Computer herkent penseelstreken Van Gogh

Een onderzoeker van de Universiteit van Tilburg heeft rekenmethodes ontwikkeld waarmee een computer in staat is een valse van een echte Van Gogh te onderscheiden. Dat doet de computer door te kijken naar kleurpatronen in schilderijen en naar de richting en vorm van penseelstreken.

Een onderzoeker van de Universiteit van Tilburg heeft rekenmethodes ontwikkeld waarmee een computer in staat is een valse van een echte Van Gogh te onderscheiden. Dat doet de computer door te kijken naar kleurpatronen in schilderijen en naar de richting en vorm van penseelstreken.

Igor Berezhnoy onderzocht in hoeverre kleuranalyse door computers kan bijdragen aan het analyseren van de echtheid van schilderijen. Daarvoor ontwikkelde hij computeralgoritmen, die hij testte op digitale reproducties van schilderijen van Van Gogh. Ook onderzocht hij hoe kenmerken van penseelstreken op digitale wijze gekoppeld kunnen worden aan een bepaalde schilder. Het Van Gogh Museum en het Kröller-Müller Museum waren nauw bij het onderzoek betrokken.

Vincent van Gogh ging in zijn Franse periode complementaire kleuren gebruiken om contouren van objecten of delen van landschappen te accenturen, blauw naast geel bijvoorbeeld. Door daar gebruik van te maken in de digitale analyse (de Method for the Extraction of Complementary Colours), slaagde Berezhnoy erin globale kleurpatronen in Van Goghs schilderijen te herkennen. De methode biedt een objectieve ondersteuning aan kunsthistorici voor de bepaling van kleuren in een schilderij en daarmee voor bepaling van de authenticiteit.

Berezhnoy ontwikkelde ook digitale analysetechniek voor de richting van penseelstreken (de Prevailing Orientation Extraction Technique). Ook die bleek gebruikt te kunnen worden om een ‘vingerafdruk’ van een schilder te bepalen en daarmee zijn identiteit te onthullen. De digitale technieken herkennen de authenticiteit van schilderijen even goed als echte kunsthistorici, bleek uit experimenteel onderzoek van Berezhnoy. Toch zullen digitale technieken kunsthistorici niet vervangen, zo verwacht hij.

In samenwerking met Computable