Van alle ict-profielen is de softwaretester de grootste nerd. Dat is het beeld dat nog te vaak bestaat. Een tester moet echter meer kunnen dan nauwgezet op zoek gaan naar de fouten en potentiële zwaktes van een applicatie. Hij of zij vormt een cruciale schakel tussen de business en de ontwikkelaar. Zonder goede communicatievaardigheden staat de tester nergens.

Een bedrijf neemt een stuk technologie nooit zomaar in gebruik. Naarmate het bedrijfskritische karakter van een applicatie toeneemt, stijgt ook de nood aan een grondige testfase vooraf. Tijdens die testen gaat de organisatie na of de applicatie naar behoren werkt en of het opgeleverde resultaat aan de gestelde kwaliteitseisen voldoet. Verder dienen de testen om het risico op incidenten in de productieomgeving te verkleinen. De ontwikkelaar bedenkt oplossingen voor de bugs en defecten die tijdens de testfase aan het licht komen, waarna de onderneming een verbeterde versie van de applicatie in gebruik kan nemen.

Slecht nieuws

Vandaag is Ralph Eyckerman aan het werk als test leader bij The Test Leaders (what’s in a name, nvdr), een bedrijf uit Vilvoorde dat zich heeft gespecialiseerd in de materie. “Ik had altijd al interesse voor computers en ict, maar ging uiteindelijk facility management studeren”, vertelt Ralph. De kriebel voor ict bleef echter bestaan en dus ging hij met zijn eerder algemene graduaatsdiploma op zoek naar een job in de ict-sector. Als voorbereiding op zijn eerste ict-job kreeg Ralph onder meer een stoomcursus rond het testen van software. “Daar bleek dat je niet alleen over een aantal technische vaardigheden moet beschikken, maar dat je ook een goede communicator moet zijn. Als tester moet je slecht nieuws kunnen brengen, je moet een conflict kunnen beheren of een presentatie kunnen geven.” De combinatie van harde en zachte vaardigheden lag Ralph meteen goed. “Ik heb ook een tijdje als ontwikkelaar gewerkt – aan de overzijde, zeg maar – maar uiteindelijk kwam ik altijd weer bij testen terecht, intussen al zestien jaar.”

De job van software tester is heel specifiek. Ralph Eyckerman ziet zijn werk dan ook een beetje als een roeping. “Een ontwikkelaar is over het algemeen heel constructief bezig, terwijl de focus van de tester er net uit bestaat het werk van de ontwikkelaar te breken.” Maar, het uiteindelijke doel is altijd weer elementen te vinden waar de oplossing beter van wordt. In die zin speelt ook de tester een constructieve rol. “Je moet voeling hebben met de mogelijke fouten. Maar even goed moet je je kunnen verplaatsen in de business. Je moet inzien welke elementen een potentieel risico inhouden voor de business, op welke manier een fout of zwakte in de applicatie een mogelijke impact kan hebben op de business.” Daarbij komt de nood aan communicatievaardigheden van de tester weer naar voren. “Als tester moet je je bevindingen over de fouten in de applicatie terugkoppelen naar de ontwikkelaars.” Dat moet tactvol gebeuren, zodat er geen conflict ontstaat. Ralph Eyckerman: “Het psychologische aspect van onze job is vrij belangrijk.” Tegelijk moet de tester op een nog andere manier communiceren met de businessklant. “Die wil de risico’s correct kunnen inschatten. Op basis van onze info beslist de business vaak wanneer ze een applicatie in gebruik neemt: met welke risico’s en tegen welke prijs dat gebeurt.”

De juiste feeling

Sommige ict’ers komen op een heel natuurlijke manier in de rol van tester terecht. Dat leiden we af uit het verhaal van Steven Wierckx. Met een bachelordiploma informatica op zak ging hij eerst aan de slag als ontwikkelaar. Aansluitend groeide hij door tot technisch en functioneel analist. “In die laatste functie kwam ik al met testen in aanraking”, vertelt Steven. Vandaag is hij aan de slag als technische tester en trainer bij testbedrijf Polteq. “Ook als ontwikkelaar voer je testen uit, gewoon om te zien of iets werkt. Op die manier ervaar je al snel bij jezelf of je de juiste feeling hebt voor de job van tester.” Steven Wierckx verdiepte zich tegelijk in alles wat met beveiliging te maken heeft. Zo kwam hij in een heel specifieke niche terecht: software testen op het vlak van security. “Soms proberen we in een ict-omgeving binnen te dringen en toegang te krijgen tot data, bij andere opdrachten trachten we onder meer om webservers uit de lucht te halen.” Omdat de media vandaag vrij vaak over beveiligingslekken schrijven, neemt de vraag naar testen rond security toe. “Het gaat daarbij niet alleen om testen die moeten nagaan of een applicatie bestand is tegen hackers of andere aanvallen, maar ook of er risico’s bestaan op andere vormen van misbruik. In de context van een webshop zullen we bijvoorbeeld nagaan of het voor een klant mogelijk is om via een omweg kortingsbonnen te combineren, wat bij het bedrijf tot verlies zou kunnen leiden.”

Ondanks alle technische skills die bij de opdrachten van Steven Wierckx komen kijken, geeft ook hij aan dat een goede communicatie in zijn job minstens even belangrijk is. “Je moet rapporten kunnen schrijven die de technische problemen toelichten, zonder daarbij de ontwikkelaars nodeloos in een slecht daglicht te stellen. Die rapporten moeten tegelijk ook begrijpelijk blijven voor het management.” Een zwakke plek in de beveiliging van een stuk software is in de praktijk nogal vaak het gevolg van een gebrek aan kennis of opleiding, zo blijkt. Zoiets is al snel een pijnlijke affaire voor de betrokken ontwikkelaars. Voor de tester is het zaak om te rapporteren dat de software fouten bevat, maar tegelijk aan te geven dat die niet zomaar het gevolg zijn van de onwil of incompetentie van de ontwikkelaars. Steven Wierckx: “Er moet een goede synergie zijn. Als tester en ontwikkelaar op gespannen voet leven, dan loopt het project helemaal vast.”

Blijven volharden

Typerend voor softwaretesters is dat ze oog hebben voor detail, terwijl ze hun opdracht vaak uitvoeren binnen het kader van een strak afgelijnd scenario. Het bedrijf Passwerk speelt op die omstandigheden in door voor softwaretesten medewerkers met een autismespectrumstoornis te rekruteren. Passwerk combineert het bijzondere talent van die medewerkers met hun technische kennis rond het testen van software. “Ik heb een tijdlang in de logistiek gewerkt”, zegt Roland, softwaretester bij Passwerk. “Het was een eentonige job die me heel veel stress bezorgde.” Toen bij Roland een autismespectrumstoornis werd vastgesteld, ging hij op zoek naar een job die beter bij hem zou passen. Zo kwam hij bij Passwerk terecht. “Dankzij onze testen kunnen de ontwikkelaars de software verbeteren. Als tester lever je zo een concrete bijdrage aan de kwaliteit van het eindproduct. Dat zorgt voor voldoening.”

Roland heeft bij Passwerk een breed actieterrein. Hij voert softwaretesten uit volgens een vast scenario, maar ontwikkelt ook zelf testen en voert zogenaamde end-to-end testen uit, waarbij hij de impact van de software op de andere componenten uit de ict-omgeving nagaat. “Als softwaretester met een autismespectrumstoornis heb je het voordeel dat je heel snel details opmerkt, dingen waar andere testers niet op zouden letten. In onze job is dat uiteraard een voordeel.” Tegelijk maken testers deel uit van een team en is er veel interactie met ontwikkelaars en businessklanten. Dat is voor mensen met een autismespectrumstoornis een stuk minder gemakkelijk. Passwerk zorgt echter voor de omkadering en jobcoaching om die beperking indien nodig te compenseren. “Communicatie en samenwerking zijn inderdaad heel belangrijk”, zegt Roland. “Je moet in de testrapporten voldoende achtergrondinformatie meegeven, zodat de ontwikkelaar weet waar hij de fout kan opzoeken en herstellen. Tegelijk kunnen de bevindingen van de tester ook de analist op een nieuw spoor zetten.” In die context moet de tester vragen durven stellen aan de ontwikkelaar en aan de business. Het is die wisselwerking die tot betere resultaten leidt. “Bovenal moet de tester volharden”, besluit Roland. “De ontwikkelaar gaat er vaak van uit dat de software het uiteindelijk wel zal doen. Zo redeneert een tester niet. We blijven altijd proberen om beter te doen.”

Dries Van Damme

“Een ontwikkelaar is over het algemeen heel constructief bezig, terwijl de focus van de tester er net uit bestaat het werk van de ontwikkelaar te breken.”