De Universiteit Gent heeft in samenspraak met het Vlaams Supercomputer Centrum (VSC) voor HP gekozen om de eerste Vlaamse Supercomputer te bouwen. De cluster zal meteen het grootste academische rekensysteem zijn in Vlaanderen. Maar hoe zit het met de financiering?

Het Vlaams Supercomputer Centrum (VSC) is een consortium van de vijf Vlaamse universiteiten – de Associatie K.U. Leuven, vzw Associatie Universiteit Gent, Universitaire Associatie Brussel, Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen en de Associatie Universiteit-Hogescholen Limburg. Het VSC wil een centrale rekeninfrastructuur in Vlaanderen uitbouwen en beheren. Die infrastructuur moet gebruikt worden voor academisch onderzoek, maar ook door de Vlaamse technologische instituten. Ook voor industriële r&d moet de infrastructuur toegankelijk zijn.

Onderzoekers in verschillende onderzoeksdisciplines zijn al jarenlang vragende partij voor een dergelijk systeem: ruimteweervoorspelling, vloeistoffen en plasmadynamica, nanotechnologie, modelleren van materialen, biofysica, bio-informatica en computationele chemie. “Eigenlijk kun je gerust stellen dat er bijna geen enkel vakgebied meer is waarin supercomputers niet gebruikt worden”, aldus Johan Van Camp, afdelingshoofd ict-infrastructuur van de Universiteit Gent.

Handenvol geld

Aan toepassingmogelijkheden lijkt er geen gebrek. Maar eigen aan ‘high performance computing’ (hpc) is ook dat de technologie net iets anders werkt dan traditionele it-systemen. Dat wil zeggen dat specifieke opleiding of bijscholing nodig is. Ook aan het datacenter worden speciale eisen opgelegd. En dan is er nog het stroomverbruik dat – zelfs met de nodige ‘groene’ inspanningen – danig oploopt. Anders gezegd: hpc kost handenvol geld.

Het VSC wordt gefinancierd en ondersteund door de Vlaamse overheid – Departement Economie, Wetenschap en Innovatie en de Herculesstichting. De ruim 4 miljoen euro die de eerste grote Vlaamse Supercomputer gaat kosten, wordt dus opgehoest door deze partijen.

Begin 2009 kende de Vlaamse overheid al een eerste toelage van 2,4 miljoen euro toe voor de uitbouw van de supercomputerinfrastructuur en de opbouw van het nodige personeel. In 2009 werd er door de Herculesstichting een bedrag van 2,1 miljoen euro toegekend. In 2009 en 2010 kende de Vlaamse Regering zogeheten FFEU-middelen toe uit het Fonds voor Schuldafbouw en Eenmalige Investeringsuitgaven, voor respectievelijk 5,2 miljoen en nog eens 5 miljoen euro. Daarnaast brengen de instellingen die deel uitmaken van VSC samen een bedrag in van 12 miljoen euro. Voor het datacenter waarin de eerste hpc gehuisvest wordt, stond hoofdzakelijk de Universiteit Gent in (10 miljoen euro).

Structurele oplossing nodig

En toen was midden 2011 het geld op. In mei vorig jaar moest de bevoegde Vlaamse minister van innovatie Ingrid Lieten daarom in allerijl nog 500.000 euro vrijmaken voor de werkingsmiddelen en de loonkosten van de acht personeelsleden van het VSC. In een antwoord op een parlementaire vraag, antwoordde ze toen dat het EWI en de Herculesstichting de opdracht gekregen hebben om een volledig dossier voor de financiering voor te bereiden.

Begin 2011 werd inderdaad een investerings- en exploitatieplan 2012-2016 ingediend bij de Vlaamse Regering voor een structurele financiering. Een gemeenschappelijke begeleidingscommissie van de Vlaamse regering, de Herculesstichting en enkele buitenlandse experts wil een structurele financiering, met een groeipad van 4 miljoen in 2012 tot 10,6 miljoen in 2016. Dat geld is voor het VSC een noodzaak om een degelijk personeelsbeleid te kunnen voeren en investeringen voor toekomstige hpc’s te kunnen inplannen. Volgens Tom Kuppens van het VSC “zijn voor 2012 de nodige middelen ter beschikking gesteld door de Vlaamse Regering en wordt er nog naar een oplossing gezocht voor de volgende jaren.”

Een van de heikele punten in het dossier is nog de energiefactuur: we spreken dan al gauw over miljoenen euro per jaar. Zo zou er tussen de universiteiten gebakkelei zijn over de verdeelsleutel.

Het systeem blijft minstens operationeel als tier-1 tot 2015. Een tweede Vlaamse Supercomputer is voorzien midden 2015 aan de KULeuven. De Gentse machine zou dan ingeschakeld worden in het tier-2-grid. In 2017 is het dan weer aan UGent om een derde tier-1-systeem te hosten.

Kristof Van der Stadt

Er is bijna geen enkel vakgebied meer waarin supercomputers niet gebruikt worden.