Eind september had Interface3 Namur enkele it-spelers, vooral vrouwen, uitgenodigd voor een colloquium ‘Geslacht en ICT’. Doelstelling: de diepere oorzaken van de ondervertegenwoordiging van vrouwen in it bepalen en nieuwe wegen en ideeën bedenken.

Gerard Valenduc, codirecteur van de Fondation Travail-Universite, had het over een dubbele paradox. Aan de ene kant trekt ict geen (of steeds minder) vrouwen aan, terwijl hun aandeel wel stijgt in andere technologische en technische sectoren. Het argument dat techniek en technologie afschrikt, klopt dus niet.

Aan de andere kant is het percentage houders van een ict-diploma lager dan het percentage vrouwen die wel degelijk actief zijn in it. Hoe komt dit: vrouwen komen vaak later in deze sector terecht, nadat ze hun loopbaan begonnen in andere vakgebieden. “Ze komen er meestal in de loop van hun carrière terecht, in functie van de noden of van de richting van hun activiteiten. Het ict-beroep is voor hen een middel, geen doel”, bevestigt Bernard Van Asbrouck, algemeen adviseur van Forem. In Wallonië ging 33 % van de vrouwen die in de it-wereld evolueren er aan de slag via omwegen of op een later tijdstip in hun loopbaan.

Diversificatie van de vaardigheden

Zullen de ‘softe’ vaardigheden en de digitale economie bepaalde dingen veranderen? De e-en-nog-iets-thema’s (e-learning, e-marketing, e-health…) lijken vrouwen efficiënter aan te trekken. De sociale of ‘rechtstreeks nuttige’ dimensie brengt ongetwijfeld verplichtingen met zich mee. Dat geldt trouwens ook voor e-business en serious games. It en internet inspireren vrouwen écht, maar ze komen er wel vaak via andere wegen in terecht. Leidinggevenden komen vaak uit functies als bibliothecaris, culturele activiteiten, sociale diensten…

Een van de sleutels schuilt ongetwijfeld in de verandering in de gebruikte termen. “Laten we ophouden met te praten over een tekort aan 8.000 informatici in België”, benadrukt Béatrice van Bastelaer, commissaris van Easi-Wal. “Laten we het eerder hebben over 8.000 mensen, mannen of vrouwen, die de toekomst mee kunnen helpen opbouwen. Een schaap met 12 poten – een it-professional met verschillende vaardigheden – bestaat niet, maar we hebben wel 12 poten nodig om het schaap te reconstrueren.”

Het probleem zit natuurlijk dieper. Om te beginnen bij het menu van de opleidingen. “Het lesprogramma trekt jongeren niet aan”, zeker de meisjes niet, bevestigt Saskia van Uffelen, ceo van Bull België. “Ze zijn geïnteresseerd in oplossingen, niet in taal.” De (middelbare en hoge)scholen moeten veel werk verrichten om de programma’s om te vormen en ze aan te passen aan de behoeften en realiteit. Ze moeten er nieuwe concepten in opnemen, voorrang verlenen aan projectwerk en aan een beter begrip van het probleem, voordat ze zich toespitsen op de tools.

Het fameuze “glazen plafond”

Dat er zo weinig vrouwen zijn in de hoogste verantwoordelijkheidslagen komt deels door de kracht van het pair-mechanisme. Die hoge plaatsen worden benomen door mannen, en zij kiezen liefst collega’s of opvolgers uit hun pairs, dus met een mannelijk profiel. Een ander argument is dat loopbaanonderbrekingen meer voorkomen bij vrouwen. Maar dat kan Saskia van Uffelen niet overtuigen, want ze stelt vast dat steeds meer mannen loopbaanonderbreking nemen. Philippe Rogge, baas van Microsoft, oppert dan weer dat de vrouwelijke populatie loyaler en trouwer is aan een onderneming dan mannen, die meer geneigd zijn tot job hopping. “Deze loyaliteit compenseert eventuele breaks vanwege het moederschap.”

Wat kan eraan gedaan worden?

Hoe kunnen we dus meer vrouwen naar it-beroepen lokken? Tijdens het colloquium Interface3 Namur kwamen er verschillende ideeën naar voren. Enkele voorbeelden?

Vrouwelijke role models meer aan het woord laten. Van doel veranderen: zich niet beperken tot informatiesessies op scholen, maar zich ook richten tot de “change managers” (studie- of beroepsoriëntering, rekruteringsbedrijven, opleidingsorganisaties…).

Een “family friendly” beleid en bedrijfscultuur aanmoedigen.

Bijscholing via e-learning bevorderen, de richtingen voor beroepsomscholing naar ict ondersteunen (want dit is een van de favoriete wegen die vrouwen volgen). Opleidingen bevorderen waar andere dimensies aan te pas komen. Zoals humane wetenschappen, “die uitstekende change managers en projectleiders opleveren”, aldus Béatrice van Bastelaer. “We moeten de nadruk leggen op het gebruik, niet op de machines, op het feit dat it in de eerste plaats een middel is om het leven van de mensen te verbeteren. We moeten de nadruk leggen op scholing om it te kunnen gebruiken om te doen wat we doen in het dagelijks leven, zowel privé als op het werk.”

Saskia van Uffelen is van mening dat er nog veel werk aan de winkel is voor de hr-afdelingen die momenteel met een tekort aan de nodige vaardigheden kampen”, bijvoorbeeld om mannen en vrouwen gelijke kansen te bieden of om te begrijpen wat de komst van de nieuwe Y-generatie inhoudt.

Brigitte Doucet