van gepersonaliseerde tarieven is het ongetwijfeld wachten tot het systeem officieel in bedrijf wordt genomen. z

(1) Nationale regelgever: CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas).

Gewestelijke regelgevers: Vlaanderen – de VREG (Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt); Wallonie – de CWaPE (Commission Wallonne pour l’Energie); Brussels Gewest – Brugel (BRUssel Gas ELektriciteit).

(2) Leverancier van meetapparatuur: Landis Gear.

Brigitte doucet