België-India: vormt robotisering een bedreiging voor het klassieke outsourcingsmodel?

Vorige week bracht het Belgisch koningspaar een bezoek aan India, in het kader van de zeventigste verjaardag van de diplomatieke betrekkingen tussen India en België. Guy Jeurissen, die de delegatie vergezelde, bespreekt of robotisering een bedreiging vormt voor het klassieke outsourcingsmodel in de IT-dienstverlening.

Sinds de jaren 70 heeft in India de IT-dienstverlening een hoge vlucht genomen, ingegeven door het enorme arbeidspotentieel, een groot aantal hoger opgeleiden en de relatief lage lonen. De laatste jaren zijn echter de ontwikkelingen op het gebied van robotisering van processen in een stroomversnelling geraakt. Hoe lang blijft het outsourcen van businessprocessen naar India nog lucratief?

Op uitnodiging van de Indiase president Ram Nath Kovind brachten Koning Filip en Koningin Mathilde van België vorige week een staatsbezoek aan India. Dat stond in het teken van de 70-jarige verjaardag van de betrekkingen tussen India en België. Dat er sprake is van een sterke economische band blijkt uit het feit dat België de tweede grootste handelspartner van India in goederen in de Europese Unie is, en India de tweede grootste exportbestemming van België buiten de EU. In India zijn 160 Belgische bedrijven actief en in België 80 Indiase. Dat het daarbij om diamanten gaat, zal niemand verbazen. Maar ook op terreinen zoals informatietechnologie, biotechnologie, geneesmiddelen en hernieuwbare energie ontmoeten de landen elkaar.

India behoort tot de snelst groeiende economieën ter wereld; door het enorme arbeidspotentieel, een groot aantal hoger opgeleiden en de relatief lage lonen zijn ondernemingen in staat om snel betaalbare groepen academisch geschoolde medewerkers te activeren. Dat heeft vooral de Indiase bedrijven in de IT-sector tot bloei gebracht en ze de afgelopen jaren tot belangrijke marktpartijen gemaakt in de Verenigde Staten en Europa. De hoge kwaliteit van hun dienstverlening heeft vele westerse bedrijven doen besluiten de eigen IT- en businessprocessen te outsourcen naar India. De vaak oude familiebedrijven zijn geëvolueerd tot moderne multinationals die hun maatschappelijke verantwoordelijkheden nemen.

Hun succes heeft ze niet op hun lauweren doen rusten: een continue stroom aan innovaties heeft Indiase IT-bedrijven inmiddels een straatlengte voorsprong gegeven op de gevestigde orde. Hun dienstverlening beperkt zich allang niet meer tot operationele zaken: ze helpen westerse bedrijven bij het transformatieproces naar een digital enterprise, het structureren van de IT-architectuur, en het ontwerpen van nieuwe diensten en optimale customer experiences.

Een van de meest in het oog springende ontwikkelingen is de robotisering van administratieve processen. Grote volumes herhaalbare menselijke handelingen gaan voortaan verricht worden door softwarematige robots. De ‘administratief medewerker’ kan worden bijgezet bij de oude ambachten, naast de klompenmaker, de videotheker en de 24-uurs fotoservice. Een proces dat zich al geleidelijk aan het voltrekken is.

Maar als juist de inzet van vele menselijke handelingen het aantrekkelijk maakt om bedrijfsprocessen onder te brengen in een lagelonenland, wat betekent robotisering dan voor de Indiase bedrijven? Gaan de westerse bedrijven massaal hun contracten opzeggen omdat ze de kosten zelf met robotisering dramatisch kunnen verlagen?

Er zullen ongetwijfeld bedrijven zijn die dat gaan doen. Maar zoals al eerder gezegd zijn het niet alleen de goedkope arbeidskrachten die outsourcing in India aantrekkelijk maken. De kracht van innovatie en de groeiende consultancyrol van de Indiase providers bij digitale transformatie spelen een minstens zo belangrijke rol. De IT-bedrijven hebben deze revolutie voorzien; er is een arsenaal aan tools en platformen ontwikkeld dat Robotic Process Automation (RPA) snel en zeker kan realiseren.

Ze kunnen de klanten aanbieden de robotisering van hun processen te ontwerpen, te testen en te implementeren in de systemen die immers toch al op hun machines draaien. Ze stellen bovendien hun onderzoek, kennis en opgedane ervaring ter beschikking. Niet alleen op het vlak van RPA, maar ook op dat van bijvoorbeeld machine learning en artificiële intelligentie.

Hier is de analogie te zien met eerdere evoluties in de IT-wereld: de voorsprong die Indiase bedrijven hebben opgebouwd op IT-gebied biedt telkens opnieuw voordelen voor de klanten – en zorgt dat outsourcing met een technologiepartner uit India aantrekkelijk blijft.

Al in maart 2016 werd in een gezamenlijke verklaring onder meer bekend gemaakt dat gewerkt wordt aan de uitbreiding van een bestaande samenwerkingsovereenkomst op het vlak van ICT en Elektronica. Daarmee moet de scope verbreed worden naar e-bestuur/mobiel bestuur, cyberveiligheid, afspraken tussen onderzoeksinstituten, onderwijs en training, en projecten zoals bijvoorbeeld Smart Cities.

Hoewel ICT een belangrijke component van de samenwerking vormt, bleek op de verschillende evenementen rond het staatsbezoek eens te meer dat er in vele sectoren opportuniteiten zijn voor grote en kleine Belgische ondernemers – denk daarbij aan duurzame energie en healthcare.

Volgens becijferingen van de Indiase overheid leeft ongeveer een kwart van de 1,3 miljard inwoners van het immense land in relatieve welvaart – dat impliceert dat de vraag (denk aan zorg, maar ook aan kleine zonnepaneleninstallaties en draadloos internet) van 975 miljoen inwoners de komende jaren enorm zal toenemen. De al 70 jaar oude samenwerking tussen België en India zal in de toekomst evolueren van een geëffend pad tot een autosnelweg.