Communicatie en productiviteit, dat zijn twee termen die je vaak naast elkaar ziet in onze ondernemingen. Goede communicatie wordt vaak gezien als een voorwaarde voor efficiëntie, als garantie om onze doelen te bereiken.

Softwareproviders en -ontwikkelaars hebben deze problemen enkele jaren geleden goed begrepen en ontwikkelden een hele reeks samenwerkingtools. Rapporten creëren, documenten en databestanden uitwisselen, videoconferencen met gedeelde documenten, enz. We worden tegenwoordig verondersteld over alle tools te beschikken die nodig zijn om de samenwerking te optimaliseren. Maar in een tijd waarin we meer dan voldoende uitgerust zijn met tools voor samenwerking en communicatie, zijn de sociale netwerken als een virus doorgedrongen in de bedrijfswereld, zonder dat er enige tussenkomst of promotie van het management nodig is.

Het gebeurt maar al te vaak dat er zowel binnen als buiten de onderneming, buiten de officiële communicatiekanalen om, spontaan groepen ontstaan die de sociale netwerken gebruiken als middel om indrukken, meningen, ideeën uit te wisselen over de strategie, producten, het sociale beleid, de verdeling van de winst of over het management in het algemeen van de onderneming. Daarbij is het niet langer een kwestie van gegevens of feiten uit te wisselen, maar wel meningen en nog vaker emoties. Het maakt daarbij niet uit of die gegrond zijn of niet, want het is juist typisch voor emoties dat ze het verstand te boven gaan. De handelingen die ze stelt en de beslissingen die ze neemt, kunnen worden onderworpen aan een reactie van iedereen die dat wil. De versterking of verzwakking van de emotionele relatie tussen de onderneming, haar werknemers, haar klanten en partners komt daarmee op het spel te staan, en dat kan een impact hebben op de prestaties. Wat de werknemers betreft, is het wel duidelijk dat het kunnen uiten van hun emoties over hun werk een motiverende of demotiverende factor vormt.

Daarom is het voor het management belangrijk een vorm van controle uit te oefenen op de ontwikkeling van het imago van de onderneming dat wordt overgebracht door de sociale netwerken, en op de emotionele expressie van haar medewerkers.

Een eerste vorm van antwoord wordt aangereikt door de aanwezigheid van de onderneming op de sociale netwerken door er een ‘account’ aan te maken die de onderneming vertegenwoordigt. Doelstelling: feedback enz. verzamelen. En negatieve reacties laten uitdoven door empathie te tonen voor wie die reacties uit en tegelijk zeer rationeel uit te leggen waar die reacties vandaan komen. En je kunt de positieve reacties meer kracht geven door ze op grotere schaal door te geven.

Een tweede vorm van respons is het besluit de sociale netwerken open te stellen voor de werknemers op het werk door gebruik te maken van de infrastructuur van de onderneming. Natuurlijk geeft dit besluit in de meeste gevallen aanleiding tot hevige interne discussies. Daarom gebeurt deze openstelling vaak onder voorbehoud van de aanvaarding door de gemeenschap van medewerkers van een nieuwe gedragscode.

Het derde type respons bestaat uit een zeer actieve communicatie van de bedrijfsleiders die zichzelf opwerpen als ‘opinieleiders’ op interne of externe netwerken. Doelstelling: subtiel de controle op debatten rond de uitdagingen van de onderneming in handen houden, en tegelijk belangrijke sympathie ontwikkelen en stukjes van je privéleven onthullen om te laten zien dat je net als iedereen bent, maar er impliciet aan herinneren dat je op de hoogste ladder van het gezag staat… Hier wordt dus vooral ruimte gemaakt om vluchtige emoties te uiten waarvan je weet dat je ze zonder risico kunt onthullen, maar waarvan je ook weet dat ze de band tussen de werknemer en de onderneming kunnen versterken.

Hier is een voorbeeld van wat een karikatuur van zo’n gepost bericht zou kunnen zijn: “Op weg van het hotel naar de conferentie voor verantwoordelijken van dochterondernemingen van de groep, kon ik het niet laten uit de taxi te stappen om op straat te voetballen met jongeren die sportkleding droegen die in onze fabrieken gemaakt worden. Ik was trots op het werk dat jullie doen.” Oké, dit is een karikatuur, maar alles is er: je bent een man vol emoties, dus zoals iedereen ben je trots op de kwaliteit van je producten, die trouwens alomtegenwoordig zijn, maar subtiel laat je toch weten dat je de baas bent want je bent onderweg naar een conferentie voor bedrijfsleiders…. En in één moeite door suggereer je dat het goed is om trots te zijn op de producten van je bedrijf.

Dus ware oprechtheid of een pure kwestie van communicatie, waarbij de leider zich gedwongen voelt emoties te tonen… Dictatuur van emoties? Jij beslist.

ELKE GELIJKENIS MET BESTAANDE WERKOMSTANDIGHEDEN IS LOUTER TOEVALLIG.