‘Bescherming van persoonsgegevens is bescherming van de democratie’

Het schandaal rond het schimmige Britse databedrijf Cambridge Analytica onderstreept nog maar eens het belang van de nieuwe Europese databeschermingsregels, schrijft Vera Jourova, Europees commissaris Consumentenrechten. ‘De Europese gegevensbescherming biedt de consument nu betere bescherming en meer rechten dan waar ook ter wereld.’

De recente onthullingen over databedrijf Cambridge Analytica, dat zich via Facebook toegang heeft verschaft tot de persoonsgegevens van meer dan vijftig miljoen mensen, zijn verontrustend. Nog verontrustender is dat die gegevens zijn gebruikt om de gedragingen van mensen te sturen, hun stemgedrag te beïnvloeden en uiteindelijk de werking van onze democratie te manipuleren.

Hoewel de details van de zaak nog niet helemaal duidelijk zijn, is er hoe dan ook iets ernstig misgegaan. Beangstigend is dat slechts ongeveer 270.000 mensen toestemming hebben verleend om hun persoonsgegevens te delen door een dubieuze app te downloaden, maar dat volgens de berichten in de pers gegevens zijn verzameld van vijftig miljoen gebruikers die daarvoor geen toestemming hadden gegeven.

Die mensen wisten niet dat hun gegevens werden gebruikt om de politieke opvattingen van miljoenen mensen te beïnvloeden. Ook zijn de gegevensbeschermingsautoriteiten nooit ingelicht over het feit dat die gegevens onrechtmatig zijn verwerkt.

Deze onthullingen maken nog eens heel duidelijk dat de gemoderniseerde regels voor gegevensbescherming die in mei in werking treden hard nodig zijn. Die nieuwe regels verplichten bedrijven verantwoording af te leggen over de manier waarop zij met de gegevens van hun gebruikers omgaan, en daar transparant over te zijn.

Als een bedrijf gegevens verzamelt voor een bepaald doel, mag het die gegevens niet voor een ander doel gebruiken, tenzij de gebruiker daarmee instemt. Europeanen bepalen dus zelf, op opt-inbasis, hoe hun gegevens mogen worden gebruikt. De nieuwe regels worden gehandhaafd door de gegevensbeschermingsautoriteiten, die reële bevoegdheden hebben om sancties op te leggen.

Zwartkijkers zullen nu zeggen dat de nieuwe regels voor gegevensbescherming het onmogelijk maken voor politieke partijen om gegevens, zoals hun mailinglijsten, te gebruiken om campagne te voeren en potentiële kiezers te informeren. De nieuwe regels beletten dat echter niet.

Data gebruiken om burgers beter te informeren in verkiezingstijd draagt zeker bij aan een gezonde democratie. Er is echter een dunne lijn die niet mag worden overschreden: de lijn tussen burgers een keuze bieden en kiezers manipuleren. Strenge regels voor gegevensbescherming kunnen misbruik helpen voorkomen en helpen onze democratie te behouden.

De Europese algemene verordening voor gegevensbescherming biedt de consument nu betere bescherming en meer rechten dan waar ook ter wereld. We zien keer op keer dat de digitale economie de grenzen van onze gegevensbeschermingsregels opzoekt. Burgers zouden niet naïef moeten zijn en er attent op moeten blijven hoe hun gegevens dagelijks worden gebruikt.

We moeten de controle over onze gegevens weer in eigen handen nemen. De nieuwe regels voor gegevensbescherming bieden ons de middelen, en het is zaak dat we daar ook gebruik van maken.