Door de 20-20-20-doelstellingen van de Europese Unie heeft de invoer van slimme meters een ultieme deadline gekregen. Hoog tijd dus om, met een uitrol in zicht, een en ander uit te testen.

Tal van energiespelers hebben in ons land al testprojecten (‘pilots’) of proof-of-concepts (POC’s) op poten gezet rond slimme meters. Consultants maken een onderscheid tussen beide, waarbij POC’s vooral een puur technische doelstelling hanteren, terwijl pilots een echte roll-out voorbereiden. Wij gooien hier beide soorten voor het gemak op hetzelfde hoopje om zo tot een (niet exhaustief) overzicht te komen van wat er vandaag al rond slimme meters gebeurt in ons land.

Eandis

Het grootste testproject komt op naam van het Vlaamse netbedrijf Eandis (in samenwerking met z’n Limburgse collega Infrax). Eandis gaat in de regio rond Mechelen van start met de installatie van 4000 slimme meters. Die zouden in het tweede kwartaal allemaal operationeel moeten zijn. Indien dat proefproject succesvol is, volgt een tweede grootschalige test met 40.000 meters. Voor beide testen samen is 135 miljoen euro voorzien. Als de evaluatie positief is, kan vanaf 2014 gestart worden met de definitieve uitrol om tegen 2019 alle gebruikers van een slimme meter voorzien te hebben (4 miljoen exemplaren dus). Het uitlezen van de gegevens van die meters zou via power line communication (PLC, datacommunicatie via het elektriciteitsnet zelf) gebeuren of via gprs.

Het hele slimme meterproject zal zeker 1,5 miljard euro kosten, schat Eandis. Het gaat ervan uit dat de kosten voor die slimme meters wel deels zullen doorgerekend worden in de tarieven. Maar, zo klinkt het bij het netbedrijf, op lange termijn zou de balans positief moeten zijn, door een optimalere inzet van de beschikbare energie, minder investeringen in eigen productiecapaciteit, de daling van de energiefraude en het lagere risico op boetes (voor als ons land de doelstelling niet zou halen).

Sibelga

Bij de Brusselse netbeheerder Sibelga klinkt een minder optimistisch geluid. Eandis heeft dan wel het grootste testproject op stapel staan, Sibelga is slimme meters al heel wat langer aan het uittesten. In 2007 hakte het al de knoop door om een aanbesteding voor een POC uit te schrijven rond slimme meters die uitleesbaar zouden zijn via PLC en gprs. Drie grote firma’s waren kandidaat – Siemens, Actaris en Landis+Gyr – van wie uiteindelijk de laatste de enige was die op het technische lastenboek kon antwoorden. In de loop van 2008 werden de eerste slimme meters geïnstalleerd. Vandaag zijn er al zo’n 600 meters, op basis van plc, een jaar lang operationeel, zowel in individuele woningen als in grote sociale appartementsgebouwen. Nu gaat Sibelga ook langzamerhand beginnen met het testen van gprs.

“Onze ervaring leert ons dat het allemaal niet zo fantastisch is als het lijkt”, zegt ons Philippe Massart, directeur communicatie bij Sibelga. “Wij hebben toch enkele belangrijke vragen. Eén ervan is wie dat allemaal gaat betalen, want het gaat toch over grote sommen geld.” Sibelga hamert onder meer op een redelijke business case, die gebaseerd is op de noden van de klant en op een goed evenwicht tussen kosten en baten. Ook wil de organisatie dat er Europese standaarden komen voor de slimme meters, maar ook voor de applicaties die ervoor gebouwd worden.

Ores

Het Waalse netbedrijf Ores (goed voor zowat 75 procent van Wallonië) gaat nog dit voorjaar van start met een testproject met 1500 slimme meters (1250 elektriciteits- en 250 gasmeters). De bedoeling is om vooral de kwaliteit van de communicatietechnologie te testen waarmee de meters worden uitgelezen. Voorts wil Ores de functionaliteiten van de meters en de technische, organisatorische en financiële impact uitgebreid evalueren. Het project zou zo’n 800.000 euro kosten, los van de exploitatiekosten en het onderhoud, aldus communicatieverantwoordelijke Jean-Michel Brebant.

De leveranciers

Hoewel het hun bevoegdheid eigenlijk niet is, kijken de leveranciers ook reikhalzend uit naar de resultaten van testprojecten. Zowel bij SPE-Luminus als bij Electrabel zien ze de mogelijke voordelen van slimme meters, maar concrete pilots hebben ze niet echt. Nuon daarentegen wel: “Netbedrijven als Eandis voeren testprojecten uit met een technische insteek, maar van de resultaten zullen wij niet onmiddellijk veel zien”, legt Bert Verlinden, program manager bij Nuon uit. “Maar wij zijn natuurlijk heel geïnteresseerd in de technologie om op basis daarvan nieuwe producten en diensten te kunnen aanbieden. Dat laatste testen wij nu gewoon zelf uit.” Nuon heeft een soort slimme submeter geplaatst bij 100 klanten die uitleesbaar is via gprs (in samenwerking met Belgacom). De gprs-module stuurt de data naar een database. Die gegevens zijn door de klanten zelf op een website zelf te raadplegen. Een nieuwe stap in het proefproject zou een soort ‘energy display’ kunnen zijn, waarbij de klant onmiddellijk feedback krijgt over z’n energieverbruik. De testen daarrond zouden later dit jaar worden opgestart, in samenwerking met de Nuon Nederland, bij 20 à 50 gebruikers.

Stefan Grommen