Anno 2012 speelt de belangrijkste evolutie bij overheidswebsites zich achter de schermen af. “Burgers en bedrijven verwachten dat de informatie die hun bestuur over hen heeft, overal beschikbaar is”, zegt Bart Gysens van anaXis. “In die zin gaat een administratie steeds nadrukkelijker als doorgeefluik fungeren.”

Het Limburgse anaXis is gespecialiseerd in sites voor lokale overheden, al mikt de webbouwer ook op traditionele bedrijven. “Er zijn heel wat overeenkomsten tussen overheidssites en commerciële equivalenten”, steekt Head of eGovernment, Mobile and Marketing van anaXis Bart Gysens van wal. ” Clickthrough rates zijn voor beiden belangrijk, net als het feit dat gebruikers snel hun weg moeten kunnen vinden, of dat er niet te veel dropouts mogen zijn.”

Eén van de huidige trends bij sites voor steden en gemeenten, is de thematische aanpak. “Organisatiegerichte structuren belanden daarbij meer op het achterplan”, klinkt het. “Neem bijvoorbeeld de informatie over de ophaling van het huisvuil. Waar ga je die zoeken, bij de Groendienst, bij ‘Burgerzaken’, of bij ‘Milieu’? Vertaald naar een taak of naar een thema rond ‘huisvuilophaling’, wordt alles veel eenvoudiger.”

“Vroeger was de organisatiestructuur van de stad het vertrekpunt voor een site. En kon je alle mogelijke informatie vinden onder ‘Bestuurszaken’, als je maar lang genoeg zocht. Die tijd is gelukkig voorbij. Intussen hebben ook de ambtenaren Google Analytics ontdekt, en is het besef gegroeid dat het niet zo’n goede tactiek is om de burgemeester op de homepage te plaatsen.”

Backoffice

Toch is het niet zozeer mobiel of social dat vandaag potten breekt in bestuurlijke kringen. De belangrijkste evolutie speelt zich achter de schermen af, in de backoffice, op architectuurvlak. “Burgers vragen dat de informatie die de overheid over hen heeft, overal beschikbaar is”, gaat Gysens verder. “De stad Mechelen is wat dat betreft een voorloper. Daar kunnen ondernemers via het online bedrijvenloket hun milieuvergunningen raadplegen, of hun belastingaangifte afhandelen. Heel wat cruciale informatie zit sowieso al in de systemen, afkomstig van bronnen als de Kruispuntbank voor Ondernemingen, of van de FOD Economie.”

De evolutie in de backoffice wordt gestuurd door V-ICT-OR en door Fedict. Denk maar aan de interbestuurlijke producten- en dienstencatalogus, die een standaardisering van diensten zoals het aangeven van een adreswijziging of het aanvragen van een leurderskaart tot gevolg heeft. “Burgers kunnen veel sneller informatie doorgeven, en de administratie krijgt de functie van doorgeefluik.”

“Voor de stad Hasselt ontwikkelden we onlangs een app waarmee burgers meldingen kunnen doorgeven, over loszittende stoeptegels bijvoorbeeld, of over scheef gedraaide verkeersborden. Daarbij wordt de gps-locatie van de boodschapper automatisch doorgeseind naar de backoffice van de stad Hasselt. Of hoe mobieltjes hun rol beginnen te spelen bij informatieverspreiding en bij interactie met de gemeente.”

Of er veel steden het spoor volgen van Hasselt en hun site klaarstomen voor gebruik op smartphones? “Dat gaat redelijk traag”, aldus nog de eGovernment-specialist van anaXis. “Sites moeten wel toegankelijk zijn op mobiele toestellen, dat lees je toch altijd in de bestekken, maar het is zeker niet zo dat er al vaak met adaptieve layouts gewerkt wordt, in responsive design. ”

“Anderzijds houden onze mensen nu wel rekening met het mobiele verhaal wanneer ze een functionele analyse uittekenen. Ze vertrekken vaak van hoe een site er op een mobiel toestel moet uitzien, en wat er dan kan bijkomen op de desktop. Bij ons is die omkering in het denkproces al gebeurd, maar de meeste steden en gemeenten zijn daar nog niet mee bezig.”

Open Data

En hoewel er ook vaak aan open data gedacht wordt wanneer het over overheidsinstellingen gaat, blijken onze lokale autoriteiten ook hier redelijk terughoudend. “Zelf ondersteunen we volop het principe van open data”, oppert Gysens. “De cms-systemen die we gebruiken (onder andere Drupal en eGo) kan je ook helemaal open zetten en bevraagbaar maken.”

“Met toerismewerkt.be hebben we bijvoorbeeld een webplatform gebouwd voor de Provincie Limburg, waarop bedrijven uit de toeristische sector en lokale besturen hun logies, attracties en evenementen kunnen plaatsen. De gegevens in die databank zullen straks ook ontsloten kunnen worden door derden. Brugge, Leuven en Mechelen gaan hetzelfde systeem gebruiken. Theoretisch zit dat allemaal goed in elkaar.”

“Het moeilijkste punt blijft echter de ‘organisatorische’ barrière. De stadsbesturen waar wij mee praten willen hun data enkel openstellen als er een ‘zinvolle invulling’ aan wordt gegeven. Het idee dat ze ook verantwoordelijk zijn voor die gegevens, speelt hen natuurlijk parten. Wat moeten ze juist vrijgeven? Heeft hun administratie mensen in huis die alles kunnen overzien? En zijn er wel budgetten voor dergelijke projecten?”

Frederik Tibau