In Antwerpen is De Lijn gestart met praktijktesten van het onlangs aangekondigde AI-rijhulpsysteem voor trams. Uit het proefproject, dat nu op de openbare weg de laatste tests ondergaat, zal moeten blijken of het systeem in de toekomst ongevallen kan verhelpen voorkomen.
Het nieuwe systeem van het Gentse technologiebedrijf OTIV brengt met behulp van camera’s en sensoren in kaart wat er zich rond een tram afspeelt. De software detecteert obstakels en schat risico’s in, waarna eventueel een waarschuwing aan de trambestuurder kan volgen. Die laatste heeft wel nog steeds het laatste woord en kan de waarschuwing ‘overrulen’ als er toch niets aan de hand blijkt.
De trambestuurders die deelnemen aan de praktijktesten, hebben zich vrijwillig opgegeven voor het project. Ze dragen tijdens de testritten meetinstrumenten die hun hersenactiviteit, oogactiviteit, stressniveau en hartslag registreren. Daar kunnen de bij het project betrokken onderzoekers dan weer mee aan de slag om de impact van het systeem op de alertheid en werkbelasting van bestuurders na te gaan.
Copiloot
‘Het is eigenlijk een soort digitale copiloot die we bij de bestuurder zetten’, zegt Vlaams minister van Mobiliteit Annick De Ridder (N-VA). ‘Die moet ervoor zorgen dat de bestuurder veel sneller kan reageren als er zich calamiteiten of obstakels voordoen. Onze chauffeurs rijden al heel veilig, maar er gebeuren nog ongevallen. In slechts 2,5 procent van de gevallen is De Lijn – deels dan nog – verantwoordelijk, meestal gaat het om fouten van andere mensen die zich in het verkeer begeven. Alles wat kan helpen om de bestuurder nog sneller te laten reageren op zo’n situatie is welkom.’
De deelnemende chauffeurs vinden het nog wat vroeg om al een oordeel te vellen. “Ik vermoed dat het vooral onervaren chauffeurs kan helpen, of in bepaalde omstandigheden van slechte zichtbaarheid zoals mist en regen”, zegt trambestuurder Yves Ielegems wel. “Beginnende bestuurders moeten op zo veel tegelijkertijd leren letten, dat dit wel een hulpmiddel kan zijn. Ervaren bestuurders hebben al een soort zesde zintuig gecreëerd waarmee ze heel veel vooraf kunnen inschatten.”
Het systeem zou ook nog wat finetuning kunnen gebruiken. “Soms waarschuwt het voor een paal of een boom en dan moet ik het systeem natuurlijk onderdrukken”, zegt Ielegems. “Het is ook een algemeen signaal, het systeem zegt niet precies waarvoor het waarschuwt, al is dat in de praktijk natuurlijk meestal wel meteen duidelijk. Men heeft ons trouwens gevraagd om input te leveren aan de ontwikkelaars op basis van wat we ervaren.”
Het doel van het project is om tot 20 procent minder tramongevallen te komen. Bestuurders volledig vervangen is nog niet meteen de bedoeling. “We moeten daar wel realistisch in zijn: zeker voor trams zal dat ooit wel gebeuren”, denkt Ielegems. “Maar voorlopig is dat volgens mij niet aan de orde, gezien de complexe verkeerssituaties, zeker hier in Antwerpen.”