Ruim een jaar na de lancering lanceert Microsoft het eerste Service Pack voor Windows Vista. Dat is een belangrijke stap, want traditioneel wachten veel bedrijven op SP1 om een nieuw besturingssysteem van Microsoft ook echt te implementeren.

Het is een dooddoener dat je op het eerste service pack moet wachten vooraleer je een nieuw Microsoft-besturingssysteem op grote schaal in gebruik mag nemen. Dat hebben ze bij de marketingafdeling van Microsoft ook goed begrepen, want Windows Server 2008, dat gebaseerd is op dezelfde kerncode als Windows Vista, wordt direct gelanceerd als Windows Server 2008 SP1. De hoop is dat bedrijven Microsofts nieuwe serverbesturingssysteem direct als volwaardig en ‘af’ zullen beschouwen. Daar zijn ook wel gegronde redenen voor, want de vele patches, bug fixes en verbeteringen van het eerste service pack voor Vista zitten al standaard verwerkt in Windows Server 2008. De kinderziekten zijn er met andere woorden uit.

Hoewel Vista SP1 pas midden maart officieel (en gratis) verkrijgbaar zal zijn, is de definitieve versie al op 4 februari naar de fabriek gestuurd waar de Vista-cd’s worden geperst. Versies van Vista die vanaf midden maart vooraf worden geïnstalleerd op laptops en pc’s, of die te koop zullen liggen in de winkel, of die in licentie worden gegeven aan grote bedrijven via Volume Lincensing zullen SP1 binnenkort geïntegreerd hebben. Andere gebruikers zullen de update vanaf midden maart op cd kunnen bestellen, of via Windows Update of Microsoft Download kunnen binnenhalen. Vanaf midden april zal SP1 automatisch worden geïnstalleerd bij gebruikers die hun (Engelse, Franse etc.) Vista aldus hebben ingesteld.

Het gaat overigens om een forse download van 400 MB voor de 32-bit versie en iets meer dan 700 MB voor de 64-bit versie. Windows Update verspreidt die gelukkig wel op een intelligente manier. Gebruikers die hun Vista-systemen regelmatig vernieuwden, hebben immers al een groot deel van de verbeteringen binnengehaald; die worden dan natuurlijk niet nog een keer opnieuw via Windows Update geïnstalleerd. Dat is ook op de eerste plaats de bedoeling van SP1: alle updates voor Vista die het afgelopen jaar werden verspreid, verpakken in één eenvoudig te installeren update.

Nederlandse versie

Op 4 februari werden de Engelse, Franse, Spaanse, Duitse en Japanse versies van Vista SP1 ge-RTM’ed, oftewel released to manufacturing. Op de Nederlandse SP1 is het nog even wachten. De RTM zal voor de Nederlandse versie gebeuren in april. Medio mei zal SP1 dan officieel in het Nederlands beschikbaar zijn. De automatische update is voor midden juni bij gebruikers die hun systeem hebben ingesteld om updates zelfstandig binnen te halen.

Microsoft heeft naar eigen zeggen op een jaar tijd honderd miljoen exemplaren van Vista in licentie gegeven. Die moeten allemaal worden geüpdatet, reden waarom de lancering van SP1 in stadia gebeurt.

Maar welke verbeteringen brengt SP1? De gebruiker zal er aan de interfacekant van Vista weinig van merken. Ook nieuwe applicaties of hulpmiddelen zitten niet in SP1. Alleen gebruikers die Vista Ultimate hebben gekocht, wacht een onaangename verrassing. De Ultimate Extras die Microsoft bij de lancering van het nieuwe besturingssysteem beloofde, worden blijkbaar teruggeschroefd. Alle verwijzingen naar gratis hulpprogramma’s, inhoud en games is uit het desbetreffende scherm verwijderd. Die Extras zijn er in de praktijk nooit van gekomen en krijgen met SP1 blijkbaar een stille begrafenis.

Veiligheid

De belangrijkste vernieuwingen zitten onder de motorkap en verbeteren volgens Microsoft de stabiliteit, veiligheid en prestaties van Vista. Over de eerste twee aspecten kunnen we als tester weinig zinnigs zeggen. Wij zien in het testlab meestal volledig nieuwe systemen met Vista erop geïnstalleerd en hebben daarbij nog nooit enige vorm van instabiliteit vastgesteld. (Het zou er nog aan moeten mankeren.) Vista draait volgens onze ervaringen trouwens stabieler dan XP op dezelfde hardware; het geeft minder crashes en blauwe schermen.

Op het vlak van de ondersteuning voor oudere hardware – iets waar vooral thuisgebruikers van wakker liggen – zal SP1 niet echt soelaas bieden. Geschikte drivers leveren voor Vista is volgens Microsoft de verantwoordelijkheid van de hardwareproducenten, een argument waar veel voor te zeggen valt. Wel is het zo dat het aantal hardware-drivers voor Vista in een jaar tijd meer dan verdubbelde, van 34.000 in november 2006 tot 78.000 in januari van dit jaar. Maar dat heeft eigenlijk weinig te maken met SP1. Over de prestaties kunnen we wel iets zeggen, hoewel dat ook niet meer dan een momentopname kan zijn, gebaseerd op een beperkt aantal hardware-stalen. We installeerden zowel de 32-bit als de 64-bit versie van Vista SP1. Voor de 32-bit versie gebruikten we een Asus F3S notebook met 1,83 GHz Intel Core 2 Duo T5550, 3 GB geheugen en Windows Vista Business. De Windows Experience Index (WEI) van deze notebook is 3.3. Voor de 64-bit versie gebruikten we een zelfgebouw-pc met 3,46 GHz Intel Pentium Extreme Edition 955, Intel D975XBX moederbord, 1 GB 667 MHz DDR2 geheugen en Windows Vista Ultimate. De WEI van deze test-pc is 4.5.

Prestaties

De installatieprocedure kan meer dan een uur duren en herstart de computer “verschillende keren”, zo staat op het scherm. Tijdens de installatie van SP1 kan de computer uiteraard niet worden gebruikt. Op de Asus-notebook duurde de installatie uiteindelijk drie kwartier, waarbij er tweemaal werd herstart. Op de pc duurde de installatie 68 minuten met twee herstarts.

We maten de prestaties voor en na de toepassing van SP1 met (waar van toepassing) zowel 32-bit als 64-bit benchmarks, waaronder PCMark Vantage Professional en de diverse versies van 3DMark. Op basis van onze testen kunnen we zeker stellen dat Vista door SP1 wordt versneld, vooral dan daar waar het telt, namelijk bij de invoer- en uitvoer van en naar geheugen en harde schijf. De snelheidsverbeteringen in synthetische benchmarks zoals PCMark Vantage beperken zich tot enkele procenten. De grafische testen geven geen noemenswaardig verschillen met of zonder SP1. De snelheidsverbetering is ook meer uitgesproken bij de 64-bit versie van Vista.

Ook voerden we enkele grote kopieeropdrachten uit, zowel naar externe geheugens als naar netwerkschijven. Het kopiëren van grote bestanden gaat iets sneller onder SP1, zowel lokaal als vanaf netwerk drives. Een bestand van 9,18 GB kopiëren naar een externe USB 2.0-schijf duurde 6 minuten 48 seconden onder Vista RTM, en 6 minuten 32 seconden onder SP1. Een bestand van 664 MB kopiëren vanaf een netwerkdrive duurde 70 seconden onder Vista RTM en 60 seconden onder Vista SP1.

De Windows Experience Index (WEI) van een Vista-systeem met of zonder SP1 blijft blijkens onze testen overigens krek dezelfde. We zijn echter al blij dat SP1 de prestaties van Vista tenminste niet negatief beïnvloedt. Nog goed nieuws: verbindingen met externe bureaubladen werken merkelijk sneller onder SP1.

Jozef Schildermans