Voor het eerst hebben Belgische start-ups en scale-ups samen meer dan één miljard euro opgehaald. Het is ook de eerste keer dat Waalse bedrijven meer geld ophalen dan Vlaamse.
2020 was goed voor 1,003 miljard euro aan investeringen. Dat is niet alleen een flinke stijging ten opzichte van de 701 miljoen euro in 2019, het is een tienvoud ten opzichte van amper acht jaar geleden (97 miljoen euro in 2013).
De grootste kapitaalrondes waren voor UnifiedPost, Collibra en Nyxoah. Het oudste bedrijf dat geld ophaalde dit jaar was Televic. Het jongste was OVVI Diagnostics dat dit jaar pas werd opgericht en al 18 miljoen euro ophaalde.
De cijfers zijn afkomstig van Omar Mohout, Entrepreneurship Fellow bij Sirris die al jaren investeringen volgt bij meer dan drieduizend Belgische bedrijven. De definitie van startup komt neer op een digitaal productbedrijf (geen dienst) die schaalbaar is. Biotech of materiaalinnovatie wordt niet meegeteld. Een scaleup is daarbij een bedrijf met minstens tien medewerkers, een filiaal in het buitenland en een series A kapitaalronde van een miljoen euro of meer.
PMV, LRM en Volta Ventures waren de actiefste investeerders. Index Ventures, B-to-v Partners en Peak Capital waren de actiefste buitenlandste investeerders. 48 procent van de investeringen waren een series B of later. 33 procent is te danken aan een beursgang (IPO). Series A was goed voor 11 procent en seed kapitaalrondes voor 4 procent van het totaalbedrag.
Mohout ziet een bijzonder momentum. ‘Technologie verandert de wereld. Je kan vanuit je slaapkamer AI-toepassingen ontwikkelen en een wereldbedrijf op poten kan zetten. Samen met de beschikbaarheid van cloud computing en SaaS maakt dat de drempel voor innovatie en om te ondernemen is gezakt.’ Dat in combinatie met geld geeft volgens Mohout een ‘perfect storm’ om een nieuw record neer te zetten.
Corona
Het recordjaar 2020 staat in opmerkelijk contrast met hoe beperkt we dit jaar hebben geleefd. Maar ook startups en scaleups hebben de impact gevoeld. ‘Zonder Corona had dit waarschijnlijk meer geweest zijn, niet in bedragen maar wel in aantal bedrijven. Het virus treft vooral de early stage investeringen, zoals startups die scaleups willen worden. Het aantal bedrijven met een series A kapitaalronde ligt dit jaar twintig procent lager, die bedrijven hebben klappen gekregen.’
Mohout trekt de parallel met de grote technologiebedrijven. ‘Facebook, Amazon en Apple zijn hier sterker uitgekomen, de kleintjes hebben het moeilijker.’
Wallonië
Een andere opvallende trend is dat bedrijven in Wallonië 46 procent van de investeringen ophalen, tegenover 33 procent in Vlaanderen. Het is de eerste keer dat Waalse bedrijven beter scoren. Mohout nuanceert dat dit vooral te danken is aan Nyxoah en UnifiedPost die beiden naar de beurs trokken en zo veel kapitaal ophaalden.
‘Waals-Brabant presteert heel goed. Kijk je naar het oude brabant, inclusief Brussel en Vlaams-Brabant, dan is dat een topregio.’ Al doet ook Oost-Vlaanderen het niet slecht. La Hulpe, Brussel en Gent zijn de steden waar het meeste kapitaal is opgehaald.
Wat ook meespeelt is het parcours van de afgelopen tien jaar. ‘Het duurt 7-10 jaar om een bedrijf van een zekere omvang op te bouwen. Collibra is van 2008, Showpad vn 2011, dat zijn bedrijven die toen geld konden ophalen en vandaag bloeien.’
Beursplannen
Tegelijk was een beursgang lange tijd niet de plaats om geld op te halen stelt Mohout, vandaag is dat anders. ‘Als we biotech of buitenlandse bedrijven die in België noteren buiten beschouwing laten, dan is de laatste echte beursgang van 2010, tot dit jaar. Nu zie je dat publiek gaan opnieuw een optie is. Het beursklimaat is goed en dat maakt dat een optie die jaren werd genegeerd nu een extra boost geeft wanneer er twee bedrijven gebruik van maken.’
Risico
Maar hoewel ons land enkele succesverhalen kent, blijft het vooral hoog mikken in de hoop succesvol te worden. Veel geld ophalen is belangrijk, maar het blijft risicokapitaal bij bedrijven die in de eerste plaats dominant moeten worden, voor ze effectief winstgevend worden.
‘Het blijft een hoog risico. Er zijn bedrijven die 10-20 miljoen euro hebben opgehaald, naar de VS trekken en mislukken. Een bedrijf als Collibra is wel een succes, maar er zijn er anderen die fortuinen hebben verspeeld door een mislukte expansie.’
‘In het digitaal landschap is het vaak winner takes (almost) all,’ zegt hij. De omgeving waar een bedrijf als UnifiedPost actief is, daar is geen ruimte voor vijftig spelers, hooguit een drietal. Net zoals er maar een handvol bedrijven zijn om afhaalmenu’s te leveren. Voor zulke bedrijven is het extreem belangrijk om een toppositie in te nemen. In de eerste plaats gaat het om expansie, dan pas om winstgevend worden vanuit die positie.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier