Sinds de komst van elektronische rekenmachines heeft Texas Instruments een actieve rol gespeeld in dit gespecialiseerde marktsegment. Het bedrijf heeft zich actief ingezet bij de internationale gemeenschap van wiskundeleraars om zo veel mogelijk aanhangers te vinden voor het initiatief. TI-nspire, de laatste ontwikkeling in dit partnership, combineert een grafische rekenmachine voor leerlingen, een pc-programma voor leraars en een vereniging voor ondersteuning en promotie: T3 (Teachers Teaching with Technology). Die laatste is ook actief binnen de onderwijs gemeenschap in België.

Van bij hun verschijning op de markt hebben rekenmachines controverse uitgelokt in de onderwijswereld. Mochten studenten ze gebruiken? In 1988, na een initiatief van wiskundeleraars in Hawaï, doet het pedagogische computerprogramma ‘Derive’ (een leerhulp in pc-DOS voor algebra, geïllustreerd met grafische voorstellingen) zijn intrede in de internationale academische gemeenschap. In 1992 wordt het via een ROM pcmcia-geheugen ingeplant in de zakcomputer HP95 LX. Wiskundeleraars van over de hele wereld komen regelmatig samen om pedagogische technieken die van dit hulpmiddel gebruikmaken te bespreken. Tegelijk wordt er in Frankrijk een leerprogramma voor meetkunde ontwikkeld, ‘Cabri Géomètre’. In 1995 brengt Texas Instruments het model TI92 uit, een computer/grafische rekenmachine die gebruikmaakt van Derive en Cabri Géomètre. Om zijn invloed te versterken en de ontwikkelingen in dit domein beter te coördineren, beslist Texas Instruments beide programma’s over te nemen. Zo ontstaat het begrip ‘Computer Algebra Systeem’ – CAS, symbolische berekeningen – dat nu geïntegreerd wordt in het concept TI-nspire.

TI-nspire

Terwijl functies vroeger bij benadering met krijt op het bord verschenen, hebben de wiskundeleraars zich inmiddels een it-hulpmiddel eigen gemaakt dat het leerproces interactief en aantrekkelijk maakt. Dankzij Informatie- en Communicatietechnologie in het Onderwijs (ICTO) kunnen leerlingen wiskunde gemakkelijk toepassen op het dagelijkse leven en hun interesse ervoor vergroten. TI-nspire is een leeroplossing voor wiskunde en wetenschappen voor leerkrachten en leerlingen in het secundair onderwijs waarmee tegelijk tot vier verschillende interpretaties van een wiskundig concept geraadpleegd kunnen worden. Grafieken, meetkundige schetsen, tabellen met gegevens van vraagstukken, wiskundige cijfers/symbolen en teksten kunnen worden weergegeven. Ze zijn op dynamische wijze met elkaar verbonden, zodat studenten makkelijker de onderlinge verbanden kunnen leggen en begrijpen. De applicatie behandelt algebraïsche weergaven (berekeningen, grafieken en meetkunde), cijfer-, statistische en financiële weergaven (spreadsheets en lijsten) en weergaven die werden geschreven met een wiskundige bewerker. Ook algoritmen en programmering zijn inbegrepen. De applicatie is beschikbaar onder de vorm van een rekenmachine en software voor pc (Windows 2000, XP, binnenkort Vista), en beide hulpmiddelen bieden dezelfde functies. Ze worden gekoppeld via een usb-kabel om de informatie en de cursusthema’s tussen de leraar en de leerlingen te delen.

T3 – Teachers Teaching with Technology

De weg naar de veralgemening van ICTO is nog lang. De gemeenschappen en gewesten zijn het met elkaar eens om de computer in te voeren in de dagdagelijkse communicatie, leerprocessen en innovaties op school. Het uitgebreide opleidingstraject, dat een twintigtal jaar geleden in de VS werd opgestart, vindt steeds meer aanhang bij leraars wiskunde, biologie, chemie, natuurwetenschappen en economie. Teachers Teaching with Technology organiseert bijvoorbeeld opleidingen voor leerkrachten. De Franse Gemeenschap heeft voor haar wiskundelaboratoria een bestelling geplaatst van 480 licenties voor de TI-nspire CAS-oplossing. In de Vlaamse Gemeenschap lopen er nu proeven in twee klassen, een in het officiële onderwijs, de andere in het vrije net. Ze moeten volgend jaar leiden tot een eventuele systematische invoering. De coördinatie en informatie van deze projecten wordt ook gevolgd door professoren die lid zijn van T3. Om de informatie- en opleidingsinspanningen te ondersteunen, stelt Texas Instruments gedurende een aantal weken testmateriaal ter beschikking van geïnteresseerde instellingen (TI-nspire CAS+-software voor de pc van de leraar en een paar tientallen TI-nspire rekenmachines voor de leerlingen).

Geslaagd?

In het licht van het voorspelde tekort aan wiskundeleraars, is het aanleren van dit vak, toch de toegangspoort tot wetenschappen en informaticaberoepen, zeer belangrijk. Als er derhalve een middel bestaat om leerlingen warm te maken voor deze abstracte materie dan moet dat gebruikt worden. Hulpmiddelen zoals Derive (door TI opgegeven ten voordele van TI-nspire!) en de TI-nspire-benadering maken het precies mogelijk om moeilijke wiskundige concepten om te zetten in zichtbare – grafische – fenomenen die makkelijker te vatten zijn voor geesten die moeite hebben met abstractie. Dankzij het T3-initiatief zou die pedagogische drempel makkelijker kunnen worden weggewerkt. Maar de beperkte financiële middelen van de onderwijsinstellingen dreigen het gebruik van wiskundige opleidingsmiddelen te kortwieken. Ook de ouders zitten wellicht met budgettaire beperkingen: een gespecialiseerde rekenmachine van 100 euro is niet voor iedereen vanzelfsprekend. De kwadratuur van de cirkel? z

Luc Smeesters