Wat zijn de voornaamste start-up killers?

Er is niet iets zoals één reden waarom start-ups ten onder gaan. Elke ‘dood’ wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren. Leo Exter somt vijf belangrijke killers op, en licht toe hoe je ze kan omzijlen.

Start-ups zijn kwetsbare wezens. Er zijn er zelfs niet verder geraken dan de ideeënfase. Sommige gooien het bijltje er bij neer wanneer hun prototype klaar is, en anderen crashen , ondanks de miljoenen die ze hebben opgehaald en honderdduizenden tevreden klanten.

Er is niet iets zoals één reden waarom start-ups ten onder gaan. Elke dood is uniek en wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren. Toen de dinosauriërs nog op aarde ronddoolden (zowat 10 jaar geleden) ging de starter waarvoor ik zelf werkte kopje onder omdat hij:

• De sector waarin hij actief was onvoldoende kende
• Zich te snel op de markt begeven had
• Zich onvoldoende had aangepast (‘pivot’)
• En te snel te veel geld had opgehaald en te veel mensen in dienst genomen had

Honderden online artikels proberen te analyseren waarom start-ups ten onder gaan (hier is een degelijk voorbeeld , en hier is er nog een).

Honderden andere teksten van founders beschrijven erg gedetailleerd hoe hun start-ups aan hun einde kwamen. Als je in een morbide bui bent, moet je maar eens een paar uur op zoek gaan naar deze posts – je kan er veel uit leren.

Hier is alvast mijn persoonlijke ‘top vijf’ van start-up killers, en enkele hints om je start-up ervoor te behoeden.

Gebrek aan vertrouwen is start-up killer numero uno. Ik heb al tientallen goede ideeën gezien waar nooit iets van gekomen is omdat de potentiële ondernemers het lef niet hadden om door te zetten, of omdat ze niet voluit durfden te gaan.

Wat is de oplossing? Praat met mensen! Ik blijf het herhalen: praat met mensen. De kans is groot dat je iemand vindt die je product kan vermarkten of verkopen, als je dat zelf niet kan. En ook al krijg je weinig écht zinvol advies, je zelfvertrouwen zal een flinke boost krijgen (of je krijgt een vroegtijdige waarschuwing als je start-up een doodgeboren kind is).

Gebrek aan kennis van zaken is dodelijk. Een bedrijf is als een mechanisch horloge: als een van de onderdelen (sales, marketing, productdesign, human resources, financiën, boekhouding, juridische afdeling) stuk gaat, staat alles stil.

Wat is de oplossing? Een ‘shortcut’ is er jammer genoeg niet. De meeste content op het internet is oppervlakkig, en biedt je niet de praktische kennis die je nodig hebt. Wat je wel kan doen is dingen leren door het volgen van opleidingen.

De meeste zijn nogal theoretisch, maar probeer eens op Boostcamp in Wallonië en in Brussel. Voor een inleiding tot everything Lean Startup, surf je hierheen, en voor het financiële verhaal rond start-ups is er deze site.

De enige waterdichte manier om alles te leren wat je moet weten is ofwel zelf een bedrijf opstarten, ofwel gaan werken in een zaak die zo klein is dat je goed zicht hebt op alle aspecten die van belang zijn.

‘Pivotten’ (to pivot) in het jargon van de lean start-ups betekent de richting van je bedrijf veranderen rond een van de volgende drie pijlers: klanten (zelfde probleem oplossen voor andere klanten), probleem (zelfde klanten, maar een ander probleem oplossen) en mogelijkheden (zoek één ding dat werkt en verander het hele bedrijf in functie daarvan).

Waarom je zou pivotten? Wanneer je geconfronteerd wordt met de échte markt, gebeuren er sowieso dingen die je nooit had kunnen voorzien. Daar hou je beter rekening mee.

Als de verkoop van je stukje software niet zo snel gaat als je had gepland, en je geld bijna op is, zou je het als een component kunnen aanbieden voor de oplossing van een andere speler, bijvoorbeeld, als plug in. In plaats van rechtstreeks te verkopen aan klanten, verkoop je dan aan een reseller of spits je je gewoon volledig toe op ontwikkeling, en dit vereist een heel andere soort organisatie/vaardigheden.

De start-up waar ik indertijd voor werkte, pivotte niet snel genoeg – en het geld raakte op (daarover later meer).

Enkel aan het geld denken is geen goed idee, want bij ondernemerschap draait niet om geld. Je moet doen waar je je goed bij voelt, met de mensen die je daarvoor uitgekozen hebt. Wanneer je dingen begint te doen die niet meer juist aanvoelen, dan is er een fundamenteel probleem.

Ik heb projecten zien desintegreren omdat er zo veel gesleuteld werd aan de oorspronkelijke formule dat de initiatiefnemers alle interesse verloren. En tegen die tijd is het meestal te laat om de knop nog om te draaien. Te veel pivoteren kan dus ook nadelige gevolgen hebben.

Wat is de oplossing? Bepaal voor je van start gaat wat je juist wil bereiken. Een wereldverbeteraar zijn, er voor zorgen dat je je financieel geen zorgen meer hoeft te maken, van je hobby je beroep maken? Schrijf het op, en herlees het nog eens voor dat je begint te ‘pivotten’.

Te weinig uithoudingsvermogen kan fataal zijn, want pivotten kost tijd. Je hebt uithoudingsvermogen nodig om je lang genoeg te overleven, en je bedrijf écht op de rails te krijgen. Eer het zo ver is, mag je toch al rekenen op drie fundamentele en tijdverslindende pivots. Het is niet aan iedereen gegeven om daar mee om te gaan.

Wat is de oplossing? Probeer hoe dan ook wat geld op te halen. 50.000 euro mag dan wel volstaan om een prototype te bouwen, wanneer je begint te sleutelen aan je formule zal er extra kapitaal nodig zijn en moet je nogmaals de hort op.

Zoek ook een co-founder. Al dat werk gaat nu eenmaal sneller als je met twee bent, en een klankbord dat je nog wat emotioneel ondersteunt ook, is geen overbodige luxe. Hoe je een geschikte co-founder zoekt? Daar hebben we al een artikel aan gewijd op deze site!

Timing is o zo belangrijk! De opkomende vloed zuigt alle boten mee, en dat is zeker het geval bij start-ups. Hou er rekening mee dat, wanneer een trend in de mainstreammedia komt, het vet al van de soep is. Hoeveel Instagram-clones zijn er ontstaan in het kielzog van het origineel? Allemaal zijn ze gedoemd. Vandaag is het hot in de Belgische it-sector om iets te doen in de hr-sfeer, denk maar aan Yambla en aan Wellevue. Er is nog wat ruimte, maar haast je toch maar!

Wat is de oplossing? Lees veel, ontmoet interessante mensen en denk na. Wanneer een topic al op TechCrunch of bij Data News is gepasseerd, dan is het al te laat. Als je met de juiste mensen had gepraat, dan wist je het bovengenoemde hr-nieuws een jaar geleden al.

Ken je sector, en ken je beroep. Tracht te achterhalen wat er nog ontbreekt, en wat the next big thing gaat worden. Lees dus sciencefiction – de ideeën liggen er voor het grijpen (mijn persoonlijke favoriet is Bruce Sterling).

Om af te ronden misschien nog deze bedenking: risico’s zijn wel inherent aan start-ups, maar ze zijn eigenlijk irrelevant.

Als de risico’s je storen, start dan geen bedrijf op. Als je start-up voorbestemd is om te sterven, dan zal hij dat doen op een unieke, speciale, spectaculaire en hopelijk leerrijke manier.

Dus ga ervoor, en de pot op met die start-up killers!

Leo Exter is de man achter Westartup, een netwerk van meer dan 2.000 ondernemers, mentors en investeerders. Hij is ook partner bij HealthStartup, een Europese community van technologiebedrijfjes actief in de healthsector, en coach bij de Boostcamp-accelerator van het MIC Brussels. In zijn vrije uurtjes houdt hij zich bezig met het organiseren van het Startup Weekend in ons land, Bizcamp Belgium en BetaInvest.