Om de twee jaar vindt in Kortrijk Infopol en aaneensluitend Xpo 112 plaats: vakbeurzen voor de uitrusting van politie, hulp- en veiligheidsdiensten. De spreekwoordelijke rode draad door dat alles is het Astrid-communicatienetwerk. Wat is de toekomst van dat netwerk in het licht van de wildgroei aan datatoepassingen?

Hulp- en veiligheidsdiensten moeten op elk moment met elkaar kunnen communiceren, op een betrouwbare en veilige manier. Het is precies vanuit die nood dat het Astrid-netwerk – voluit All-round Semi-cellular Trunking Radio communication system with Integrated Dispatching – opgericht werd in 1998. De rechtstreekse aanleidingen waren de ramp met de gezonken veerboot Herald of Free Enterprise en het Heizeldrama in het Koning-Boudewijnstadion tijdens de voetbalfinale Europacup 1 tussen Juventus en Liverpool. “Door de gebruikers op een betrouwbare en transparante manier met elkaar in verbinding te stellen wil Astrid bijdragen tot het goede verloop van de interventies, de veiligheid van de gebruikers op het terrein en de bescherming en veiligheid van de hele bevolking”, klinkt dat nu in de mission statement van de operator.

Toch is er kritiek op het op de Tetra-standaard gebaseerde netwerk. Heel wat lokale politie- en brandweerkorpsen die we spraken tijdens de Infopol-beurs in Kortrijk hadden het over gebrekkige indoor-dekking, of onbetrouwbare werking tijdens grote evenementen of calamiteiten. Bij grote rampen zet Astrid weliswaar extra capaciteit in, onder de vorm van een mobiele zendmast. Maar net een verstoorde verbinding tussen zo’n mobiele zendmast en het vaste netwerk zorgde eind mei nog voor communicatieproblemen tijdens de grote brand op de Kalmthoutse heide. Vorig jaar viel nog een soortgelijk gemor op te tekenen naar aanleiding van een schietpartij aan de E34 in Eersel. Het resultaat: brandweer en politie die hun toevlucht nemen tot gsm voor communicatie in plaats van het beveiligde Astrid-netwerk. Dat hoeft geen probleem te zijn, zegt John Baekelmans die naast zijn job als cto van ‘smart connected communities’ bij Cisco ook al twintig jaar ervaring heeft als brandweerofficier én die ook betrokken was bij de oprichting van het Astrid-netwerk. “Publieke netwerken zoals gsm zijn perfect bruikbaar. Het gaat er volgens mij in hoofdzaak om dat je niet mag rekenen op slechts één technologie en één netwerk”, vertelt Baekelmans. “Best is om meerdere technologieën te integreren waarbij steeds automatisch gebruik gemaakt wordt van het best beschikbare netwerk. Ja, het kan zijn dat in geval van een ramp een gsm-netwerk niet beschikbaar is. Maar als je toestel uitgerust is met drie simkaarten, is dat geen probleem. Zeg mij niet dat in het geval van een ramp die drie netwerken er gelijktijdig uit zullen liggen. Het gaat om commerciële netwerken die geld moeten verdienen”, klinkt het vastberaden.

Digitale walkie-talkie

Mitch De Geest, ceo van Citymesh en ook lid van het vrijwilligerskorps bij de brandweer in Blankenberge, valt hem daarin meteen bij. “De beschikbaarheid van een gsm-netwerk is zeker even hoog of misschien wel hoger dan bij het Astrid-netwerk. Dat is ook logisch, want het gaat om een commercieel netwerk en dan is uptime toch ontzettend belangrijk”, zegt De Geest die in Astrid een voice-netwerk ziet. “Eigenlijk is het een soort digitale walkie-talkie. De dekkingsproblemen die er mijn insziens wel waren zijn volgens mij ondertussen grotendeels opgelost. Wel is er een groeiend probleem met mobiele data waar Astrid nooit op berekend was”, zegt de Citymesh-ceo.

“Het netwerk is destijds volgens de noden van de rijkswacht opgericht. Later volgde de politie en ook de brandweer, maar die hadden vaak al andere eisen. Ondertussen is de technologie echter niet stil blijven staan en hebben de korpsen andere noden, met meer data”, zegt ook John Baekelmans. Ook Pascal D’Eer van de Federale Politie zei dat tegen ons (zie ook het uitgebreide interview op pagina 10). “Qua voice zit het goed bij Astrid, maar qua data is het echt nog niet wat het moet zijn. Zeker qua capaciteit en stabiliteit”, klonk het. Bij de politie leeft vooral de noodzaak om mobiele datatoepassingen te kunnen draaien rond het opzoeken van bijvoorbeeld nummerplaten en het raadplegen van allerlei databanken. Bij de brandweer is ook video aan de orde, en dan spreek je al gauw over heel wat meer bandbreedte. Marc De Buyser, directeur-generaal van Astrid kaatste twee jaar geleden in een interview met Data News nog de bal terug met de vraag of videostreaming wel nodig is. “Dat antwoord is dikwijls nee, omdat die fancy dingen gewoon niet tot hun job behoren. Hun job is en blijft hulp bieden, en de ict-voorzieningen moeten ondersteunend zijn”, zei De Buyser toen.

Met die stelling gaat John Baekelmans niet echt akkoord. “Ja, een brandweerman moet in de eerste plaats een brand blussen, maar dan moet hij die wel goed in kaart kunnen brengen. Video kan daar zeker toe helpen om het complete plaatje rond de brandhaard en de omgeving te schetsen”, zegt Baekelmans.

Nood aan data

Ondertussen erkent Astrid – en bij uitbreiding de internationale Tetra-wereld – wel dat de behoefte aan mobiele dataoplossingen alleen maar zal blijven groeien. Zo wordt binnen Europa steeds nadrukkelijker gejaagd op spectrum dat bijvoorbeeld vrij komt na het afsluiten van de analoge ethertelevisie, ook door de sector van de openbare veiligheid. Tegelijkertijd “wordt door verschillende overlegorganen in Europa (en waarbij ook Astrid betrokken is, nvdr) een eensgezind antwoord gezocht op de vraag welke datatechnologie geschikt is voor de hulp- en veiligheidsdiensten en hoe die zal samengaan met de Tetra-technologie” zoals de directeur-generaal het zelf formuleerde in het magazine van Astrid.

In afwachting daarvan ontwikkelden heel wat (lokale) korpsen al eigen oplossingen waarin mobiele data centraal staan en waarbij bijvoorbeeld Blackberry’s ingezet worden om bekeuringen uit te schrijven (cfr. project in Roeselare). Maar wat dan met security als er eventueel publieke netwerken gebruikt worden? “Ach, dat is een flauw argument. Vandaag is alle communicatie die over Astrid gaat ook niet versleuteld. De feature is drie maand geleden wel geactiveerd, maar nu moet dat ook nog op alle toestellen gebeuren. Ok, ze gaan die versleuteling wel toevoegen op termijn maar technisch is het via vpn-achtige oplossingen toch ook perfect mogelijk om beveiligde data door te sturen over publieke gsm-netwerken”, vindt Baekelmans. Volgens hem is het “best om meerdere technologieën te integreren waarbij steeds automatisch gebruik gemaakt wordt van het best beschikbare netwerk.”

Is daar dan een rol weggelegd voor de overheid om een en ander meer te gaan stroomlijnen of sturen? “Ik denk dat de vraag vooral vanuit de politie- en brandweerdiensten zélf moet komen. Zij moeten met oplossingen komen en niet alleen vertellen dat Astrid slecht werkt: dat helpt niemand vooruit. De technologie is er en het moet niet eens zoveel geld kosten. Laat een aantal mensen met visie en kunde opstaan en laat hen de kans om eventueel met een paar consultants er rond te werken aan een aantal voorstellen te doen aan de overheid. Want hoe je het draait of keert, daar knelt het schoentje natuurlijk, in de funding bij de overheid”, zegt Baekelmans.

Brandweerwagens met video

In Oost-Vlaanderen is een pilootproject afgerond waarbij Baekelmans betrokken partij was. Concreet zijn de brandweerkorpsen van Gent en Beveren en de civiele bescherming in Liedekerke uitgerust met een mobiel systeem met een visuele en thermische camera. Dat camerasysteem kan bevestigd worden aan een ladderwagen of aan een hoogtewerker. Via een ‘ruggedized’ laptop worden de camera’s vanop afstand bediend. De beelden die de camera’s schieten worden in hoge resolutie via wifi draadloos doorgestuurd naar een mobiele router. Van daaruit gaan de beelden het 3G-netwerk van Proximus op naar een server bij de directie noodplanning van de Oost-Vlaamse gouverneur André Denys. Via een beveiligde toegang kunnen enkel geautoriseerde personen de beelden bekijken. Bij Citymesh wordt een zelfde piste bewandeld, waarbij Blankenberge als een grote proeftuin fungeert. “Wij zien video bij de brandweer niet meteen als een must-have maar wel als een didactisch middel voor latere training. Zo’n video kan ook leerrijk zijn voor de betrokken officieren. Onze bedoeling is om de video te centraliseren op een server en vandaaruit door te duwen naar de meldpost of naar de politie of andere meldkamers. Het is interessanter om alles te centreren in meldkamers en info te pushen naar bijvoorbeeld tablets”, zegt Mitch De Geest.

Maar het blijft zeker niet alleen bij video als je het over mobiele data hebt. “Eigenlijk kan je gerust stellen dat alles digitaal wordt. Van hydrantenplannen tot interventieplannen, alles wordt of is gedigitaliseerd. Het is niet meer dan logisch dat je die data kan oproepen in plaats van ze je te laten voorlezen door de meldkamer”, zegt De Geest. In Nederland staan ze op dat vlak al wat verder dan bij ons. De Geest geeft het voorbeeld van ‘crash recovery’. “Dat is een tool die toelaat om nummerplaten van een auto op te zoeken en meteen een visuele weergave te krijgen van waar alle stroomleidingen e.d. lopen. Bij hybride wagens met ingebouwde hogestroomleidingen, maar ook bij andere wagens kun je als brandweer namelijk niet zomaar meer beginnen ‘knippen’ in een wagen om de autobestuurder te bevrijden na een ongeval. Wij hebben zo’n tools ook, maar nog niet gelinkt aan een nummerplaat”, legt De Geest uit. Citymesh is van oorsprong een wifi-operator en het benadert de problematiek bij de hulpdiensten dan ook vanuit die optiek. “Wifi kan zeker een valabele oplossing zijn voor data”, klinkt het. “We denken daarbij aan voorgedefinieerde plaatsen zoals grote pleinen waar vaak evenementen plaats vinden of op plaatsen waar al eens geflitst wordt. Daar kunnen we dan een hotspot uitbouwen waar hulpdiensten gebruik kunnen van maken maar evengoed ook anderen”, zegt De Geest. Via een aparte ssid, een vlan en desnoods een aparte fiber-kabel kan een feitelijke scheiding van publieksdata en politiedata toch gegarandeerd worden.

Kristof Van der Stadt

HET IS INTERESSANTER OM ALLES TE CENTREREN IN MELDKAMERS EN INFO TE PUSHEN NAAR TABLETS

“JE MAG NIET REKENEN OP SLECHTS EEN TECHNOLOGIE EN EEN NETWERK”