Virtuele tuin moet dementiepatiënten opnieuw laten connecteren met de werkelijkheid

Dat technologie en gezondheidszorg een mooie match kunnen zijn, werd in ons land al bewezen door verschillende health tech start-ups. Het kersverse Sense-Garden is dan wel geen klassieke start-up, het onderzoeksproject wilt dementerende bejaarden terug laten ‘connecteren’ met de werkelijkheid.

Het Europese Sense-Garden, gesteund door het ‘AAL Programme Call 2016’ en Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen, wordt uitgerold in België, Noorwegen, Portugal en Roemenië. In ons land maakt woonzorgcentrum ‘Aan de Beverdijk’ in Hamont-Achel er al volop gebruik van. Het concept is een virtuele tuin waar beeldmateriaal, muziek en geuren het bewustzijn van dementiepatiënten versterken en vergeten herinneringen tot leven brengen. “Het is een soort van ‘oefening’ op zowel mentaal als lichamelijk niveau om dementiepatiënten terug te brengen naar plaatsen waarmee ze een verbintenis hebben”, legt Ronny Broeckx – projectleider van technologiebedrijf E-point – uit. “Door de verschillende zintuigen te prikkelen – van reukzin tot gezichtsvermogen – wordt het zelfbewustzijn van de patiënten versterkt en vinden ze zichzelf vaak terug.”

Virtuele tuin

Zoals de benaming verraadt is de Sense-Garden ingericht als een levensechte tuin. Aangepaste geuren en het geluid van fluitende vogels moeten garant staan voor een levensechte ervaring. In het midden van de kamer staan twee bioscoopstoelen voor een groot scherm, waar film- en geluidsfragmenten uit het leven van de patiënt worden getoond. “Interactieve elementen moeten de ervaring zo echt mogelijk maken”, knikt Broeckx. “Zo hebben we hier ook een hometrainer neergezet achter een tv-scherm waarop we Google Maps projecteren, en lijkt het voor de patiënt alsof hij huiswaarts fietst. Dergelijke ervaringen moeten ervoor zorgen dat patiënten hun identiteit terugvinden. Niet zonder succes: we zien dikwijls dat ze meezingen of lachen met een geluidsfragment dat bepaalde herinneringen oproept.”

Betere zorg

Om elke tuin te personaliseren volgens de herinneringen van de dementiepatiënt in kwestie, is het aan familieleden om relevante informatie aan te reiken aan het woonzorgcentrum. Op basis van vragen zoals ‘Van welke bloemen houdt de patiënt?’ en ‘Verkiest de patiënt een zoete of zure smaak?’ wordt de virtuele tuin ingericht naar het profiel van elke patiënt.

“Voor zorgverleners is het niet altijd een evidentie om de patiënten te begrijpen en zo accurate zorg aan te reiken”, licht hij toe. “Dementerende bejaarden tonen vaak emoties zoals woede en verdriet, en zorgverleners begrijpen niet altijd waar die vandaan komen. De bedoeling is dat ze de patiënt vergezellen in de virtuele tuin, en zo beter kunnen vatten hoe hij zich voelt. Zo zitten ze op hun beurt sneller op één lijn met patiënten en kunnen ze de zorgverlening personaliseren.”

Kinderschoenen

Of daarmee klassieke medicatie en therapie voor dementerende bejaarden kan worden afgebouwd, is niet bekend. De technologische proeftuin lijkt overigens nog behoorlijk in zijn kinderschoenen te staan en zo misschien wel potentieel te missen. Zo maakt de Sense-Garden vooralsnog enkel gebruik van relatief traditionele tools, zoals een presentatie van afbeeldingen en dergelijke meer. Noemenswaardig is dat meer geavanceerde technologieën zoals virtual en augmented reality meer gepast zouden zijn voor de echte ervaring waar Sense-Garden naar streeft. Waarschijnlijk zou zo’n technologie sneller het gewenste effect kunnen bereiken bij dementerende bejaarden. “Momenteel hebben we een beroep gedaan op de meest vanzelfsprekende middelen”, geeft Broeckx toe. “Maar we gaan niet op onze lauweren rusten: waar we vandaag patiënten bijvoorbeeld laten spelen met Wii consoles, hopen we op termijn een eigen spel te lanceren, helemaal gericht op patiënten met dementie.”