De ICT-sector kent zijn laagste groeicijfer in jaren maar het ergste is misschien voorbij. Dat moet blijken uit de jaarlijkse conjunctuuranalyse van technologiefederatie Agoria. Die kijkt voor het eerst ook naar de impact van kunstmatige intelligentie.
Met zijn conjunctuuranalyse wil Agoria schetsen hoe het er in de sector aan toe gaat, op basis van indicatoren zoals de economische activiteit en de tewerkstelling. En die indicatoren stonden het voorbije jaar in het rood. 2024 was een rampjaar voor de Belgische economie. Onder meer door de sluiting van Audi, Van Hool en chipmaker Belgam gingen er op een jaar tijd 6.000 jobs weg uit ons land.
Op één jaar tijd zesduizend banen weg uit Belgische technologiesector
Zijn we ondertussen uit dat dal aan het klimmen? Het antwoord is: misschien een beetje. Ook dit jaar zit de maakindustrie in ons land nog in een recessie. Telecom en IT-diensten zijn dan wel positiever. Zij tonen een groei van respectievelijk 1,5% en 2,5%. Al moet je dat in context bekijken. ‘Dat zijn de laagste groeicijfers sinds 2014,’ zegt Patrick Slaets van de studiedienst van Agoria. ‘Historisch gezien groeit ICT-sector gemiddeld met zo’n 5%. De huidige cijfers wijzen erop dat de sector, net als de maakindustrie, lijdt onder het feit dat investeringen internationaal terugvallen.’
Investeringen
Terwijl investeringen in de totale Belgische economie tijdens de eerste helft van 2025 terugliepen met 1,9%, ging het in de technologische sector om een daling met 9,9 procent. Voor het terugvallen van die investeringen ziet Agoria meerdere redenen. Zo is de concurrentiepositie van België de laatste jaren wat gezakt, mede door de energiecrisis naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne. Ook Amerikaans president Trump en diens tarieven leiden tot aanhoudende onzekerheid, met alle gevolgen van dien voor het investeringsklimaat.
‘De IT-sector is de kanarie in de koolmijn,’ zegt Maarten Colson, hoofd van de studiedienst van Agoria, daarover. ‘Als het niet goed gaat in onze sector, is dat slecht voor de rest van de economie. Deze sector moet de technologische oplossingen leveren om te innoveren in andere sectoren, zoals groene energie en digitaal ondernemen.’
Vacatures
In die IT-sector ziet Agoria voor het eerst in lang overigens een daling van de openstaande vacatures. Die liggen nu op zo’n veertienduizend. De bedrijven die al jaren over de ‘war for talent’ spreken, zien dat mogelijk als een positief signaal, maar het wijst ook op een daling van de vraag naar arbeid, merkt Slaets op: ‘Dat is een mes dat aan twee kanten snijdt’. Onder meer de hogere loonkost tegenover de omringende landen speelt ons hier parten, zegt Agoria.
Wat is het effect van AI op dat alles? Zijn we al massaal jobs aan het verliezen aan ChatGPT? Agoria probeert de vraag te beantwoorden met een onderzoek bij 402 leidinggevenden in ons land. Daaruit blijkt dat zeven op de tien technologiebedrijven al experimenteren met AI, maar dat de grote meerderheid (80%) AI nog niet structureel gebruikt. Met die AI bedoelt men hier bovendien de brede definitie van kunstmatige intelligentie. Dat kan dus gaan om een tool die je op de klantendatabase loslaat om extra inzichten te krijgen, of om sensoren die de logistiek moeten helpen beheren. Een licentie op een generatieve AI zoals ChatGPT of CoPilot wordt eerder als experimenteel geklasseerd. In dat geval zijn dus bitter weinig bedrijven (zo’n vijfde) bezig met het integreren van machine learning of andere AI-oplossingen. ‘Daarom baart het ons ook wat zorgen,’ aldus Slaets.
Het zal je niet verbazen dat er op die manier ook nog geen groot ‘AI-effect’ speelt in de markt. Van de ondervraagde ondernemers ziet bijna 85% geen impact op de omzet door AI, 90% ziet geen effecten op jobs. Ga je met een fijne kam door de resultaten, dan vind je binnen de digitale bedrijven wel een banenverlies van 3% dat kan worden toegeschreven aan AI. Eén op de zeven ondervraagde CEO’s ziet dan weer een positief effect op de omzet door de technologie.
Aanbevelingen
Hoe moet het dan verder? ‘We kunnen blijven doorkabbelen en proberen de schade te beperken, of we zoeken de weg van groei,’ zegt Agoria-CEO Bart Steukers. Hij heeft alvast een wensenlijstje om die groei en extra investeringen te vinden. Belangrijkste daaronder: ‘Stop het flipflopbeleid,’ zegt hij. ‘Het is heel belangrijk voor investeerders dat het ondernemingsklimaat stabiel blijft. Dat is iets waar de regering een hand in heeft.’ Daarnaast zijn er de typische pijnpunten waaraan gewerkt kan worden: de loonkost, de kost van energie en de regeldruk. Hij is bijvoorbeeld voorstander van ingrepen zoals een indexsprong om de loonkosten te beheersen.
Hij stelt bovendien een initiatief voor zoals een investeringsaftrek voor projecten rond AI. ‘Als er één technologie is die onze innovatie kan versnellen, dan is het wel deze,’ vertelt hij. Agoria becijferde dat zowat een derde van de investeringen in ons land momenteel al naar kunstmatige intelligentie gaan. ‘Het is bovendien een signaal dat je geeft aan die industrie dat ze welkom is,’ aldus nog Steukers.