Onduidelijkheid over dataretentiewetgeving blijft ook na derde uitspraak

De juridische strijd rond de dataretentiewetgeving blijft duren, ook nu het Grondwettelijk Hof enkele deelaspecten in stand heeft gehouden. ‘Alles hangt nu af van wat het Hof van Justitie over de laatste, hangende delen, oordeelt’, zegt Jan Feyaerts van ISPA.  

De dataretentiewet moest de implementatie zijn van een Europese richtlijn rond het bewaren van mobiele telefoongegevens, maar werd in 2015 door het Grondwettelijk Hof vernietigd. De reden? Omdat ze ‘te algemeen’ werd bevonden in een zaak die onder meer door de Liga voor Mensenrechten aanhangig werd gemaakt. Ook de ‘dataretentiewet 2’ die de Belgische overheid toen opstelde, sneuvelde. Dat was in 2020, deze keer bij het Europees Hof van Justitie.

Deze week sprak het Grondwettelijk Hof zich uit over een derde poging tot dataretentiewet, zoals die in 2022 werd opgesteld. En deze keer is er evolutie. ‘Bepaalde aspecten werden deze keer wél goedgekeurd’, zegt Jan Feyaerts, policy officer bij ISPA België, de vereniging die het Belgische internetecosysteem vertegenwoordigt. ‘Onder meer de gerichte bewaring van gegevens binnen bepaalde geografische zones, ook gekend als de gedifferentieerde dataretentie, is nu goedgekeurd’, zegt Feyaers. ‘In de nieuwe wet heeft de overheid het land ook ingedeeld in een aantal geografische zones waarvan de data in geval van onder meer zware misdaad of een verhoogd dreigingsniveau kunnen worden bewaard. Dat heeft het hof nu aanvaard, in tegenstelling tot de vorige wet die nog het hele grondgebied als één geheel beschouwde.’ 

Interpretatie van EU-Grondrechtenhandvest

‘Over enkele andere onderdelen van de wet heeft het Grondwettelijk Hof opnieuw prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie’, zegt Feyaerts. ‘Alles hangt er van af wat zij nu gaan adviseren, en dat zal dan vooral te maken hebben met hoe het EU-Grondrechtenhandvest zal worden geïnterpreteerd. Een van de grootste vraagtekens daarbij, ook voor de leden van ISPA, blijft het bewaren van de geolocatiegegevens door operatoren van mobiele netwerken.’

‘We zijn opgelucht dat er nu meer rechtszekerheid komt, wat onze sector al lange tijd nodig had,’ klinkt het bij Henri-Jean Pollet, voorzitter van ISPA België. ‘maar toch blijven er zorgen over bepaalde elementen van de wet. Volledige duidelijkheid over die laatste aspecten van de wet laat immers nog op zich laat wachten.’ Eén en ander zorgt volgens hem voor technische uitdagingen en juridische onzekerheden voor het internetecosysteem, en de organisatie blijft ook wijzen op het fundamentele recht op privacy. ‘Hoewel we het belang van misdaadbestrijding erkennen, mag dat niet ten koste gaan van de privacy van burgers. We blijven pleiten voor een evenwichtige wetgeving die deze rechten respecteert,’ aldus Pollet.