Data-opslag goed voor 1 miljoen jaar

Een opslagmedium dat data gedurende 1 miljoen jaar bewaart, werd aan de Universiteit van Twente ontwikkeld en getest.

Niet precies een product dat morgen in de winkel ligt, of meteen in een machine kan worden geplugd, maar onderzoekers van het Nanotechnologie Instituut aan de Universiteit van Twente (Nl) hebben een opslagsysteem bedacht dat data gedurende 1 miljoen jaar kan bewaren. Concreet ontwikkelden ze een testmodel met een metalen schijf uit wolfraam, waarin data worden geëtst in de vorm van QR codes, en die vervolgens met een laag siliconnitride wordt bedekt. De data zelf worden aangebracht met een optisch lithografisch procedé (vergelijkbaar met de belichting van siliciumschijven tijdens de productie van chips) en zijn leesbaar met een optische microscoop in het onderhavige testmodel.

Miljoen jaar

In wezen betreft het een optisch ‘worm’ (write once, read many times) systeem met een opslagmedium dat bijzonder bestand is tegen veranderingen. Wolfraam heeft een bijzonder hoog smeltpunt en een extreem lage thermische uitzettingscoëfficiënt, en de siliconnitridelaag is uiterst resistent (en biedt eveneens een lage uitzettingscoëfficiënt). Op die wijze zijn veranderingen in het opslagmedium die tot verlies van data lijden, uiterst gering. De onderzoekers testten het systeem onder meer door het te verhitten tot 174 graden Celsius (en hoger), en claimen op basis van de resultaten het ‘1 miljoen jaar’ opslagpotentieel. Door de uitzettingscoëfficiënten van de verschillende lagen nog beter op elkaar af te stemmen, evenals de fysieke opslag van de data zelf te verbeteren en te voorzien in meer foutcorrectie informatie, kan nog heel wat vooruitgang worden geboekt, menen de ontwikkelaars.

Met het huidig testsysteem doen de ontwikkelaars uit Twente het al fiks beter dan de schijf van het Rosetta project. Dit initiatief van de Long Now Foundation betreft een schijf die ca. 13.000 pagina’s informatie over meer dan 1.500 talen bevat, maar een lange bewaarduur (door gebruik van nikkel) koppelt aan een fragiliteit van de opslaglaag. De Long Now Foundation http://longnow.org/ richt zich op projecten die aanzetten tot denken op bijzonder lange termijn (zoals de 10.000 jaar klok – een klok die 10.000 jaar zonder onderhoud kan werken).

Het experiment van de Universiteit van Twente laat in ieder geval hopen dat uiteindelijk het einde van de XXste/begin van de XXIste eeuw niet zal bekend staan als het ‘gat in de geschiedenis’. Immers, vandaag kan men vrezen dat de hedendaagse gigantische hoeveelheid digitale data een even kort leven is beschoren als de levensduur van de opslagmedia en/of de onzekere wil om databestanden telkens weer te herschrijven op nieuwe media. Dat alles vooropgesteld dat de nodige software beschikbaar blijft om de data zinvol te interpreteren en de gebruikers de data niet gewoonweg na gebruik wissen. Zo hebben we vandaag nog informatie over het dagelijkse leven in de voorbije eeuwen, dank zij onder meer de rekeningen van middeleeuwse abdijen (op perkament) en huishoudboekjes van de XIXde eeuw… maar zal er allicht geen boodschappenlijstje zoals nu op je smartphone staat, de toekomst halen.