Meer dan twintig jaar na het beroemde schaap Dolly hebben onderzoekers uit China voor het eerst een gelijkaardig experiment ondernomen met primaten. Het resultaat? Twee genetisch identieke java-aapjes.
Wetenschappers van de Chinese Academy of Sciences in Shanghai hebben begin december een experiment ondernomen waaruit twee genetisch identieke java-apen zijn geboren. De dieren kregen de namen Zhong Zhong en Hua Hua. Sinds Dolly in 1996, hebben onderzoekers al 23 andere diersoorten succesvol gekloond, maar tot hier toe was nog niemand erin geslaagd om apen genetisch te kopiëren.
‘Mensen klonen is niet de intentie’
Primaten, de groep zoogdieren waartoe ook de mens behoort, hebben een erg complexe cellulaire samenstelling. Volgens de Chinese onderzoekers beschouwen hun succesvol experiment dan ook al een enorme overwinning: “De technische drempel voor het klonen van primaten, zoals de mens, is nu overwonnen”, aldus hoofd van het project Qiang Sun.
Toch willen de wetenschappers uit Shanghai duidelijk maken dat het niet hun intentie is geweest om een gelijkaardige methode toe te passen op de mens: “In principe kan de technologie toegepast worden op mensen, maar dat was niet de bedoeling van ons onderzoek. Wij willen dat onze werkmethode wordt gebruikt om meer te leren over medicatie en de menselijke gezondheid, maar mensen klonen hoort daar niet bij”, zo verklaarde Qiang Sun.
Therapeutisch klonen
Java-apen Zhong Zhong en Hua Hua zijn op een gelijkaardige manier ter wereld gekomen als het schaap Dolly destijds. De wetenschappers hebben daarvoor een methode gebruikt die therapeutisch klonen heet. Het gaat om een zogenaamde nucleaire transfer, daarbij wordt een volwassen cel geïnjecteerd in een bevruchte eicel waarvan de celkern eerder werd verwijderd.
Hoewel de grote lijnen van de kloonmethode dezelfde zijn gebleven, is er een duidelijke reden waarom wetenschappers nu pas voor het eerst primaten hebben kunnen klonen. In het verleden gingen experimenten telkens fout bij het plaatsen van celkernen in bevruchte eicellen. Door de complexe celsamenstelling van primaten, raakten eicellen telkens opnieuw beschadigd. Embryo’s overleden dan ook al na enkele weken in de baarmoeder.
Bindweefselcellen
Dankzij de toevoeging van menselijk RNA in de eicellen, ook wel bekend als ribonucleïnezuur, werden beschadigingen bij de cellen zoveel mogelijk vermeden. Al slaagden ook de wetenschappers van Shanghai er niet in om hun experiment feilloos te laten verlopen. Volgens de onderzoekers werd hun methode toegepast bij 42 vrouwelijke apen, waarvan 22 ook echt zwanger raakten. Slechts twee dieren zijn in eerste instantie succesvol op de wereld gebkomen, maar enkele uren later waren ze al overleden.
Meer succes had een experiment waarbij de Chinese wetenschappers gebruik maakten van bindweefselcelcellen. Ze hebben daarvoor hun methode herhaalt bij 21 vrouwelijke java-apen, waarvan er uiteindelijk vier bevrucht raakten. Twee van de vier zwangerschappen zijn succesvol verlopen, en daar zijn Zhong Zhong en Hua Hua het resultaat van geworden.
Hoewel het succesvol klonen van primaten een opmerkelijke wetenschappelijke prestatie is, maakt het experiment ook duidelijk dat het genetisch kopiëren van organismen nog lang geen feilloos project is.
