Staat België voor een explosieve groei van datacenters?

De snel groeiende datavolumes, de opkomst van cloud computing en het Internet of Things geven de datacentermarkt vleugels. Niet toevallig is die groei ook merkbaar in België, geruggensteund door de AI-revolutie.

De expansie van de Belgische datacentermarkt komt niet uit de lucht gevallen. Ons land heeft al langer de ambitie om zich te ontpoppen tot één van de meest innovatieve hubs van Europa. AI, datacenters en ultramoderne connectiviteit zijn daar de drivers van, maar minstens even belangrijk is de rol die België kan spelen in vergelijking met andere Europese markten. Op dat vlak ziet de toekomst er best rooskleurig uit, zo viel te horen tijdens DigitalX, een evenement van de Belgian Digital Infrastructure Association (BDIA), gericht op bedrijven die in ons land actief zijn rond digitale infrastructuur.

‘Datacentercapaciteit is meer dan ooit een kostbaar goed’, vertelt Kevin Restivo, directeur Data Center Research bij CBRE, actief in commercieel vastgoed. ‘Nog nooit waren er zoveel aanbieders actief, maar er blijft een onevenwicht bestaan tussen de snel groeiende vraag en het aanbod, met een sterke prijstoename tot gevolg.’ De sterke stijging aan de vraagzijde vertaalt zich ook in de toenemende omvang van datacenters. ‘Daar komen bovendien meer en meer gebruikerseisen bij, bijvoorbeeld op het vlak van AI.’

Gedreven door de prijstoename verkennen aanbieders de horizon buiten de traditionele primaire locaties Frankfurt, Londen, Amsterdam, Parijs en Dublin – de zogenaamde FLAPD-regio. Die markt is goed voor 61 procent van het totale aanbod. In 2024 zal elk van die locaties, met uitzondering van Amsterdam, over de bijkomende energiecapaciteit beschikken die nodig is om de datacenters van stroom en koeling te voorzien. Maar uit prognoses blijkt eveneens dat de beschikbare ruimte schaarser zal zijn, met hogere prijzen als gevolg. Die evolutie doet spelers naar secundaire markten kijken.

Achtervolgende groep

Met een vermogenscapaciteit van 1.000 megawatt (MW) of meer – energie die specifiek beschikbaar is voor datacenters – vormen Londen en Frankfurt een categorie op zich. Parijs en Amsterdam situeren zich rond de 500 MW en Dublin hangt rond de 350 MW. Het komende jaar zouden vijf locaties de vermogensgrens van 100 MW, die de primaire van de secundaire datacenterlocaties scheidt, overschrijden. Milaan trekt hierin de kop, maar samen met Warschau, Madrid en Oslo zit ook Brussel zit in de achtervolgende groep. ‘Het laatste anderhalf jaar groeide het vermogensaanbod voor de Belgische datacentermarkt op korte tijd uit tot 65 MW en eind volgend jaar zal het de grens van 100 MW bereiken’, aldus Restivo.

Steeds meer aanbieders komen naar onze contreien, waaronder Google, dat in april dit jaar startte met de bouw van een tweede datacenter in ons land, in Farciennes, in de provincie Henegouwen. ‘De datacentermarkt in België vertegenwoordigt maar een fractie van de Europese markt, maar de groeisnelheid springt in het oog en ligt hoger dan een aantal concurrenten binnen de secundaire categorie.’ Restivo verwijst naar de beschikbare ruimte in en buiten Brussel, maar ook naar het gunstige regelgevende kader in ons land.

Door zijn centrale ligging is België niet alleen een logische, maar ook een interessante uitwijkoptie voor datacenters

De Belgische datacentermarkt situeert zich voornamelijk in Brussel, maar er is een groeiende behoefte aan uitbreiding in andere regio’s. Daar zit het gedistribueerde karakter van de energievoorziening in ons land voor iets tussen, met potentieel voor datacenters in West-Vlaanderen, nabij de windmolenparken op zee, en de riviergebieden in Wallonië. Dat Google voor Henegouwen kiest, is dus geen toeval. Bijkomend aspect is de hybride cloudstrategie van de Belgische b2b-markt, waarbij kritieke bedrijfsapplicaties on-premise of in lokale datacenters worden gehost en minder gevoelige toepassingen onder de vleugels van hyperscalers terechtkomen. De wens van bedrijven om hun data dichter bij hun klanten te houden voor snellere transacties en betere service, doet de vraag naar kleinere, lokale datacenters toenemen.

Toenemende druk

Ondanks de gunstigere omstandigheden ontsnappen ook datacenters op Belgische bodem niet aan de groeiende eisen van de markt. ‘De gemiddelde omvang van faciliteiten voor datacenters neemt toe, richting 30 tot 35 MW’, zegt Restivo. ‘Voor hyperscalers als AWS, Google en Microsoft wordt het steeds moeilijker om ruimte en energiebevoorrading te vinden.’ Ook AI-bedrijven doen de druk toenemen. ‘Ze worden overstelpt met durfkapitaal en moeten dringend op zoek naar capaciteit. Onder invloed van AI zullen de datacenters groter, hoger en compacter moeten.’

De groeiende vraag brengt ons bij de voornaamste uitdaging: beschikbare ruimte en voldoende energie vinden. Traditioneel volgden datacenters het glasvezelnetwerk voor hun inplanting, maar door de groeiende vraag naar duurzame energie is de focus verschoven naar de beschikbaarheid van stroom. Deze follow the power-benadering dwingt datacenters om strategisch te kiezen voor locaties met stabiele en duurzame energievoorzieningen die genoeg zekerheid bieden.

Tijdens een panelgesprek op DigitalX kwam ook de impact van de AI-revolutie ter sprake, meer bepaald de uitdaging om de exploderende capaciteitsvraag te rijmen met duurzame energieconsumptie. ‘De focus verschuift naar een hoge dichtheid van servers in racks, met meer koeling, waaronder vloeistofkoeling.’ Dat vereist aanzienlijke aanpassingen in het ontwerp van het datacenter en een grotere investering in zowel ecologische als financiële duurzaamheid. ‘De keuze voor high density-oplossingen zal steeds meer centraal komen te staan in de strategie, ook van de hyperscalers.’

Meer dan een uitwijkoptie

Dat biedt opportuniteiten voor groeimarkten als België, die minder onderhevig zijn aan het beperkende effect van keuzes uit het verleden. ‘Strategische planning is cruciaal om te voorkomen dat secundaire markten dezelfde fouten maken als Amsterdam en Frankfurt, waar de energie-infrastructuur vandaag op haar limieten botst.’ Daarom heerst er heel wat enthousiasme over het strategische potentieel van ons land. ‘België ligt in het hart van de FLAPD-regio en is niet alleen een logische, maar ook een interessante uitwijkoptie. Het zuiden van het land biedt interessante locaties, zeker op het vlak van netwerkconnectiviteit en energie-infrastructuur. Tel daar de aantrekkingskracht van Brussel als hoofdzetel van de EU en de NAVO bij, en je komt tot een gunstig groeiklimaat.’

AI vraagt grotere, hogere en compactere datacenters.”

Kevin Restivo, directeur Data Center Research bij CBRE

Hoe dan ook is de toekomst van de datacenters nauw verbonden met de beschikbaarheid van het energienet en de uitdagingen rond netwerkcongestie. Door de schaalvergroting van het net en de toenemende energie-efficiëntie, richten datacenters zich steeds meer op hogere dichtheid en verbeterde koeling en daalt de power usage effectiveness (PUE) stelselmatig. De decentralisatie van het energielandschap, weg van grote energiecentrales naar een mix van energiebronnen, bepaalt dat datacenters deel zullen uitmaken van smart grids en microgrids.

Tweesnijdend zwaard

Het hele verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van de explosieve groei van cloud computing en AI, die leidt tot een almaar grotere vraag naar datacentercapaciteit. Experts zijn het erover eens dat België zich door de verzadiging van de primaire markten mag verwachten aan de spillovereffecten van deze evolutie. In de Verenigde Staten lopen de eerste datacenters intussen tegen hun capaciteitsgrenzen aan en kunnen ze amper voldoen aan de massale investeringen in GPU’s. Daarom wordt meer en meer in de richting van modulaire datacenters gekeken. Die bieden klanten de optie om hun capaciteit snel op te schalen zonder langdurige wachttijden. Dat verlaagt de drempel voor bedrijven om met eigen AI-modellen van start te gaan.

Specifiek voor België zien we een trend naar kleine, strategisch geplaatste datacenters. Bekommernissen rond datalocatie en latency, vooral voor AI-toepassingen, liggen hiervan aan de basis. Om op die behoeften in te spelen, passen de hyperscalers hun strategie aan door zowel high-density racks als dedicated AI-datacenters te ontwikkelen. En dat is nodig: iedere honderd dagen verdubbelt het volume van AI-workloads. Het bouwen van datacenters met de juiste specificaties voor AI, zoals een hoge dichtheid van de serverracks en geavanceerde koelsystemen, is dus cruciaal.

Tijdens de vele panelgesprekken op DigitalX legden experts ook de paradox bloot die AI met zich meebrengt: het lijdt geen twijfel dat AI kan bijdragen aan verduurzaming, maar tegelijk ontpopt de technologie zich tot één van de grootste energieverslinders. De efficiëntie van de datacenters moet daarom naar een hoger niveau. Daar kan AI wél een rol in spelen, door slim in te spelen op de vraag en bij te dragen aan slimmere ontwerpen.