“De Europese Unie luistert niet naar haar ondernemers”

Wil Europa morgen nog meespelen op het internationale toneel, dan moeten er dringend extra inspanningen gedaan worden voor onze ondernemers. Met die duidelijke boodschap bestookt de bekende Britse activiste Madi Sharma beleidsmakers zoals Europees Commissaris voor Ondernemen Antonio Tajani. “Als je vertrekt vanuit een verkeerde basis, hoe wil je dan dat je initiatieven succesvol zijn?” Het is geen geheim dat kleine bedrijfjes levensbelangrijk zijn voor een gezonde economie. Ze stimuleren de innovatie en tekenen voor 85 procent van de nieuwe jobs. Jammer genoeg hebben ondernemers het niet onder de markt in Europa. Niet alleen is het een hele klus om kapitaal op te halen, de wirwar aan bureaucratische regels werkt verstikkend en de belastingvoet is vaak moordend. Ceo Lorenz Bogaert van Massive Media (o.a. Netlog en Twoo), één van de voornaamste online ondernemers die ons land rijk is, twitterde onlangs nog dat Belgische entrepreneurs ’21ste-eeuwse slaven’ zijn. En dat hij enkel nog investeert in lokale start-ups wanneer ze verhuizen na een eerste ophaalronde.

Wil Europa morgen nog meespelen op het internationale toneel, dan moeten er dringend extra inspanningen gedaan worden voor onze ondernemers. Met die duidelijke boodschap bestookt de bekende Britse activiste Madi Sharma beleidsmakers zoals Europees Commissaris voor Ondernemen Antonio Tajani. “Als je vertrekt vanuit een verkeerde basis, hoe wil je dan dat je initiatieven succesvol zijn?” Het is geen geheim dat kleine bedrijfjes levensbelangrijk zijn voor een gezonde economie. Ze stimuleren de innovatie en tekenen voor 85 procent van de nieuwe jobs. Jammer genoeg hebben ondernemers het niet onder de markt in Europa. Niet alleen is het een hele klus om kapitaal op te halen, de wirwar aan bureaucratische regels werkt verstikkend en de belastingvoet is vaak moordend. Ceo Lorenz Bogaert van Massive Media (o.a. Netlog en Twoo), één van de voornaamste online ondernemers die ons land rijk is, twitterde onlangs nog dat Belgische entrepreneurs ’21ste-eeuwse slaven’ zijn. En dat hij enkel nog investeert in lokale start-ups wanneer ze verhuizen na een eerste ophaalronde.

De Britse zakenvrouw Madi Sharma kan Bogaert deels volgen. “Ik heb zelf een bedrijf opgestart in België, en nog voor je goed en wel begonnen bent moet je duizenden euro’s ophoesten en een hele stapel formulieren invullen om te bewijzen dat je ondernemer bent. Erg stimulerend is dat niet. Maar het leuke aan de Europese Unie is dat je je bedrijf kan oprichten in Londen, en runnen vanuit België. In het Verenigd Koninkrijk hoef je enkel te registreren, en ben je vertrokken. Bovendien klokken de belastingen op arbeid een stuk lager af over het Kanaal. Belgische ondernemers hoeven dus geen slaven te zijn.”

Madi Sharma staat als rasecht entrepreneur aan het hoofd van verschillende bedrijfjes binnen en buiten Groot-Brittannië, en is in die hoedanigheid ook actief voor de Sociale en Economische Commissie van de Europese Unie. “Vóór dat wetten en directieven kunnen worden goedgekeurd, moeten ze eerst bij ons passeren”, glimlacht de activiste met Indische roots. “Wij bekijken of de nieuwe regels bevorderlijk zijn voor het ondernemerschap, of ze de zaken niet erger maken, enz. Daarbij zijn we niet gelinkt aan de beleidsmakers, we doen dit op een onafhankelijke manier.”

Een recent wapenfeit van de Sociale en Economische Commissie is een nieuw webportaal voor jonge Europese ondernemers, EntrepreneurEnvoy.org. De site richt zich tot iedereen die een idee wil omzetten in realiteit, en daarbij zijn ervaringen wil delen. Daarnaast wil het portaal een belangrijke bron van informatie worden voor ondernemers in spe, en moet het een brug vormen tussen de ondernemers en de Europese beleidsmakers.

Gaat het bij ondernemen niet net om het opbouwen van bottom-up ecosystemen? We leven in een bottom-up economie, maar initiatieven zoals EntrepreneurEnvoy.org zijn steevast top-down. Je kan dus minstens vraagtekens plaatsen bij hun effectiviteit. Bovendien zijn er veel te veel websites die gelijkaardige dingen doen. Madi Sharma: “Helemaal juist, maar dit is geen site van de Europese Commissie. Het is een project voor ondernemers, door ondernemers. Stel nu eens dat we voldoende leden kunnen aantrekken en een kritische massa van ondernemers kunnen vormen. Die mensen kunnen de juiste vragen stellen, en zo wegen op het beleid. Als er geen initiatieven genomen worden, zullen de beleidsmakers zelf wel bepalen wat belangrijk is voor zakenlui, en dat willen we toch niet?”

“Het idee achter EntrepreneurEnvoy.org komt van enkele gelijkgestemde zielen die het ondernemerschap willen promoten in Europa. Dat is nodig hoor, want de scholen weten ons niet te vinden en door de internationale instellingen worden we genegeerd. Waarom? Omdat ondernemers niet in een hokje passen. En als je niet in een hokje past, dan pas je niet in het beleid. Europa luistert niet naar haar entrepreneurs.”

“Iemand als Lorenz Bogaert zou iets kunnen doen aan het status quo. In plaats van te opperen dat alles om zeep is en dat je naar de VS moet verkassen, zouden succesvolle ondernemers een voorbeeldfunctie moeten opnemen, waarbij ze jongeren bij elkaar brengen en stimuleren. Gebeurt veel te weinig. Omwille van het systeem worden jongeren simpelweg niet gestimuleerd om een idee te lanceren. Met als gevolg dat we met een massa gekwalificeerden zitten die hun ei niet kunnen leggen.”

Als er niets verandert, jagen we onze ambitieuze entrepreneurs dus gewoon weg? Sharma: “Inderdaad, als we hun leven niet flink vergemakkelijken, zullen ze steeds vaker het hazenpad kiezen. Maar om iets te kunnen doen, moeten we de beleidsmakers misschien eerst eens leren wat dat juist is, ondernemen.”

“Met entrepreneurs doel ik alvast niet op de ceo’s van de grote bedrijven. Dat zijn gewoon goed betaalde werknemers. En let’s face it: de meeste ceo’s hebben nog nooit een bedrijf opgericht, zouden niet weten hoe dat moet. Dat is een deel van het probleem. Het grote publiek denkt dat de vet betaalde topmanagers de ondernemers zijn, maar niets is minder waar.”

“Ik heb mijn huis op het spel gezet voor mijn eerste start-up. Mijn twee dochters hadden dakloos kunnen worden als ik op het verkeerde moment failliet was gegaan. Overigens IS mijn eerste bedrijfje uiteindelijk over de kop gegaan. Dat avontuur heeft me niet alleen erg veel geld gekost, ik moest nog eens 35 mensen op straat zetten ook. Mensen die niet langer konden bogen op de sociale voorzieningen. Ook dat is ondernemen hè, dat beseffen de meeste beleidsmakers niet goed. Je moet kunnen falen.”

Wat zijn de belangrijkste struikelblokken in Europa? Sharma: “Iedereen zal je zeggen de toegang tot kapitaal. En dat is zeker juist. Maar er schort ook iets aan de ondernemerscultuur. Wist je dat slechts 13 procent van de kleine tot middelgrote Europese bedrijven actief is buiten de Unie? Dat is toch hallucinant? Hoe competitief kan je zijn als je niet verder kijkt dan je eigen achtertuin?”

“En wanneer we het over cultuur hebben, is het onderwijs nooit veraf. De Commissie ‘onderzoekt’ hoe er iets kan gedaan worden aan het opwaarderen van het onderwijs over ondernemen, maar in dat proces is niet 1 entrepreneur zelf betrokken. Enkel de ambtenaren worden gehoord, enkel hun ideeën worden weerhouden. Als je vertrekt vanuit een verkeerde basis, hoe wil je dan dat je initiatieven succesvol zijn?”

In de VS bestaat er zoiets als de ‘small business act’, waarbij kleine starters positief gediscrimineerd worden. Is zoiets wenselijk bij ons? Sharma: “Dat denk ik wel. Je kan een bedrijf met een omzet van 20 miljoen euro en 150 werknemers toch niet op dezelfde manier behandelen als een bedrijfje met een omzet van enkele duizenden euro’s en 1 werknemer? Kijk eerst naar hoe bedrijven en entrepreneurs gedefinieerd worden in Europa. En buig je daarna over wat er gedaan kan worden voor de verschillende soorten ondernemingen.”

“Ik vind trouwens dat er geen sprake is van discriminatie wanneer er enkele voordelen worden toegekend aan de kleintjes. Ondernemers moeten immers kunnen werken in een klimaat dat op hun leest geschoeid is. Enkel wanneer dat het geval is kunnen ze het beste maken van hun project.”

“Toch is er al een soort van ‘small business act’ uitgewerkt binnen de Europese Commissie. Maar dat is een gemiste kans, want er wordt zelfs geen melding gemaakt van het bevoordelen van start-ups, en de meeste lidstaten weten niet eens hoe ze de directieve moeten omzetten in nationale wetgeving.”

Gelooft u Europees Commissaris voor Industrie en Ondernemen Antonio Tajani wanneer hij opwerpt dat hij het ondernemersklimaat in Europa gaat verbeteren en de voorwaarden voor starters gaat versoepelen? Sharma: “Het is hij die het verschil moet maken. Tajani heeft het intussen voor elkaar gekregen dat niet 1 maar 2 procent van het Europese budget weerhouden worden voor starters en voor ondernemers, maar uiteindelijk is er veel meer nodig. De waardevolle initiatieven moeten meteen ondersteund kunnen worden. Mensen zoals ikzelf zullen de Commissaris blijven lastigvallen met die boodschap.”

“Pas op, er worden stappen in de goede richting gezet. Maar het gaat traag. Dat komt voor een stuk omwille van de beeldvorming waar we eerder al over spraken. Er moet voldoende awareness gecreëerd worden bij de beleidsmakers. Er moet duidelijk gemaakt worden waarom er vers kapitaal nodig is, want ondernemers zullen altijd om meer geld vragen.”

Business angels opperen dat Europa geen interessante exit-mogelijkheden heeft, en dat dit de ondernemers parten speelt. Net zoals er te weinig grote spelers zijn om de kleintjes op te slokken. Sharma: “Goh, is dat zo? Ik hoorde pas een reportage op de BBC waarin er gesteld werd dat bedrijven in Europa niet lang genoeg groeien, en te snel verkopen. Dat is dus de tegenovergestelde beweging. Opnieuw krijg je hier het verhaal van de ondernemerscultuur en van het onderwijs. Hebben ze je ooit geleerd op school dat je een bedrijf moet opstarten om het te verkopen? Mij alvast niet.”

“Nochtans is het zo. Je gaat niet van start met het idee om ze te houden, neen, je bouwt je zaak uit met een mogelijke verkoop in het achterhoofd. En met het geld dat je ophaalt, kan je je volgende onderneming oprichten. Dat is in Europa niet anders dan in de VS.”

“Hoe vaak wordt er een beeld geschetst van een ondernemer die na een succesvolle verkoop op een strand gaat liggen? Ik kan je verzekeren: succesvolle zakenmensen gaan niet op een strand liggen. Ook niet wanneer ze net een goeie deal afgerond hebben. Echte entrepreneurs willen maar één ding, en dat is hun ideeën omgezet zien in iets concreets.”