De federale regering moet een minister van ICT krijgen

De nieuwe regering moet onbevangen naar de toekomst durven te kijken. Nu heerst in overheidskringen te veel angst om vers geld te pompen in de ICT-diensten. Een angst die logischerwijze verklaard kan worden door de vele miljoenen euro’s die met gefaalde projecten in rook opgingen.

De nieuwe regering moet onbevangen naar de toekomst durven te kijken. Nu heerst in overheidskringen te veel angst om vers geld te pompen in de ICT-diensten. Een angst die logischerwijze verklaard kan worden door de vele miljoenen euro’s die met gefaalde projecten in rook opgingen.

Zonder iemand met de vinger te wijzen kennen we heel wat voorbeelden van mislukte ICT-projecten. Onlangs raakte bekend dat de federale politie geen aannemer meer heeft voor het onderhoud van haar datakabels en netwerkapparatuur. De oorzaak is een foutje bij het toewijzen van een megacontract. Er zijn de 15.000 computers bij verschillende federale overheidsdiensten die nog steeds draaien op het Windows XP-besturingssysteem en sinds april een groot gevaar lopen voor cyberaanvallen. En wie kent niet de mislukkingen bij justitie van het Phenix-project en zijn opvolger Cheops? Ook de vertragingen bij het e-hr-project voor de personeelsafhandeling van de federale ambtenaren doet de wenkbrauwen fronsen.

Het fenomeen van de falende ICT-projecten doet zich ook voor in andere landen. In Nederland werd er zelfs een parlementaire onderzoekscommissie voor opgericht. Die besloot dat slechts 30 procent van de projecten succesvol wordt afgerond. De informaticaspecialist Hans Mulder berekende dat de Nederlandse overheid al 4 tot 5 miljard euro heeft verspild.

De mislukte ICT-projecten uit het verleden zijn wat ze zijn, maar de overheid mag zich daar niet door laten afschrikken. Ze moet eruit leren. In de 21ste eeuw verwacht de burger van de overheid een doorgedreven automatisering van alle diensten. Ik ben er dan ook van overtuigd dat de overheid op elk niveau geld en energie moet investeren in structurele ICT-oplossingen op maat van de burger. Een overheid is het aan haar burgers verplicht te garanderen dat ze mee is met de moderne technologieën, die niet alleen het leven van de burger, maar ook de administratie voor de ambtenaren een stuk vereenvoudigen. Er zijn al Tax On Web en het elektronisch paspoort en het dito rijbewijs. En zorgverstrekkers, zoals apothekers, hebben via de eID toegang tot relevante gegevens van de patiënt. Maar en zijn nog zoveel meer onontgonnen mogelijkheden.

Ook ICT-veiligheid verdient als een prioriteit te worden beschouwd. Privacykwesties en het fenomeen van hacking halen elke week het nieuws. Vorige week nog, nadat gegevens van 20.000 klanten bij de Europese Centrale Bank gehackt werden.

V-ICT-OR en de Stuurgroep lokaal e-government riepen de toekomstige regeringen al voor de verkiezingen van 25 mei op het voor lokale besturen gemakkelijker te maken om slim te investeren in ICT. Die investeringen zijn essentieel. Lokale besturen beschikken vaak over te weinig middelen om de noodzakelijke ICT-moderniseringen door te voeren. Het financiële initiatief moet van bovenaf komen.

Natuurlijk moeten ook de ICT-leveranciers hun verantwoordelijkheid opnemen. Uit een onderzoek van de Nederlandse krant NRC blijkt dat bijna de helft van de grote automatiseringsprojecten van overheidsdiensten fors meer kosten dan oorspronkelijk begroot. Elke leverancier moet er zich toe verbinden binnen het geraamde budget te opereren. Als die miljoenenprojecten dan ook nog eens mislukken, zoals bij de Nederlandse belastingdienst, heeft daar niemand baat bij. De klant is koning. In dit geval is de burger de klant. Om hem de klantgerichte digitale dienstverlening te kunnen geven die hij van zijn overheid mag verwachten, moet onze overheid meer belang hechten aan en investeren in de automatisering en de digitalisering van haar diensten, en moet ze structurele projecten opzetten met het oog op de wensen en de behoeften van de burger. Dat komt de levenskwaliteit van haar burgers, de economische en technologische ranking en het investeringsklimaat van ons land alleen maar ten goede.

Misschien, heel misschien, is er in de volgende federale regering plaats voor een echte ICT-minister. Die kan gedurende de volle vijf jaren denodige tandjes bijsteken. Komaan politici, gewoon doen. Nu.

Deze opinie verscheen eerder in De Tijd.