EU-commissaris Neelie Kroes liet de nationale telecomoperatoren een rondedansje doen tijdens de viering van 20 jaar ETNO, maar de toekomst van diezelfde telco’s is lang niet zeker.

Eén dame en twintig topmannen in zwart pak. Dat was begin oktober het podium van 20 jaar European Telecom Network Operators (ETNO) in de Brusselse Bozar. En die waren het allemaal grondig met elkaar eens: “Neelie Kroes heeft er voor de eerste keer sinds lang voor gezorgd dat er een stevige economische basis is voor telecomoperatoren in Europa. Zij is de eerste EU-commissaris met een positieve policy.” Zo wierp Belgacom-ceo Didier Bellens bloemen naar de Nederlandse topvrouw. Neelie Kroes had immers in haar mededeling van 12 juli laten weten dat de regelgevers zoals het Belgisch Instituut voor Post en Telecommunicatie (BIPT) voortaan minder op de historische nationale telecomoperatoren moeten inbeuken. Zo wordt het dogma van de kostgeoriënteerde tarieven verlaten en worden de wholesaletarieven (wat Belgacom vraagt aan de concurrenten) voor de huur van een breedband-koperlijn zo goed als bevroren. Vandaag is dat in Europa gemiddeld 9 euro, in België iets minder. De regelgevers mogen dus geen lagere tarieven meer afdwingen. Tijdens het ETNO-feestje deed Neelie Kroes er nog een schep bovenop toen ze vertelde dat die tarieven wel geïndexeerd mogen worden. Voor nogal wat concurrenten zou dat de marge helemaal onderuit halen. Tegen eind dit jaar zouden die voorstellen formeel aanvaard moeten worden. Geen wonder dat de ETNO-pakken een vreugdedans deden.

Consolidatie en schaalgrootte

Neelie Kroes wil in elk geval een stabiel regelgevend kader tot 2020. “Ik was midden september in de Verenigde Staten en daar bleek dat investeerders opnieuw willen dat we meer geld pompen in onze netwerken, zolang het winstgevend is natuurlijk”, aldus Didier Bellens. Eelco Blok, de ceo van KPN drong er echter op aan dat de nieuwe maatregelen sneller doorgedrukt moeten worden: “We’re running out of time.” ETNO telt 50 leden en verenigt de nationale telco’s uit 35 Europese landen, samen goed voor een omzet van liefst 600 miljard euro en 1,6 miljoen werknemers. Meermaals werd verwezen naar de Verenigde Staten, of naar China waar er slechts een drietal grote telecomoperatoren actief zijn voor 650 miljoen gebruikers. “In Europa hebben we duizend telco’s. Dat is niet langer houdbaar. Er moet een consolidatie komen, we moeten netwerken gaan delen”, benadrukte Telefonica-coo José María Álvarez-Pallete. “Maar de concurrentie zorgt precies ook voor goede tarieven voor de burgers”, meent Ian Livingston, ceo van BT: “in Groot-Brittannië zijn de breedbandtarieven 30 procent goedkoper dan in de Verenigde Staten.” En toch is de Europese markt erg versnipperd: “Elk land heeft zijn eigen aanpak en eigen regels. Wij zijn in 7 van de 27 landen actief, maar het is zo moeilijk om in die andere markten in te breken. We moeten een meer Amerikaanse aanpak nastreven als het over regelgeving gaat”, vindt Vittorio Colao, de ceo van Vodafone. Hij legde de vinger op de wonde: “De 5 grootste telco’s in Europa zijn samen slechts een derde van Apple. Zelfs Vodafone is slechts de helft van Apple. Wij hebben onvoldoende schaalgrootte.”

‘Je mag Google een factuur sturen’

En daarmee komen we op de onvermijdelijke twistappel EU-US. “Wij hebben in Europa niet de innovatieve technologiebedrijven zoals in de Verenigde Staten. ‘We’re a little bit late, but we can still rush’,” vindt Telefonica-coo Alvarez. Franco Bernabè, de topman van Telecom Italia, riep alvast op om de markt anders aan te pakken. “Er moet betaald worden voor quality of service.” Waarmee hij verwees naar de Googles van deze wereld die gratis over de netwerken heen gaan. Maar Colao van Vodafone wees hem terecht: “Het is niet illegaal om een factuur te sturen naar Google. Doe het gewoon. Je kan het altijd proberen”, merkte hij schamper op. “We hebben een slecht imago”, vat Stéphane Richard, de ceo van Orange samen: “Investeerders vinden dat we te weinig opbrengen, politici vinden dat we te veel zagen en klanten vinden dat we te duur zijn en te weinig doen voor hen.”

De enige die het aandurfde om een toekomstbeeld te schetsen was Swisscom-ceo Carsten Schloter. En die was rechtuit: “Spraak zal gratis zijn, sms zal gratis zijn, applicaties zullen gratis zijn, zelfs digitale televisie zal weldra gratis zijn. En als je jezelf niet kannibaliseert, dan zullen anderen het doen.” Volgens hem zal snelheid de enige differentiatiefactor zijn. “De gebruiker zal betalen voor de snelheid die hij ter beschikking krijgt.” En daarmee wordt een telco een leverancier van access, wat hij altijd al geweest is.

Luc Blyaert