Geen enkele technologie werd zo snel door de Vlaming opgepikt als kunstmatige intelligentie. Op een jaar tijd heeft een derde van de Vlamingen al AI uitgetest om tekst, beeld of geluid te genereren. Dat moet blijken uit de Digimeter van imec.
De AI-hype is in 2023 ver en breed uitgevlogen, schrijft imec na zijn jaarlijkse bevolkingsonderzoek. Zo’n 80% van de Vlamingen leerde vorig jaar generatieve AI-toepassingen kennen, een derde heeft ze ook gebruikt.
Dat is een opvallende groei, en eentje die nog niet eerder gezien werd, zegt professor Lieven De Marez, die voor imec het onderzoek leidt: ‘We hebben de voorbije jaren drie golven van digitale transformatie gezien. In de jaren negentig had je de intrede van het internet bij het grote publiek. Daarna kwam er de smartphone. En nu hebben we een derde golf met AI. Die zagen we al een tijdje aankomen, maar ze is in 2023 aan land gekomen in Vlaanderen. ChatGPT heeft AI tastbaar gemaakt voor veel mensen.’
ChatGPT
Vraag je aan Vlamingen of ze het begrip AI kennen, dan zegt 90% ja, zo blijkt uit de Digimeter, 57% zou het begrip ook kunnen uitleggen, een stijging van 14% tegenover vorig jaar. In de praktijk gaat het dan wel vooral om toepassingen als ChatGPT. ‘Dat is voor veel Vlamingen wat AI is,’ aldus De Marez.
Maar gebruiken Vlamingen die technologie ook? 34% zegt ze al eens getest te hebben, voor 18% van de ondervraagden vormt AI ondertussen zelfs een onderdeel van hun dagelijkse leven. Die ‘gewoontegebruikers’ zijn nog talrijker in het jongere segment van 18- tot 24-jarigen. Daar gebruikt 42% zowat dagelijks AI. De snelheid waarmee de bekendheid met, en adoptie van, AI groeit is daarmee ongekend. ‘Het is niet moeilijk om nieuwe technologie op de markt te brengen die de early adopters bekoort’, zegt professor De Marez daarover, ‘maar echte impact heb je pas als je die kloof van 12 tot 15% van de samenleving bereikt. Dat is het kritische punt om meer te worden dan ‘iets niche voor geeks’. En daar is AI al heel snel. Op minder dan een jaar heeft het 18% gebruikers. Netflix had 3,5 jaar nodig om dat kritische punt te bereiken, een platform als TikTok zes jaar.’
Angst
Dat maakt ook de mogelijke disruptie door AI groter, merkt De Marez op. Waar verschillende sectoren meestal een paar jaar hadden om zich voor te bereiden op bijvoorbeeld de komst van streaming, is die tijd er met de komst van AI niet. Het betekent onder meer dat 35% van de ondervraagden vreest dat zijn of haar job door AI in gevaar komt. Ook opvallend: 64% is bang om het verschil niet te zien tussen wat door mens of AI is gemaakt. Het gaat dan bijvoorbeeld ook om de vraag of je met een chatbot dan wel met een echte mens op de helpdesk praat.
Ook bij andere technologieën hebben we steeds meer vragen. Meer dan de helft, 56%, maakt zich bijvoorbeeld zorgen over zijn of haar online privacy. 40% vindt van zichzelf dat ze te veel tijd op smartphones doorbrengen.
Digitale kloof
Technologische adoptie is de voorbije jaren aan een rotvaart omhoog gegaan, met online dienstverlening voor alles van overheidsadministratie en vriendengroepen tot sport en winkelen, maar lang niet iedereen gaat daar volop in mee, zegt De Marez. ‘Het belang van de smartphone stijgt, maar dat betekent niet dat iedereen digitaal is. We gaan integendeel soms wat gas terugnemen,’ legt hij uit. Zowat de helft van de Vlamingen (49%) is een zogeheten hybride gebruiker van diensten. Dat is 8% meer dan een jaar eerder. Het gaat om mensen die bijvoorbeeld wel online winkelen, maar toch ook fysiek boodschappen willen doen. Ze willen met andere woorden niet puur online leven. ‘We willen een mix van beiden’, zegt De Marez, ‘deels omdat we mediawijzer worden. Men is zich bewust van de gevaren van online. Het tech-optimisme kreeg in de vorige editie van de Digimeter een duik, en die is nog niet hersteld.’
Ook de digitale kloof blijft, en dan vooral gevoelsmatig. Voor 51% van de ondervraagden gaat het bijvoorbeeld allemaal wat snel. ‘Ze trappen op hun adem’, zegt De Marez, ‘omdat na de digitale versnelling tijdens de covid-periode, er alweer een nieuwe acceleratie komt met AI-tools.’ De ene evolutie is nog niet helemaal voorbij, of de volgende staat daar al, en die snelheid maakt het voor veel Vlamingen moeilijk om bij te benen.
Optimistisch
Er is dus een dalend techno-optimisme, maar al bij al blijft de Vlaming wel overwegend positief ten aanzien van technologie. Zo’n 68% van de ondervraagden geeft aan dat digitale technologieën hun leven makkelijker maken, tegenover 15% die technologie niet vertrouwt. De Marez: ‘We zijn onze naïviteit ten opzichte van technologie kwijt. Er is nu meer techno-realisme. We zijn wel geïnteresseerd in nieuwe technologieën, maar er is geen blinde verliefdheid.’
Imecs Digimeter is een jaarlijkse bevraging bij een representatieve staal van 1.500 Vlamingen van 18 jaar en ouder. Die wordt gecombineerd met een panel dat smartphonegebruik logt. De bevraging wil de adoptie en het gebruik van technologie in Vlaanderen meten, alsook de gevoelens die mensen daarover hebben.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier