‘De dag van de ondernemer: we zijn klaar voor de strijd’

Startups are here to stay, dus moeten we de beestjes goed begrijpen en beluisteren en ze helpen om jobs te creëren in Europa – als tegengewicht voor de wegkwijnende jobs in de meer traditionele sectoren.

Tech ondernemerschap is ‘hot’ vandaag de dag, dat is het minste wat je kan zeggen. Tot voor kort was dat nog helemaal anders. Niet zo lang geleden kreeg ik behoorlijk wat vragen van startende ondernemers die op zoek waren naar advies en begeleiding, en er kennelijk de weg niet naar vonden.

Intussen hoor ik nog weinig ondernemers klagen dat ze nergens terecht kunnen. Integendeel, ondersteuning van startups en starters is zo populair geworden dat die laatsten bijna het bos door de bomen niet meer zien. Het aantal startups neemt zienderogen toe sinds 2014 – en ook de pers heeft ondernemerschap in het hart gesloten en brengt zowat dagelijks verhalen over successen in binnen- en buitenland, of over alweer een nieuwe financieringsronde voor één van onze lokale helden.

Strijd gestreden?

Is de klus daarmee geklaard en heeft ons Belgisch talent nu plots een springplank naar de wereldmarkt? Helaas. We mogen niet vergeten dat onze start-ups van meet af aan concurreren met gelijkaardige bedrijven in de hele wereld. Het gaat niet langer om de beste te zijn, maar wel om wie het snelst een leefbaar deel van de markt verovert. Goed begonnen is dus nog lang niet half gewonnen.

Gelukkig zien we ook meer en meer Belgische bedrijven met succes buiten onze landsgrenzen treden en met heel wat ambitie op ‘rooftocht’ gaan. Geloof in eigen kunnen, tijdige instroom van talent én kapitaal, en de kunst om zich snel aan te passen aan steeds nieuwe omstandigheden en markten, zijn daarbij van essentieel belang.

Bedrijven als Showpad, Sparkcentral, Teamleader, Sentiance, Odoo, Acquia, Realo, Scanadu, Pictawall, Keemotion en vele anderen hebben Belgische roots, en de meeste zijn nog steeds actief in ons land ondanks het internationale succes. Die rolmodellen vormen een nieuwe katalysator in de ‘startup hype’ – al zijn vele van deze ondernemers niet aan hun proefstuk toe.

Wereldwijd

Internationaal ondernemen is alles behalve gemakkelijk. Het grootste probleem waar deze teams tegenaan lopen, is dat ze ‘niet weten wat ze niet weten’ wanneer ze een nieuwe markt betreden. Ze kennen de lokale wetgeving en de belastingsstelsels niet. En ze lopen vaak tegen problemen aan die gemakkelijk verholpen kunnen worden, maar die hen een maandenlange achterstand bezorgen. Soms gaat het zelfs om het niet kunnen openen van een mailaccount zolang ze geen bankrekening hebben in het desbetreffende land.

Coworking spaces en incubatoren helpen wel om die informatie door te geven, en online platformen en lokale netwerkevents doen ook hun duit in het ‘paying it forward’ zakje. Een beetje growth hacking en goeie research helpen een ondernemend team ook al een heel eind op weg.

Ondernemen volgens de regels

Erger is dat de wetgeving en de lobby van de traditionele industrieën niet echt in het voordeel werkt van nieuwe businessmodellen en vernieuwende technologieën. De ruimte waar écht geëxperimenteerd kan worden is eerder beperkt. Is alles dan kommer en kwel? Wel neen, want ondernemers denken probleemoplossend, dat zit in hun genen. Meestal vinden ze creatieve manieren om met die obstakels om te gaan en zoeken ze hun eigen weg, met of zonder elkaars hulp, of de hulp van mentoren, business angels en investeerders.

Zo’n drie jaar geleden had Neelie Kroes, toen nog Eurocommissaris voor Digitale Agenda, goed begrepen dat ondernemers met creatieve oplossingen komen. Zij vroeg advies aan een ‘raad van wijzen’, die het beruchte European Startup Manifesto bij elkaar schreef. Bijna gelijktijdig volgde een golf van nationale Manifestos, met ons Belgische Startup Manifesto op kop. Liefst 3.200 landgenoten plaatstsen hun naam onder dat document (een ware volkstoeloop vergeleken met zo’n 8.650 steunbetuigingen op Europees niveau).

Onze ‘slimme koppen’ kwamen met een reeks suggesties voor een beter ondernemersklimaat. Ze vroegen – en kregen – een tax shelter voor angelinvesteringen, een beter wetgevend kader voor e-commerce en de deeleconomie, vrijstellingen van belastingen in de eerste stadia van ontwikkeling, een actievere aankooppolitiek van startups vanuit de overheid en vanuit grotere bedrijven, meer focus op e-skills en meer aandacht voor rolmodellen. Eén en ander bracht België meteen in koppositie om meer Europese eenheid in het startup gebeuren te brengen. Als we in België meer eenheid kunnen brengen, zou het in Europa ook wel eens kunnen lukken, dacht men toen.

Met de oprichting van het European Startup Network eerder dit jaar, slaan intussen 20 nationale startup associaties de handen in elkaar om die stem van en voor ondernemers voldoende weerklant te geven.

De jobs van morgen

Startups are here to stay, dus moeten we de beestjes goed begrijpen en beluisteren en ze helpen om jobs te creëren in Europa – als tegengewicht voor de weg kwijnende jobs in de meer traditionele sectoren. Met het European ScaleUp Manifesto werd de druk op de Europese Commissie en de lidstaten nog eens opgevoerd om de fragmentatie in de Europese markten op te heffen en met vereende krachten de strijd aan te gaan in de – wereldwijde – strijd om de jobs van morgen.

Aan het verdwijnen van die jobs valt niets meer te doen – dat schip is al gezonken. Maar als we niet opletten met al ons geregel in een economie gebaseerd op angst, zouden we er wel eens voor kunnen zorgen dat de nieuwe jobs vooral naar China, Korea, Singapore, Canada en Israel gaan. Of in het beste geval naar de Scandinavische landen, Portugal en Polen, waar het beleid wel klaar staat om een stevige bocht te nemen.

En dan zien we ons talent straks alsnog het vliegtuig nemen naar ‘warmere’ oorden en blijven wij zitten met een sociaal en economisch drama. Time to wake up, and smell the roses! Wij ondernemers zijn klaar voor de strijd, want opgeven staat niet in ons woordenboek.