Waarom heeft nog altijd 80% van de wereldbevolking geen toegang tot het wereldwijde web? Internet op de gsm zou de oplossing kunnen brengen – als het niet zo duur was. Tim Berners-Lee steekt een beschuldigende vinger uit naar de operatoren.

Wanneer Tim Berners-Lee spreekt, dan wordt er geluisterd. De nu 55-jarige Brit stond immers samen met de Belgische computerwetenschapper Robert Calliau (zie pagina 30) aan de wieg van het worldwideweb, en heeft nog altijd een bevlogen visie over hoe het www er moet uitzien: een web dat voor iedereen toegankelijk is. Die toegang werd traditioneel verzekerd door een computer. Helaas is een pc voor veel mensen te duur of te moeilijk, en het gaat dan heus niet alleen over mensen die in derdewereldlanden wonen. Een mobiele telefoon kan een oplossing zijn, vooral omdat er nu overal voldoende mobiele dekking is. Helaas maakt nog altijd maar 20% van de bevolking gebruik van het web. “Wat met die andere 80%?” vraagt Berners-Lee zich ongerust af op Nokia World 2010, een conferentie voor mobiele developers in Londen. Hij had nooit gedacht dat “zijn” web slechts voor een elitaire 20% van de wereldbevolking voorbehouden zou blijven.

Internet = water

Maar is toegang tot het internet wel een levensbehoefte zoals water of voedsel? Vroeger dacht Tim Berners-Lee dat je eerst voor zuiver water moest zorgen, en veel later pas voor internet. Nu geeft hij toe dat hij verkeerd was: het internet geeft mensen toegang tot gezondheidszorg, informatie over AIDS, TBC, landbouw,…. “Leer een man vissen, en hij heeft altijd eten” is een wijs spreekwoord. Laat de mensen de info zelf opzoeken. Berners-Lee meent dat er niet alleen toegang moet zijn, maar ook interactie. Mensen gebruiken wel Wikipedia, maar de reflex om bijvoorbeeld info over de eigen stad toe te voegen, is er nog niet.

Kunnen de 80% internetlozen geen mobiele toestellen kopen? Toch wel. Naast dure smartphones zijn er echt wel voldoende goedkope toestellen waarmee je kan surfen en mailen. Zelfs op toestellen van 10 dollar tref je een webbrowser aan. Kijk naar de C3 die Nokia onlangs uitbracht, met 3G en wifi. Prijs: 189 euro. Misschien is het voor Nokia op termijn lonender zich te specialiseren in zo’n “democratische” telefoons, dan zich op de 20% elite te richten, zoals htc en Apple dat doen…

En toch zie je nauwelijks mensen die surfen via dit soort goedkope mobieltjes. De doelgroep, de ‘gewone’ mensen, kunnen zich de hoge tarieven voor mobiele data niet veroorloven. Berners-Lee pleit ervoor dat de carriers een beperkte bandbreedte voor data gratis zouden aanbieden. Want nu kopen de mensen een goedkoop toestel, treffen ze er een browser op aan, maar worden plots naar de businessclass gekatapulteerd zodra ze iets willen opzoeken via die browser. Waarom moet je meteen een duur data-abonnement ophoesten als je informatie wil zoeken?

De gewone man surft weliswaar niet op z’n gsm, maar is wel een enthousiaste gebruiker van sms. Er is dus zeker interesse in “data versturen”. Maar data versturen via sms is op geen enkel vlak efficiënt. Ook de ontwikkelaar moet dus een tandje bijsteken. Sir Tim is voor een open web, en wil apps die in elke browser werken. Een toepassing ontwikkelen voor de leuke trendy iPhone mag dan wel lucratief zijn, de ontwikkelaar moet ook denken aan die 80% die nog altijd verstoken blijft van toegang tot het www.Tim Berners-Lee geeft de operatoren nog een veeg uit de pan wanneer hij verwijst naar hypothetische situaties waarbij mobiele operatoren de toegang tot VoIP diensten blokkeren. “Zodra je afstapt van neutraliteit, wuif je vaarwel aan het web zoals we het kennen”. Informatie mag ook niet opgesloten worden in walled gardens, maar moet toegankelijk zijn vanop elk toestel.

Belgische operatoren: voor elk wat wils

Mooie woorden van een visionaire man. Maar wat denken de operatoren? Base meent dat het de gebruiker zelf is die bepaalt of een dienst succes kent, niet de operatoren. Dat was zo met sms, en zal zo zijn met mobiele data. Base neemt nooit zelf het voortouw, en wacht af of nieuwe technologieën wel aanslaan. Intussen zien we dat een kleine virtuele operator van Base, MobileVikings, wel gratis mobiel internet aanbiedt aan zijn (prepaid) bellers, zoals Berners-Lee het nu vraagt. Voor zover wij weten bestaat het concept alleen in België, en kreeg MobileVikings zo’n 15000 klanten op 1,5 jaar tijd. Hans Similon van Mobile Vikings: “We hebben geen marketingbudget om een breed budget aan te spreken, dus in het begin hadden we vooral hoogopgeleide internetgebruikers (met iPhones) als klanten. Nu bereiken we stilaan de gewone mensen waar Berners-Lee het over heeft. Zij hadden vaak nog geen vaste internetverbinding thuis. In 2013 zouden er wereldwijd meer mobiele dan vaste aansluitingen zijn in de wereld, volgens studies.”

Het aantal data-aansluitingen stijgt en Belgacom reageert naar eigen zeggen door nu heel veel mogelijkheden en tariefplannen aan te bieden, voor elk wat wils. Als gebruiker hoef je volgens hen ook geen schrik meer te hebben voor duizelingwekkend hoge facturen: je kunt nu een maand gratis mobiel internet uittesten, of prepaid surfen zonder verrassingen. Als de gebruiker over een bepaalde limiet gaat, dan krijgt hij een sms. Woordvoerder Bart Vandesompele van BASE wijst er tot slot fijntjes op dat het pleidooi van Tim Berners-Lee eigenlijk goed in het kraam past van Nokia, dat zelf leverancier is van netwerkinfrastructuur en er dus baat bij heeft dat operatoren nieuw materiaal bestellen voor de uitbouw van hun netwerk…

Bart Goossens

” Zodra je afstapt van neutraliteit, wuif je vaarwel aan het web zoals we het kennen.”