De site van de onlangs failliet verklaarde BelGaN-chipfabriek krijgt een doorstart. Investeerder Herwig Van Hove wil er een fabriek ontwikkelen die zich richt op fotonica: chips die gebruikmaken van licht om data te verwerken en door te geven.
De nieuwe fabriek zal zich vooral toeleggen op het samenbrengen en verwerken van die chips. Het gaat om een investering van meer dan 200 miljoen euro.
BelGaN ging vorig jaar failliet. Het personeel – zowat 440 mensen – verloor zijn job en de machines werden geliquideerd. Maar de enorme cleanrooms van de site in Oudenaarde – samen goed voor meer dan 10.000 m² – werden door Thema Foundries BV opgekocht, zo bevestigt Belga. Die partij wil de fabriek ombouwen tot Europa’s eerste ‘volwaardige productie- en dienstencentrum voor geïntegreerde fotonica’. Dat type chips gebruikt lichtdeeltjes (fotonen) in plaats van elektronen om informatie te transporteren en te verwerken. Dat moet snellere en energiezuinigere chips opleveren.
Geen enkel ernstig overnamebod: Belgische chipfabrikant BelGaN gaat definitief dicht
Die eigenschappen zijn bijzonder relevant voor datacenters en toepassingen in artificiële intelligentie, twee sectoren die vandaag kampen met een explosieve toename van het energieverbruik. Volgens Thema Foundries kan geïntegreerde fotonica daar een sleutelrol spelen. ‘De energiebehoefte van datacenters is wereldwijd een probleem geworden. Fotonische chips kunnen dat patroon doorbreken’, klinkt het bij het bedrijf.
Regionale samenwerking
Thema Foundries gaat voor zijn ontwikkeling samenwerken met enkele zwaargewichten. Imec, wereldleider in nano-elektronica, levert technologische ondersteuning. New Photonics voorziet geavanceerde lasertechnologie die cruciaal is voor fotonische toepassingen. En ook de Universiteit Gent, via haar onderzoeksgroep Fotonica, is betrokken.
Onderzoekscentrum imec omschrijft de doorstart als een kans met hoge inzet. Volgens Gert Bergen, Senior Vice President Corporate Development, zal het succes afhangen van hoe snel het nieuwe bedrijf een klantenbasis weet uit te bouwen. ‘Een chipfabriek leeft of sterft door de mate waarin processen optimaal worden afgestemd op klanten. Zonder voldoende schaal en omzet is er geen toekomst’, zegt hij.
Vlaanderen beschikt over sterke fotonicalabs aan de UGent en de VUB, maar ook bij imec (het Vlaams onderzoekscentrum voor nano-elektronica en digitale technologie). Een gespecialiseerde productiesite ontbreekt echter nog. ‘Dit is een unieke opportuniteit. Zulke kansen doen zich in Europa nauwelijks voor’, zegt Bergen nog.
Primeur in Europa
Wereldwijd bestaan er al een tiental industriële productielijnen voor fotonische chips, vooral in de Verenigde Staten en Azië. Europa moet het voorlopig stellen met onderzoeksfaciliteiten en pilootlijnen, al zijn er een tweetal initiatieven om dergelijke fotonische chips te produceren in bestaande productielijnen voor elektronische chips. ‘Europa hinkt industrieel achterop in deze technologie, dit initiatief kan een inhaalbeweging betekenen’, zegt fotonica-expert Roel Baets (UGent/imec). ‘Een industriële fabriek die zich volledig op fotonica richt, die hebben we hier nog niet. Als dit project van de grond komt, is het een primeur.’
Tegelijk benadrukt hij dat de weg bezaaid is met uitdagingen. Het bouwen van een nieuwe chipfabriek vraagt zware investeringen in gespecialiseerde machines en infrastructuur, ook als het clean-roomgebouw er al staat. Ook het vinden van voldoende geschoold personeel wordt een uitdaging. ‘De complexiteit is groot en de kosten hoog. Dit vergt een lange adem en heel veel visie.’
Baets ziet het initiatief als een aangename verrassing. ‘Dit soort projecten komt meestal vanuit gevestigde spelers of vanuit Azië. Dat er hier in Vlaanderen iemand de durf heeft om dit te proberen, is opmerkelijk.’ Hij wijst er wel op dat succes niet gegarandeerd is. ‘De risico’s zijn aanzienlijk. Maar zonder durf en visie krijg je dit niet van de grond.’
Als de plannen slagen, kan Vlaanderen volgens Baets een sleutelrol opnemen in een domein waar Europa tot nu toe industrieel achteroploopt. ‘We hebben niet de illusie dat we op korte termijn de Amerikanen of de Aziaten voorbijsteken. Maar we kunnen wel een deel van de waardeketen verankeren in Europa. Dat zou van groot strategisch belang zijn.’
Chips Act
De sluiting werd destijds door experts omschreven als een drama voor een sector die wereldwijd in transformatie is. Europa probeert met de zogeheten EU Chips Act een grotere rol op te nemen in de halfgeleiderindustrie en minder afhankelijk te worden van Aziatische en Amerikaanse spelers.
Binnenkort weer chipproductie op BelGaN-site? Overnemer wil fors investeren
De financiering van Thema Foundries wordt gedragen door een groep Europese investeerders. Hoeveel er exact geïnvesteerd wordt, is niet duidelijk, maar kenners van de sector schatten dat het al snel om honderden miljoenen euro gaat en curatoren kozen de nieuwkomer omwille van zijn goede kaarten.