Bitcoin zal een zeer hobbelig parcours afleggen, maar het is de juiste weg

Ook ik heb bitcoins gekocht. Scepticisme is aangewezen, maar digitale munten zijn de toekomst van het geld. En hoe meer debat erover, hoe beter.

Ook ik heb bitcoins gekocht. Scepticisme is aangewezen, maar digitale munten zijn de toekomst van het geld. En hoe meer debat erover, hoe beter.

Ik ben de voorbije twaalf maanden een obsessieve volgeling van Bitcoin geworden. Het is begonnen toen ik de oorspronkelijke paper over Bitcoin las van bedenker Satoshi Nakamoto. Fascinerend om lezen en mijn eerste kennismaking met cryptomunten. Ik heb hier in Boston zelfs al een paar keer geluncht met Gavin Andresen, de huidige projectleider van Bitcoin. Ik had ei zo na enkele bitcoins gekocht toen de munt mij begon te interesseren, maar ik heb het toen toch niet gedaan. Jammer, want de waarde van de munt steeg van 13 dollar een jaar geleden tot ongeveer 1.000 dollar nu, een stijging met 4.000 procent. Ik heb mijn eerste bitcoins een maand geleden aangeschaft. Ik kocht ze met wat frisse tegenzin, maar ik ging ervan uit dat mensen zich ook terughoudend opstelden toen het eerste papiergeld zijn opwachting maakte. Ik kocht mijn bitcoins omdat het me leek dat de munt wel eens kan slagen, en ook omdat ik het allemaal beter wou begrijpen.

Bitcoin is een puur digitale munt. Over de identiteit van Satoshi is niets geweten en dus weet niemand wie de bitcoin heeft uitgevonden, niemand overziet het en de munt is niet gedekt door goud. Het heeft eerder weg van een digitale versie van goud. Fascinerend. De kern van het bitcoinsysteem is een wereldwijde ‘public log’ (publiek logboek) dat de ‘blockchain’ heet. Die databank houdt alle transacties tussen bitcoinklanten bij. Een gebruiker stuurt een andere gebruiker bitcoins door een transactie op te zetten en ze aan de blockchain te bezorgen. De blockchain wordt niet centraal beheerd, zoals een centrale bank, maar door een (gedistribueerd) netwerk van computers, ‘miners’ genoemd. Iedereen kan een miner zijn. De miners noteren en verifiëren collectief alle transacties.

BankenBitcoin heeft aardig wat voordelen in vergelijking met traditionele banken. Betalen met bitcoins kan elke dag van de week, elk moment van de dag en overal ter wereld. Het kost veel minder en het duurt veel minder lang dan bij de banken. We spreken over centen in plaats van dollars en minuten in plaats van uren. Bitcoins kunnen niet vervalst worden, wat bij papiergeld wel het geval is. En in tegenstelling tot goud kan de aanvoer perfect geverifieerd worden. Bitcoins zijn ook immuun voor inflatie: overheden kunnen geen bitcoins bijdrukken om schulden af te betalen.

Het ontwerp en de architectuur van Bitcoin is zowel een vloek als een zegen. Dat er geen centrale autoriteit is, roept vragen op. Overheden houden graag een oogje in het zeil. Dat maakt het gemakkelijker om witwassen, belastingontduiking en andere misdaden te bestrijden. Naarmate Bitcoin aan populariteit wint, zullen overheden zich misschien stugger gaan opstellen en zullen ze Bitcoin trachten op te doeken.

Banken houden al evenmin van Bitcoin. Geld transfereren is een belangrijk stuk van hun business: er is amper risico mee gemoeid, en het kost amper iets maar levert wel miljarden dollars inkomsten op. In een wereld waarin bitcoins algemeen aanvaard worden, kan hun rol tanen.

De jury is onbeslist over de vraag of Bitcoin gedoemd is te mislukken, dan wel de toekomst van het financiewezen mee vorm zal geven. Sommigen voorspellen dat de waarde van één bitcoin kan klimmen naar honderdduizenden dollars als de munt ingeburgerd geraakt. Ik riskeer misschien wat geld te verliezen, maar mijn investering kan net zo goed een gewonnen race worden. Voor mij is de afweging van het risico tegenover de mogelijke beloning een gokje waard.

Sceptisch

Dat betekent niet dat ik aanraad bitcoins te kopen. Ik ben sceptisch over de slaagkansen. Ik voorspel dat Bitcoin een zeer hobbelig parcours zal afleggen. Als Bitcoin instort, zal ik teleurgesteld zijn, maar ik zal me niet stom voelen. Ik heb al wat bitcoins verkocht en mijn investering terugverdiend. De bitcoins die ik nog heb zijn voor de langere termijn.

Is Bitcoin een geval van speculatieve hebzucht of een utopische cyberlibertarische ideologie? Waarom kunnen in een wereld waar alles de digitale toer opgaat ook de munten niet digitaal worden? Met bitcoins kan je sneller, goedkoper en gemakkelijker waarde opslaan en transporteren. Het systeem werd ontworpen om de problemen met traditionele munten en banken op te lossen. Bitcoin heeft er minstens toe geleid dat er in de hele wereld over gedebatteerd wordt en heeft een stagnerende bankenmarkt door elkaar geschud.

Op de lange termijn vind ik het concept van een cryptomunt heel zinvol. Het komt de wereld ten goede dat we geld gemakkelijker, sneller en goedkoper kunnen transfereren. Ik heb moeite te geloven dat we over honderd jaar nog altijd goud bovenhalen en geen globale, digitale munt hebben om het te vervangen.

Voor wie gelooft dat een digitale munt de toekomst is van het geld, heb ik een vraag: hoe moeten we een wereldwijde cryptomunt zoals bitcoin lanceren? Het mag geen bezit zijn van een commerciële organisatie en ik kan me ook niet voorstellen dat alle landen samenwerken om zoiets te lanceren en uit te bouwen. Creatieve ontwrichting komt vaak van buiten, niet van binnen. Het moet van onderuit gebeuren, niet zo erg verschillend van hoe het internet is geschapen. Vandaag, 30 jaar later, werkt internet nog altijd zonder centrale instantie en bestaat het uit onafhankelijke, vrijwillige netwerken. Het werkt goed, en het heeft de wereld veranderd.

Deze bijdrage verscheen eerst op 4 december in De Tijd