De federale overheidsdienst voor ICT Fedict is vandaag een tiener geworden. Een tiener die grote veranderingen voelt aankomen en daarop anticipeert.

“We zitten in een cesuur.” Jan Deprest, voorzitter van Fedict, windt er geen doekjes om: als de politici de Gordiaanse knoop van de regeringsvorming ontwarren, komt er sowieso verandering aan. “Dan kan je maar beter goed opletten wat er gebeurt en trachten om er de opportuniteiten in te zien in plaats van de problemen.” Die opportuniteiten proberen Deprest en de zijnen te verankeren in wat hij ‘de derde golf’ noemt: de derde grote stap in het jonge leven van Fedict.

Om dat uit te leggen, moeten we even terugspoelen in de tijd. De eerste stap – of ‘golf’ – was, aldus Deprest, de creatie van de bouwstenen van Fedict. “Die basisinfrastructuur blijft de rode draad: het overheidsnetwerk Fedman, de transactieomgeving Federal Service Bus, het federale portaal en de beveiligings- en authenticatieomgeving (Federal Authentication Service (FAS), met onder meer de federale tokens en de eID).” De tweede golf volgde vrij snel. “Het was niet genoeg om gewoon een aantal producten te maken. We moesten ook voorbeelden hebben, toepassingen. Zo ontstond bijvoorbeeld de online belastingaangifte Tax-on-Web in de schoot van Fedict, maar ook WebDIV, Police-on-Web, … Maar wij konden onmogelijk eigenaar zijn van de processen. Daarom probeerden wij dat altijd zo snel mogelijk door te geven aan de bewuste overheidsdiensten. Zo toonden we dat e-government de taak was van ons allemaal. Wij hebben ons dus een soort consultancyopdracht aangemeten: e-governmentzaadjes in ieders hoofd planten.” En ook de vraagzijde moest gestimuleerd worden. Dat werd een meer politieke dimensie, met projecten als Peeceefobie of Internet Voor Iedereen. Tot slot ging Fedict zich ook internationaal profileren rond de eID. “Dat hebben we gedaan om onze technologische investeringen te beschermen.”

Cross-overheid

Die derde golf houdt volgens Deprest vooral interconnectiviteit in tussen de verschillende overheidsniveaus. “Ik geloof dat het federale niveau nooit meer zal zijn wat het ooit was. Ik ga ervan uit dat ze bepaalde domeinen verder gaan regionaliseren. Dat mag voor ons niet uitmaken. Want als ministerie X plotseling in drie stukken wordt verdeeld, dan maak ik gewoon drie interconnectiepunten in plaats van één.” Daardoor lijkt de geschiedenis van de eerste en tweede golf zich nu te herhalen. “Die interconnectiviteit kan niet op zichzelf staan. Je hebt een netwerk nodig. En wanneer je met elkaar praat, moet dat in een zeer veilige omgeving gebeuren. Daarom gaan wij in de investeringsprogramma’s voor 2011-2013 opnieuw die bouwstenen versterken. We gaan naar Fedman III, we werken ons identity & access management systeem verder uit, …” En ook voor die interconnectiviteit moeten toepassingen worden uitgewerkt. De elektronische geboorteaangifte eBirth is daar een voorbeeld van. “Vanuit die ene transactie – om ervoor te zorgen dat het kind opgenomen wordt in ‘het systeem’ – heb je enorm veel processen op alle overheidsniveaus. Wij willen dat dus nu tonen met eBirth.”

“Maar vroeger kon je iets bouwen en dat dan overdragen naar de juiste overheidsdienst”, gaat Deprest verder. “Maar als je cross-overheid werkt, moet je niet alleen in projectmodus maar ook in servicemodus werken. Je moet de procesniveaus en daaronder de technologische niveaus end-to-end kunnen ondersteunen. Wij moeten ons dus verder bekwamen, niet alleen in interconnectiviteit, maar ook in het beheren van processen. En dus moeten wij onze ‘skillset’ aanpassen, lees: onze rekrutering. Waar we vroeger keken naar program managers kijken we nu naar businessanalisten, procesmanagers, … We denken namelijk dat de ‘cesuur’ waarin we nu zitten uiteindelijk zal resulteren in een grotere complexiteit in de interoperabiliteit en de transparantie van de processen. Maar de burger maar daar niet het slachtoffer van worden.”

Bottom-up

Een federale overheidsdienst die het louter federale niveau achter zich laat, het lijkt een ongewoon pragmatische houding binnen het huidige politieke klimaat. “Ach, 150 gemeenten en de regio’s gebruiken onze FAS al jaren. Wij zitten al lang niet meer op het federale niveau. Waar mijn klanten zitten, kan mij niet veel schelen. Wij moeten blijven die ondersteunende houding aannemen, luisteren naar de klanten, enfin, alles wat een consultant moet doen om op de markt te geraken.” Daarom gelooft Deprest ook niet in de visie van Fedict als machtige overheidsdienst die topdown de ict-strategie bepaalt. “Dat het politiek gezien interessanter is om topdown te gaan, dat begrijp ik. Maar ik geloof dat mijn collega’s-ict-managers dan veel meer energie zouden steken in te bewijzen waarom ze niet met mij moeten samenwerken, dan wanneer je bottom-up werkt. Door die houding – klant- en resultaatgeoriënteerd – zullen we veel vlugger synergie-effecten bereiken dan wanneer er vanuit de ministerraad beslist wordt dat ‘Fedict mag beslissen wat er gebeurt’.”

Stefan Grommen

Basisinfrastructuur blijft de rode draad.