Databases over octrooien: een onontgonnen rijkdom

Een octrooi heeft niet alleen de verdienste dat het een uitvinding beschermt. Het bevat tevens allerlei publieke beschikbare data die mits enige analyse kan dienen als waardevolle informatiebron over concurrenten.

Een octrooi heeft niet alleen de verdienste dat het een uitvinding beschermt. Het bevat tevens allerlei publieke beschikbare data die mits enige analyse kan dienen als waardevolle informatiebron over concurrenten.

In een vorig artikel gaven we enkele tips over het auteursrecht op je software. Een ander belangrijk element van je intellectuele eigendom als jonge onderneming is het octrooi. Strikt genomen kan je geen octrooi nemen op software in Europa – vandaar het gebruik van auteursrecht.

Maar een uitvinding die een ‘technisch effect’ genereert door de combinatie van een software-element en een fysiek element, kan wel worden ‘geoctrooieerd’. Een bedrijf als BePark, dat een besturingsproces voor de parkingslagbomen met behulp van een applicatie op smartphones heeft uitgewerkt, is bijvoorbeeld bezig met het nemen van een octrooi op zijn uitvinding. Er zijn trouwens tal van voorbeelden in de wereld van het mobiele internet. En natuurlijk kan voor elke hardware-uitvinding een octrooi aangevraagd worden.

Een octrooi is niet alleen een middel om vernieuwing te beschermen. Het kan ook een waardevolle bron van informatie zijn over een bedrijf, een markt of een sector. De informatie in een octrooi bevat immers gegevens van technische aard (een beschrijving van de uitvinding), maar ook juridische informatie (de omvang van de octrooibescherming) en bibliografische gegevens (namelijk de naam van de uitvinder en/of de aanvrager van het octrooi).

De vzw PICARRÉ (www.picarre.be) is gespecialiseerd in de sensibilisering van octrooi-informatie en in hulp en adviesverlening in deze. Een van haar taken is KMO’s helpen om de informatie in de octrooien te benutten door gebruik te maken van professionele en gespecialiseerde databases. De meeste databases over octrooien vrij toegankelijk, maar het gebruik ervan is helemaal niet evident voor niet-ingewijden. Dit geldt met name voor Espacenet, dat werd ontwikkeld door het Europese Octrooibureau. Dat mag echter geen reden zijn om er als bedrijf niet in te gaan spitten.

Michel Caldana, directeur van Picarré, geeft ons minstens vijf goede redenen om belangstelling te tonen voor deze octrooi-informatie, gaande van de meest elementaire behoeften tot de meest gesofisticeerde:

1. Een product, procedé, enz. beschermen. Dit is het abc van de octrooi-informatie: nagaan of uw uitvinding niet openbaar werd gemaakt in een octrooi. Deze octrooieerbaarheid analyseren is het eerste wat u moet doen voordat u stappen onderneemt om een octrooi aan te vragen. Anders zal het Octrooibureau dit voor u nagaan, maar dan bent u al enkele honderden euro kwijt.

2. Nagaan of een uitvinding vrij is van exploitatie. Ik zou mijn uitvinding willen commercialiseren, maar welke exploitatievrijheid geniet ik? “De vrijheid van exploitatie en de octrooieerbaarheid zijn niet altijd met elkaar verbonden. Het is gevaarlijk een vernieuwend product blindweg te commercialiseren omdat u kunt worden vervolgd wegens namaak.” Als het product of proces dat u wilt lanceren beschermd is door het octrooi van een derde, dan is het belangrijk na te gaan of dit octrooi nog steeds van kracht is, in welke landen en of het geldig is. “Afhankelijk van het resultaat van deze analyse zijn er verschillende scenario’s mogelijk: een licentie vragen aan de octrooihouder, een alternatieve technische oplossing zoeken om het octrooi te omzeilen, … of opgeven.”

3. Stof tot nadenken geven in het kader van een technologisch toezicht. Naast informatie over marktonderzoeken of handelstoezichten kan er relevante ‘businessinformatie’ uit de octrooidatabases gehaald worden over de laatste vernieuwingen in een marktsegment, uw concurrenten, een specifieke niche, enz.

4. De trends van een markt of technisch domein visualiseren. Door te putten uit de octrooidatabases, maken tools voor datamining en cartografische visualisatie het mogelijk een macroscopisch beeld te krijgen van alles wat er in een bepaalde sector gebeurt. “Zo is het bijvoorbeeld mogelijk een Japanse universiteit op te sporen die zich zeer actief bezighoudt met onderzoek in samenwerking met Europese bedrijven die concurreren met uw onderneming. Of een onbekend onderzoeksinstituut te vinden. Octrooi-informatie wordt dan een hulpbron om potentiële partners te identificeren”, legt Caldana uit.

5. De creatieve benadering structureren. Rusland was in de tijd van de Sovjet-Unie een pionier in de bepaling van logische modellen om strategische informatie uit octrooidatabases te halen. Welke technische oplossing heeft het mogelijk gemaakt welk soort probleem op te lossen? De Verenigde Staten hebben deze modellen vervolgens verfijnd om bepaalde ‘lessen in creativiteit’ over te brengen van de ene bedrijfssector naar de andere.

Kortom, octrooi-informatie heeft alles weg van een goudmijn! Of u nu als ingenieur uw uitvinding zo goed mogelijk wilt beschermen en ontwikkelen (punten 1 en 2) of als bedrijfsleider nieuwe groeikansen wilt aangrijpen. Of zelfs allebei.

“De octrooidatabase, een onontgonnen rijkdom” is het thema van een conferentie die het BAO op 28 november organiseert, op initiatief van de Software Cluster in Brussel.